The Turkish-Egyptian Rapprochement: Challenges and Common Interests

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 145 - 160, 01.03.2024

Can Acun Mohamed El Gaby

https://doi.org/10.36360/1560-013-001-009

Öz

Turkey and Egypt have always given weight to mutual relations despite their ups and downs. The common ancient history, culture, civilization and geographical proximity between Egypt and Turkey make relations between the two countries inevitable. As for the context of the economic and geopolitical dynamics of the two countries, it brings close cooperation on many issues, especially foreign policy. From another perspective, Turkey-Egypt relations are vital factors affecting geopolitical developments in the Middle East. Both countries are countries with non-underestimated potential to lead the region. However, the last decade has witnessed a serious standoff between the two countries. After Turkey's determined reaction to the military intervention in Egypt, relations were frozen and the parties came face to face on critical geopolitical issues such as the Eastern Mediterranean and Libya. President Erdoğan's visit to Egypt after 12 years may be a historical turning point that will positively affect the relations between the two countries. This analysis evaluates potential cooperation opportunities for the new period, considering the changes in relations between Egypt and Turkey in the last decade.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Egypt, the Middle East, Turkish-Egyptian relations

التقارب التركي المصري: التحديات والمصالح المشتركة

Öz

تركيا ومصر دولتان توليان دائمًا أهمية للعلاقات المتبادلة، وعلى الرغم من أن العلاقة بينهما شهدت صعودًا وهبوطًا فإن التاريخ والثقافة/الحضارة المشتركة والقرب الجغرافي بين مصر وتركيا؛ كلّ ذلك يجعل العلاقات بين البلدين حتمية. تعد العلاقات التركية المصرية من أهم العوامل المؤثرة في التطورات الجيوسياسية في الشرق الأوسط؛ لأن البلدين يمتلكان إمكانات لا يمكن تجاهلها في قيادة المنطقة، ورغم ذلك شهد العقد الماضي مواجهة خطيرة بين البلدين، حيث جرى تجميد العلاقات، واصطدم الطرفان وجهًا لوجه بشأن القضايا الجيوسياسية الحاسمة، مثل شرق المتوسط وليبيا. وقد تكون زيارة الرئيس أردوغان مصر بعد 12 عامًا، نقطة تحول تاريخية ستؤثر بشكل إيجابي في العلاقات بين البلدين.

