الهجرة غير النظامية من أفغانستان إلى تركيا: تقييم خاص لعام 2021

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 4, 65 - 84, 01.10.2021

Hacı Mehmet Boyraz

Öz

مع اكتمال انسحاب القوات الأمريكية من أفغانستان بدأت هجرة غير نظامية سريعة منها نحو دول الجوار، وتركيا عبر الأراضي الإيرانية. وقد أخرجت بعض دوائر المعارضة في تركيا القضية من سياقها على الرغم من انها ليست بالتطور الجديد، وروّجت لنظريات المؤامرة التي من شأنها أن تهيج الرأي العام، وشنّت حملة تضليل ممنهجة في هذا الشأن. وتقيّم هذه الدراسة الهجرة غير النظامية من أفغانستان إلى تركيا بأبعادها المختلفة. كما تفحص الدراسة مسار الهجرة نحو تركيا، وتشرح إجراءات تركيا لمواجهة الهجرة غير النظامية القادمة من هذا البلد، وتناقش ماهية الادعاءات حول المهاجرين الأفغان الموجودين في تركيا. كما تتناول الدراسة الإجراءات التي يمكن أن تتخذها تركيا في إطار مكافحة الهجرة غير النظامية القادمة من أفغانستان التي يُتوقَّع أن تتواصل خلال المرحلة المقبلة.

Anahtar Kelimeler

أفغانستان, تركيا, الهجرة غير النظامية, الحدود

Irregular Migration from Afghanistan to Turkey: a Special Evaluation for 2021

Öz

Following the withdrawal of US forces from Afghanistan, a new flow of irregular migration from Afghanistan to neighboring countries and Turkey has started. In this context, some opposition circles in Turkey took the issue out of its context, conducted a systematic disinformation campaign on the issue. This study evaluates the increasing irregular migration from Afghanistan to Turkey from different dimensions. Additionally, the study examines the balance sheet of migration to Turkey; explains what Turkey has done against the irregular migration to those who have come from this country and discusses the nature of allegations made about Afghan immigrants in Turkey. The study also discusses what Turkey can do in the fight against irregular migration originating from Afghanistan, which is expected to continue in the upcoming period.

