Turkish-Iraqi Relations and Strategic Partnership Opportunities

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 23 - 40, 01.06.2024

Fatih Oğuzhan İpek

https://doi.org/10.36360/1560-013-002-003

Öz

Turkiye’s relations with Iraq improved after the US invasion following the independence referendum in 2017. Security issues, the water issue, and economic relations were three important issues that emerged in the relations between the two countries. Political instability in Iraq has created a security gap that has opened the way for terrorist organizations, prompting Turkiye to increase its cross-border operations. This study indicates that the problems between the administrations of Baghdad and Erbil in Iraq, and the long duration of these problems, prevent Turkiye from deepening its cooperation with Iraq on issues of security, water, and economic relations. In addition, the study addresses the current picture of Turkish-Iraqi relations and examines opportunities for future strategic partnership between the two countries within the scope of the historic visit of President Recep Tayyip Erdogan.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Iraq, Erdogan, Development Road Project

العلاقات التركية العراقية وفرص الشراكة الإستراتيجية

Öz

تحسّنت علاقات تركيا مع العراق بعد الغزو الأمريكي عقب استفتاء الاستقلال عام 2017، وكانت قضايا الأمن والمياه والعلاقات الاقتصادية ثلاث قضايا مهمة برزت في العلاقات بين البلدين. أدى عدم الاستقرار السياسي في العراق إلى خلق فجوة أمنية فتحت المجال أمام المنظمات الإرهابية، وهذا دفع تركيا إلى زيادة عملياتها عبر الحدود. تشير هذه الدراسة إلى أن المشكلات بين إدارتَي بغداد وأربيل في العراق، وطول أمد هذه المشكلات، يمنعان تركيا من تعميق تعاونها مع العراق في قضايا الأمن والمياه والعلاقات الاقتصادية، بالإضافة إلى ذلك، تتناول الدراسة الصورة الحالية للعلاقات التركية العراقية، وتبحث فرص الشراكة الإستراتيجية المستقبلية بين البلدين في نطاق الزيارة التاريخية للرئيس رجب طيب أردوغان.

