Düzenli Spor Yapan ve Sedanter Genç Bireylerde Bedeni Beğenme ve Sosyal Medya Etkileşimi: ‘’Demografik Faktörlerin Rolü"

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 3, 108 - 118, 25.09.2024

Nisanur Caniklitemel , Sermin Ağralı Ermiş

https://doi.org/10.62425/rses.1488234

Öz

Bu çalışma; düzenli olarak spor yapan ve spor yapmayan lise öğrencilerinin beden imge algıları ve sosyal medya kullanımlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ergenlik döneminde ergenin fiziksel görüntüsü ve çevresi tarafından beğenilme arzusunun olması önemlidir, günümüzde sosyal medya platformlarının çok yaygın ve sıklıkla kullanımı ve ayrıca sosyal medya platformları üzerinden fiziksel görünüşün gençler arasında daha önemli bir hale gelmesi açısından çalışmanın önemli olduğu düşünülmektedir. Çalışmaya Anadolu, Meslek ve Spor liselerinde eğitim gören ve yaşları 14-18 arasında değişen 140 kız ve 130 erkek öğrenci olmak üzere toplamda 270 öğrenci katılmıştır. Öğrencilere yüz yüze anket formu uygulanmış olup kız ve erkek öğrencilerin beden imge algıları ve sosyal medya kullanım düzeyleri incelenmiştir. Sosyal medya kullanımı için ‘Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’’ ve beden algıları için ise ‘’Bedeni Beğenme Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kız öğrencilerin erkek öğrencilere kıyasla bedenlerini beğenme oranlarının daha yüksek olduğu, spor yapan bireylerin spor yapmayan bireylere göre sosyal medyayı kullanma düzeylerinin daha düşük olduğu, boyu diğer bireylere göre daha uzun olan ve daha zayıf bir beden kitle indeksine sahip bireylerin bedenlerini daha fazla beğendikleri, sosyal medya kullanım süresi uzadıkça sosyal medya kullanım oranlarının daha fazla arttığı, sosyal medyayı daha fazla kullanan bireylerin bedenlerini diğerlerine göre daha az beğendikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya kullanımı, Beden algısı, Fiziksel aktivite

"Body Satisfaction and Social Media Interaction in Regularly Exercising and Sedentary Young Individuals: The Role of

Öz

This study was conducted with the aim of examining the body image perceptions and social media usage of high school students who regularly engage in sports and those who do not, in terms of various variables. During adolescence, the desire for the adolescent's physical appearance to be liked by their surroundings is important. Considering the widespread and frequent use of social media platforms today, as well as the increasing significance of physical appearance among young people through these platforms, the study is considered important. A total of 270 students, consisting of 140 girls and 130 boys aged between 14 and 18, attending Anatolian, Vocational, and Sports high schools participated in the study. A face-to-face survey form was administered to the students, and their body image perceptions and levels of social media usage were examined. The "Social Media Addiction Scale" was used for social media usage, and the "Body Appreciation Scale" was used for body image perceptions. The research revealed that girls had higher rates of body appreciation compared to boys, individuals engaged in sports had lower levels of social media usage compared to those who did not, individuals who were taller and had a lower body mass index liked their bodies more, social media usage increased as the duration of social media usage extended, and individuals who used social media more tended to appreciate their bodies less compared to others.