Anahtar Kelimeler

Afghanistan, Irregular migration, Turkey, Borders

Kaynakça

• بحسب تعريف منظمة الهجرة الدولية؛ طالب اللجوء(asylum seeker) هو الشخص الذي يسعى إلى الحصول على الأمن في بلد غير بلده/ بلدها من أجل الحماية من الاضطهاد أو الأذى الجسيم وينتظر نتيجة طلبه/ طلبها الحصول على وضع اللاجئ في إطار الوثائق الوطنية أو الدولية ذات الصلة. أما اللاجئ (refugee) فهو الشخص الذي يحق له الحصول على حماية الأمم المتحدة التي توفرها المفوضية العليا للاجئين، بغض النظر عما إذا كان يقيم في دولة طرف في اتفاقية عام 1951 أو بروتوكول عام 1967 المتعلقينِ بوضع اللاجئين، أو ما إذا كان البلد المضيف له يعترف به لاجئًا بموجب هذه الصكوك القانونية. وفقا لهذه التعريفات، فطالبو اللجوء هم المتقدمون بطلب للحماية الدولية، أما اللاجئون فيتمتعون بوضع الحماية الدولية. لمعلومات مفصلة انظر: Richard Perruchoud ve Jillyanne Redpath, Göç Terimleri Sözlüğü, Uluslararası Göç Örgütü Yayınları, 2013.
• لمعلومات مفصلة عن الهجرة من أفغانستان إلى تركيا، والوجود الأفغاني في تركيا منذ السبعينيات انظر: Selda Geyik, “Göç ve Afganlar: İstikrarlı Mülteciler”, Göç Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, Temmuz-Aralık 2018; Mehmet Koç, “Türkiye’ye Düzensiz Afgan Göçü ve İran’ın Göç Politikaları”, İRAM Perspektif, Nisan 2019; Cihangir Karakaya ve Esra Nur Karakaya, “Türkiye’nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar”, International Journal of Cultural and Social Studies, Haziran 2021, Cilt: 7, Sayı: 1.
• Afganistan’dan Pakistan’a Sığman Türk Soylu Göçmenlerin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun”, Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc065/kanunmgkc065/kanunmgkc06502641.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “İkamet İzinleri”, GİGM, https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• Selda Geyik, “Göç ve Afganlar: İstikrarlı Mülteciler”, Göç Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, Temmuz-Aralık 2018; “Afgan Göçmenler Anlatıyor: Türkiye’ye Neden ve Nasıl Geliyorlar? Ne İstiyorlar?”, BBC Türkçe, 19 Temmuz 2021; “Türkiye Sınırına Gelen Afgan Göçmenler: Geri Dönmek Dışında Her Şeye Hazırız”, Euronews, 18 Ağustos 2021.
• Para ve Kıyafetleri Alınan Göçmenler Borularla Dövülüp Türk Tarafına İtildi”, Yeni Şafak, 19 Eylül 2021.
• “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türkiye’de Şu Anda Emniyet Kayıtlarımızda ve Kayıt Dışı 300 Bin Afganistanlı Göçmen Söz Konusudur”, Anadolu Ajansı, 20 Ağustos 2021.
• “Afghanistan”, UNHCR, https://www.unhcr.org/afghanistan.html, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Düzensiz Göç”, GİGM, https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Afganistan Vatandaşları, Taliban’dan Kaçarak Türkiye’ye Geliyor”, En Son Haber, 10 Temmuz 2021.
• Selda Geyik, “Göç ve Afganlar: İstikrarlı Mülteciler”, Göç Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2: Temmuz-Aralık 2018, s. 151; “Türkiye’deki Afganlarla İlgili Neler Biliniyor?”, BBC, 30 Ağustos 2021.
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi tam metin için bakınız: https://www.ombudsman.gov.tr/document/mevzuat/688B1--Insan-Haklari-Evrensel-Beyannamesi.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021. Resmi Gazete, 5 Eylül 1961, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10898.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• Mehmet Ali Eryurt, Kavramsal Çerçeve ve Yasal Mevzuat” içinde Türkiye’de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye’ye Geliş Sebepleri, Türkiye’de Kalışları, Gelecek Planları ve Amaçları, Hacettepe Üniversitesi Basım Evi, 2018, s. 78.
• “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”, Mevzuat, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• في إطار القانون رقم 6458، يمكن منح وضع الحماية الثانوية للأجنبي أو عديم الجنسية الذي لم يستوف شروط اللجوء أو اللجوء المشروط، ولكن في حالة إعادته إلى بلد إقامته أو بلد المنشأ لن يتمكن من التمتع بحماية بلد الإقامة أو بلد المنشأ أو لا يرغب في الاستفادة منها للأسباب الآتية: أ- سيُحكَم عليهم بالإعدام، أو يُنفَّذ فيهم حكم الإعدام، ب-سيتعرضون للتعذيب أو لمعاملة أو عقوبة مهينة أو غير إنسانية، ج- في حالات الصراع الدولي أو الأهلي سيواجهون حركات عنيفة غير تمييزية. Cihangir Karakaya ve Esra Nur Karakaya, “Türkiye’nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar”, International Journal of Cultural and Social Studies, Haziran 2021, Cilt: 7, Sayı: 1, s. 104.