Anahtar Kelimeler

تركيا, مصر, الشرق الأوسط, العلاقات التركية المصرية

Kaynakça

• Yapıcı belirsizlik “constructive ambiguity” anlayışı öne çıkmış görünmektedir.
• Abdülnasır, C. (1954). ( فلسفة الثورةDevrim felsefesi). Kahire: Dar Al Maaref, s 60.
• Bu üç ilgi alanına verilen öncelik, zamana ve konjonktüre göre değişmiştir. Nitekim 1970’li yıllardan bu yana Mısır dış politikasının Afrika boyutunun zayıfladığını görüyoruz.
• Buna en örnek, 1960’lardan itibaren Türkiye’nin “Bağlantısızlar Hareketi” ve “İslam İşbirliği Teşkilatı” örgütlerinde aktif rolüdür.
• AA. (2022, Aralık 22). Türk yetkili: Afrika’daki Projelerimizin Büyüklüğü 82 Milyar Doları Aştı www.aa.com.tr: https://www.aa.com.tr/ar/ adresinden alınmıştır.
• Said, İ. (2022, Eylül 01). Mısır’ın Afrika’daki Yatırım Hacmi 10,2 Milyar Dolar. www.youm7.com: https://www.youm7.com/story/2022/9/1/10-2- adresinden alınmıştır.
• Ahval. (2023, Nisan 15), (Mısır, Türkiye’ye askerlerini Suriye’den çekme çağrısında bulundu).
• CNN. (2023, Mart 20), (Türkiye Dışişleri Bakanı, Mısır’ın ülkesinin Libya’daki varlığından duyduğu “rahatsızlığı” yorumladı). https://arabic.cnn.com/: https://arabic.cnn.com/middle-east/article/2023/03/20/egypt-turkey-sameh-shoukrylibya-greece-mevlut-cavusoglu adresinden alındı.
• CNN Türk. (2006, Şubat 16). Türkiye Mısır’dan Doğalgaz Alacak. CNN Türk: https://www.cnnturk.com/ekonomi/genel/turkiye-misirdandogalgaz-alacak adresinden alındı.
• CNN Business Arabic. (2023, Aralık 10). G20 Zirvesi Oturum Aralarında Mısır ve Türkiye Enerji Alanında İşbirliğini Görüştü, https://cnnbusinessarabic.com/economy/36631/ adresinden alınmıştır.
• Mısır’da yaşanan askeri darbeden sonra Müslüman Kardeşler’in bir uzantısı olarak görülen Hamas’a yönelik sert bir pozisyon alınmış, Refah bölgesindeki tünel hatları İsrail ile işbirliği halinde yok edilerek, Gazze ablukasına katkı sağlanmıştır. Yine Mısır’da Hamas’ın terör örgütü olduğuna dair çeşitli yargı kararları alınmıştır.
• Alarabiya. (2023, Ekim 10), (Chevron, İsrail gazının Doğu Akdeniz boru hattı üzerinden Mısır’a ihracatını askıya aldı). https://www.alarabiya.net/, https://www.alarabiya.net/aswaq/oil-and-gas/2023/10/10/%D8%B4%D9%8A%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86-%D8%AA% adresinden alındı.
• Ticaret Bakanlığı. (2023, Eylül 28). Mısır. https://ticaret.gov.tr/:https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/serbest-ticaret-anlasmalari/yururlukte-bulunan stalar/misir#:~:text=27%20Aral%C4%B1k%20 2005%20tarihinde%20Kahire,Mart%202007%20tarihinde%20y%C3%BCr%C3%BCrl%C3%BC%C4%9Fe%20girmi%C5%9Ftir , adresinden alındı.
• Dışişleri Bakanlığı. (2014, Ekim 28). QA-37, 28 October 2014, Statement of the Spokesman of the Ministry of Foreign Affairs Tanju Bilgiç in Response to a Question Regarding Egypt’s Termination of the Memorandum of Understanding on Cooperation on Ro-Ro and Road Transit Transportation. https://www.mfa.gov.tr/: https://www. mfa.gov.tr/qa_37_-28-october-2014_-statement-of-the-spokesmanof-the-ministry-of-foreign-affairs-tanju-bilgi%C3%A7-in-responseto-a-question-regarding-egypt_s-termination-of-the-memorandum-ofunderstanding.en.mfa adresinden alındı; Bu anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkilerin kötüleşmesinin sonucunda Mısır tarafından sonlandırılmıştır. Mısır gerekçesi, anlaşmanın Mısır ticaretine hiçbir katkı sağlamasıdır (Hagagi, 2015).
• Skynewsarabia. (2023, Ağustos 2), (An agreement between Egypt and Turkey to increase trade exchange). https://www.skynewsarabia.com/: https://www.skynewsarabia.com/video/1641895- adresinden alındı.
• youm7. (2023, Ekim 15), (33.3% increase in the value of Egyptian exports to Turkey during 2022.. Infographic). https://www.youm7.com/ , https://www.youm7.com/story/2023/10/15/33-3-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8 adresinden alındı.
• Fanarturk.com. (tarih yok), Mısır ile Türkiye arasındaki ticarete ilişkin ayrıntılar). Kasım 14, 2023 tarihinde https://fanarturk.com/: https://fanarturk.com/blog/trade-between-egyptand-turkey adresinden alındı.
• Mert Kural, G. (2023, Temmuz 9). Türk şirketleri Mısır’ı üretim üssü yapıyor. https://www.patronlardunyasi.com/: https://www.patronlardunyasi.com/haber/turk-sirketleri-misir-i-uretim-ussu-yapiyor/283394 adresinden alınmıştır.
• Mısır’ın Rusya’dan Su-35 satın alma girişiminde de bu açıkça görülüyor, nitekim Mısır 2019’da Rusya ile yaklaşık 20 Su-35 savaş uçağı satın almayı amaçlayan iki milyar dolarlık bir anlaşma imzalamıştı ancak anlaşma Amerikan tehdidi nedeniyle askıda kalmıştı (BBC, 2021).
• alsharqalawsat. (2023, Temmuz 17), (Mısır ve Türkiye, ilişkileri yeniden kurduktan sonra “askeri sanayileşme” konusunda işbirliği yapacak ()). https://aawsat.com/, https://aawsat.com/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84% adresinden alındı; brahim, M. (2023, Aralık 5). Türkiye İlk Kez EDEX Savunma Fuarına Katılıyor ve Modern Savunma Ürünlerini Sergiliyor www.elbalad.news: https://www.elbalad.news/6026133 adresinden alındı.