Anahtar Kelimeler

تركيا, العراق, أردوغان, طريق التنمية

Kaynakça

• Recep Tayyip Gürler, “Türkiye’nin Irak Politikası”, Türk Dış Politikası Yıllığı 2017, ed. Burhanettin Duran, Kemal İnat ve Mustafa Caner, (SETA Yayınları: İstanbul: 2018), s. 164.
• “Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy’un TSK’nın Irak Topraklarındaki PKK Unsurlarına Karşı Düzenlediği Operasyonlar ve Bağdat Büyükelçimizin Irak Dışişleri Bakanlığına Çağrılması Hakkındaki Soruya Cevabı”, T.C. Dışişleri Bakanlığı, 15 Aralık 2018, https://www.mfa.gov.tr/sc_-78_-tsk-nin-irak-topraklarindaki-pkk-unsurlarina-karsi-duzenledigi-operasyonlar-hk-sc.tr.mfa, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• Feyzullah Tuna Aygün ve Serkan Çalışkan, “Pençe Operasyonlarının Son Halkası: Pençe Kilit”, ORSAM, 30 Nisan 2022, https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/pence-operasyonlarinin-son-halkasi-pence-kilit.pdf, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024); Murat Aslan, “Pençe Harekatları: Terörizmle Mücadelede Devamlılık ve Kararlılık”, SETA, 20 Haziran 2020, https://www.setav.org/pence-harekatlari-terorizmle-mucadelede-devamlilik-ve-kararlilik, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• “Sincar Anlaşması: Bağdat ve Erbil’in İmzaladığı Anlaşma Neler Öngörüyor ve Uygulanabilir mi?”, BBC Türkçe, 16 Ekim 2020.
• Sümeyye Dilara Dinçer, “Türkiye-Irak ‘Güvenlik Mekanizması Görüşmesi’ne İlişkin Ortak Sonuç Bildirisi Yayımlandı”, Anadolu Ajansı, 14 Mart 2024.
• “Irak Türkiye’den SİHA ve ATAK Helikopteri Satın Almak İstiyor”, Rudaw, 1 Eylül 2021.
• Haydar Karaalp, “Irak ve Türkiye Arasında Savunma Sanayisi Alanında İş Birliği”, Anadolu Ajansı, 2 Ekim 2021.
• “Iraq Asks Turkey to Release More Water along Tigris, Euphrates as Drought Hits”, The Arab Weekly, 17 Temmuz 2022, https://thearabweekly.com/iraq-asks-turkey-release-more-water-along-tigris-euphrates-drought-hits, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024); İdris Okuducu, “Irak’taki Krizin Temel Nedeni: Su Yönetimindeki Hata”, Anadolu Ajansı, 5 Ocak 2019.
• Mehmet Tosun, “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kalkınma Yolu Projesi’ni Bölgemizin Yeni İpek Yolu Haline Dönüştüreceğimize İnanıyorum”, Anadolu Ajansı, 21 Mart 2023.
• “Uzmanlar Cevaplıyor: Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Kapsamlı Irak Ziyareti”, SETA, 25 Ağustos 2023, https://www.setav.org/uzmanlar-cevapliyor-disisleri-bakani-hakan-fidanin-kapsamli-irak-ziyareti, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• “TSK’dan Habur Sınır Kapısı’nda Askeri Tatbikat”, NTV, 18 Eylül 2017.
• Gürler, “Türkiye’nin Irak Politikası”, s. 179; “Erdoğan: Kürtler Kerkük’te İşgalci Konumundalar”, BBC Türkçe, 5 Ekim 2017.
• “Neçirvan Barzani, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Yemin Töreni için Ankara’ya Geliyor”, Sputnik Türkiye, 8 Temmuz 2018.
• “IKBY Başbakanı Barzani: Türkiye Köyleri Değil PKK Hedeflerini Vuruyor”, Anadolu Ajansı, 27 Ocak 2019.
• Bekir Aydoğan, “Will Oil Dispute with Baghdad Shift Dynamics within Iraqi Kurdistan?”, Amwaj Media, 26 Ağustos 2022, https://amwaj.media/article/will-erbil-baghdad-oil-tensions-affect-kdp-puk-dynamics, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• “Ortadoğu Gündemi 31 Ocak-6 Şubat 2022”, ORSAM, https://www.orsam.org.tr/d_hbanaliz/ortadogu-gundemi-31-ocak-6-subat-2022.pdf, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024)
• 2014’te Nuri Maliki hükümeti Paris’teki Uluslararası Ticaret Odasına bağlı ticaret mahkemesinde dava açtı. Bilahare peşine kurulan Haydar İbadi hükümeti bu davayı dondursa da bir yanda Abadi ile IKBY arasında diğer yanda İbadi ile Türkiye arasında yaşanan gerilimler onu 2017 başlarında bu davayı yeniden etkinleştirmeye sevk etti. Ardından kurulan Adel Abdülmehdi hükümeti, Kürt liderliğinin talebi üzerine bu davayı askıya aldı.
• Bilgay Duman, “IFYM’nin IKBY Kararı ve Düşündürdükleri”, ORSAM, 23 Şubat 2022, https://orsam.org.tr/tr/ifymnin-ikby-karari-ve-dusundurdukleri, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024); Watheq Sadoon, “Bağdat ve Erbil Arasında Süregiden Petrol Anlaşmazlığı”, ORSAM, 5 Temmuz 2022, https://www.orsam.org.tr/tr/bagdat-ve-erbil-arasinda-suregiden-petrol-anlasmazligi-, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• “Ortadoğu Gündemi: 3-9 Nisan 2023”, ORSAM, s. 3, https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/ortadogu-gundemi-3-9-nisan-2023.pdf, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• “Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu A Haber’de Açıkladı! Esad ile Görüşme Olacak mı?”, A Haber, 4 Ekim 2023.
• “MİT Başkanı Fidan, Talabani’yi Ankara’ya Çağırdı: PKK’yla İlişkinizi Kesin”, Haber 7, 12 Nisan 2023.
• “Ortadoğu Gündemi: 16-22 Ekim 2023”, ORSAM, s. 11, https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/ortadogu-gundemi-16-22-ekim-2023.pdf, (Erişim tarihi: 19 Nisan 2024).
• Recep Yorulmaz, “Yeni Sınır Kapıları ve Irak Ekonomisi”, Ortadoğu Analiz, Cilt: 9, Sayı: 84, (Ekim-Kasım 2018), s. 76.
• Recep Tayyip Gürler ve Mustafa Şeyhmus Küpeli, “Türkiye’nin Irak Politikası 2018”, Türk Dış Politikası Yıllığı 2018, ed. Burhanettin Duran, Kemal İnat ve Mustafa Caner, (SETA Yayınları: İstanbul: 2019), s. 71-72.
• “Türkiye’nin Erbil Başkonsolosu: Derecik-Zet Sınır Kapısı Sınır Ticaretine Katkıda Bulunur”, Rudaw, 10 Mayıs 2023.
• “Zêt Sınır Kapısı Bugün Açılıyor”, Kurdistan 24, 5 Mayıs 2023.
• “Türkiye’den Irak’a 5 Milyar Dolar Kredi Desteği”, TRT Haber, 14 Şubat 2018.
• Bilgay Duman, “Türkiye-Irak İlişkilerinde Yeni Heyecan: Musul Havalimanı”, Milliyet, 20 Ağustos 2022.
• “Irak-Türkiye Arasında Yeni Petrol Boru Hattı Yolda”, Al-Monitor, 18 Eylül 2019.
• “Iraqi Kurdistan Faces End of Era as Independent Oil Exports under Threat”, Amwaj Media, 29 Mart 2023.
• Omar Nidawi, “Can Oil and Water Mix?: Creating Opportunities for Iraq-Turkey Cooperation”, Middle East Institute, 31 Ağustos 2023; “بعد شروط انقرة “التعجيزية”.. هل يحتاج العراق إعادة تصدير نفطه عبر تركيا؟” (Ankara’nın “İmkansız” Şartlarından Sonra.. Irak’ın Petrolünü Türkiye Üzerinden Yeniden İhraç Etmeye İhtiyacı Var mı?), Al Sumaria, 17 Ağustos 2023.
• İbrahim Karataş, “Irak’ın Kalkınma Yolu Projesi: Riskler ve Avantajlar”, ORDAF, 17 Aralık 2023.
• “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kalkınma Yolu Projesi’ni Bölgemizin Yeni İpek Yolu Haline Dönüştüreceğimize İnanıyorum”, Anadolu Ajansı, 24 Mart 2023.
• Rouya Turkiyyah, vol. 11, no. 4, 2022, https://rouyaturkiyyah.com/
• “Iraq Showcases $17-Billion Development Road Project That will Link Asia to Europe”, The National News, 27 Mayıs 2023.
• Karataş, “Irak’ın Kalkınma Yolu Projesi: Riskler ve Avantajlar”.