• “Onward Movements of Afghan Refugees”, UNHCR, https://reporting.unhcr.org/sites/default/files/Statistical%20Factsheet%20Onward%20movements%20of%20Afghan%20refugees%20March-April%202021.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Afgan Halkı Kardeşlerimizdir, Onlara Kapıyı Kapatacak Halde Değiliz”, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=m--QEtQireA, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Türkiye’deki Mülteciler ve Sığınmacılar”, BMMYK, https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Erdoğan: Türkiye Afganistan’dan Yeni Bir Göç Yükünü Kaldıramaz”, İletişim Başkanlığı, https://www.iletisim.gov.tr/turkce/dis_basinda_turkiye/detay/erdogan-turkiye-afganistandan-yeni-bir-goc-yukunu-kaldiramaz, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Türkiye’nin Düzensiz Göçle Mücadelesi”, GİGM, https://www.goc.gov.tr/turkiyenin-duzensiz-gocle-mucadelesi, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• GİGM tarafından icra edilen bazı projeler için bakınız: “Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün Biten Projeleri”, https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/evraklar/Goc-Projeleri/GIGM-Biten-Projeler.pdf, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “İçişleri Bakan Yardımcısı Çataklı’dan Sınır İhlali İddiasına İlişkin Açıklama”, TRT Haber, 13 Temmuz 2021.
• “İçişleri Bakanı Soylu’dan Göçmen Açıklaması”, Hürriyet, 15 Eylül 2021.
• “İçişleri Bakan Yardımcısı Çataklı’dan Sınır İhlali İddiasına İlişkin Açıklama”, TRT Haber, 13 Temmuz 2021.
• “Şok Evlerine Şok Baskın! Düzensiz Göçe Geçit Yok”, Sabah, 20 Ağustos 2021.
• “Briefing with Senior State Department Officials on the U.S. Refugee Admissions Program Priority 2 (P-2) Designation for Afghan Nationals”, U.S. Department of State, https://www.state.gov/briefing-with-senior-state-department-officials-on-the-u-s-refugee-admissions-program-priority-2-p-2-designation-for-afghan-nationals/, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “SC-35, 3 Ağustos 2021, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Tanju Bilgiç’in ABD’nin Açıkladığı “ABD İçin Çalışan Afganlar ve Ailelerine Yönelik Göçmen Kabul Programı” Hakkındaki Soruya Cevabı”, Dışişleri Bakanlığı, https://www.mfa.gov.tr/sc_-35_-abd-nin-acikladigi-abd-icin-calisan-afganlar-ve-ailelerine-yonelik-gocmen-kabul-programi-hk-sc.tr.mfa, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• Büyükelçiliğin açıklaması için bakınız: https://twitter.com/USEmbassyTurkey/status/1427875499318071297, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “CHP Lideri Kılıçdaroğlu’ndan Mülteci Açıklaması: 2 Yılda Çözülecek Bu Mesele, Çözeceğim!”, CHP, https://www.chp.org.tr/haberler/chp-lideri-kilicdaroglundan-multeci-aciklamasi-2-yilda-cozulecek-bu-mesele-cozecegim, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türkiye’de Şu Anda Emniyet Kayıtlarımızda ve Kayıt Dışı 300 Bin Afganistanlı Göçmen Söz Konusudur”, Anadolu Ajansı, 20 Ağustos 2021.
• “13 Bini Afgan, 37 Bin Düzensiz Göçmen Sınır Dışı Edildi”, TRT Haber, 14 Ağustos 2021.
• Wallace, Mail on Sunday için Afganistan ile ilgili bir makale kaleme almış ve şu ifadelerde bulunmuştur: “We will establish a series of processing hubs across the region outside Afghanistan for those Afghans we have an obligation to bring to this country” (İngiltere’ye getirmekle yükümlü olduğumuz Afganlar için Afganistan dışındaki bölgede bir dizi merkez kuracağız). Makalenin orijinal hali için bakınız: “Defence Secretary Ben Wallace: The American Deadline is Looming... We Have No Time to Lose to Get People Out”, https://www.dailymail.co.uk/news/article-9915289/BEN-WALLACE-American-deadline-looming-no-time-lose-people-out.html, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “İletişim Başkanı Altun: Talep Gelse Dahi Asla Kabul Etmeyiz”, TRT Haber, 23 Ağustos 2021.
• “İngiltere Savunma Bakanı ‘Türkiye’de Mülteci Merkezi’ Haberlerini Yalanladı”, Anadolu Ajansı, 24 Ağustos 2021.
• “BBC Türkçe’den Açıklama”, BBC Türkçe, 23 Ağustos 2021.
• “EU Blue Card: New Rules to Attract More Highly-Skilled Workers”, Schengen Visa Info, https://www.schengenvisainfo.com/news/eu-blue-card-new-rules-to-attract-more-highly-skilled-workers/, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2021.
• “Düzensiz Göçle Kapsamlı ve Etkin Mücadele”, Anadolu Ajansı, 20 Ekim 2017.