Anahtar Kelimeler

Social media use, Body image, Physical activity

Kaynakça

• Alhabash, S., & Ma, M. (2017). A tale of four platforms: Motivations and uses of Facebook, Twitter, Instagram, and Snapchat among college students. Social Media + Society, 3(1), 1–13. https://doi.org/10.1177/2056305117691544
• Alper, Y., Akçakoyun, F., Pündük, Z., & Göktaş, Z. (2017). Balıkesir Fen Lisesi öğrencilerinde beslenme ve uluslararası aktivite alışkanlıklarının incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 101–110.
• Altıntaş, A., Aşçı, F. H., Kin-İşler, A., Güven-Karahan, B., Kelecek, S., Özkan, A., Yılmaz, A., & Kara, F. M. (2012). The role of physical activity and body mass index in psychological well-being of adolescents. International Sport Sciences Congress. https://doi.org/10.3109/03014460.2013.857721
• Anlı, G., Akın, A., Eker, H., & Özçelik, B. (2015). Bedeni beğenme ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 36, 505–511. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2906
• Avalos, L. C., Tylka, T. L., & Wood-Barcalow, N. (2005). The Body Appreciation Scale: Development and psychometric evaluation. Body Image, 2, 285–297. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2005.06.002
• Avan, G. (2015). The impact of physical activity on academic performance: A review of the literature. Journal of Educational Psychology, 107(3), 689–700. https://doi.org/10.1037/edu0000054
• Ballı, Ö. M., Kirazcı, S., & Aşçı, F. H. (2006). Sporcu ve sporcu olmayan bayanların sosyal fizik kaygı ve beden imgesinden hoşnut olma düzeyleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 9–16.
• Baker, D., & McNally, R. J. (2021). Effects of social media use on social connectedness and loneliness during the COVID-19 pandemic. Journal of Social and Personal Relationships, 38(3), 543–564. https://doi.org/10.1177/0265407521991120
• Bayköse, N., & Esin, İ. (2019). Sporda beden imajı ve sosyal medya etkisi: Sosyal karşılaştırma kuramı çerçevesinde Facebook kullanımının beden imajına etkileri üzerine bir derleme. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 67–80.
• Bek, N. (2008). Fiziksel aktivite ve sağlığımız. Sağlık Bakanlığı Yayın.
• Bektaş, D. Y. (2004). Ergenlerde beden imgesi üzerine bir çalışma. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(22), 67–75. https://doi.org/10.17066/pdrd.34862
• Büyükgebiz Koca, E., & Tunca, M. Z. (2020). İnternet ve sosyal medya bağımlılığının öğrenciler üzerindeki etkilerine dair bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 4(1), 77–103. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.597820
• Cohen, R., Newton-John, T., & Slater, A. (2018). Selfies and body image: A review of the research on self-objectification and appearance-related outcomes. Psychology of Popular Media Culture, 7(2), 171–183. https://doi.org/10.1037/ppm0000142
• Çamlıgüney, A. F. (2010). 8-10 yaş grubu kız çocukların fiziksel aktivite düzeyleri ile fiziksel uygunluklarının belirlenmesi ve beslenme profili ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Q8
• Çok, F. (1990). Body image satisfaction in Turkish adolescents. Adolescence, 25(98), 409.
• Çömlekçi, M., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173–188.
• Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355–367. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389780
• Dogan, P. K., & Durmus, G. (2023). Salon dansçıları ve halk oyuncularının beden imgesi esnekliği ile görünümle ilişkili sosyal medya bilinci arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of ROL Sport Sciences, 721–738.
• Ercan, R. (2020). Lise öğrencilerinin beden memnuniyeti ve sosyolojik analizi. Journal of World of Turks, 12(2).
• Eroğlu, A., & Bayraktar, S. (2017). İnternet bağımlılığı ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 184–199. https://doi.org/10.24289/ijsser.270680
• Eray, Ş., Zengin, A., Şahin, V., Turan, S., & Mutlu, C. (2022). Çocuklarda ve ergenlerde beden kitle indeksi, duygusal-davranışsal sorunlar ve prososyal davranışlar arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 48(2), 131–136. https://doi.org/10.32708/uutfd.1088803
• Feinstein, B. A., Hershenberg, R., Bhatia, V., Latack, J. A., Meuwly, N., & Davila, J. (2013). Facebook'ta olumsuz sosyal karşılaştırma ve depresif semptomlar: Bir mekanizma olarak tekrarlama. Psychology of Popular Media Culture, 2, 161–170.
• Fioravanti, G., Bocci Benucci, S., Ceragioli, G., & Casale, S. (2022). How exposure to beauty ideals on social media affects body image: A systematic review of empirical studies. Adolescence Research Review, 7(3), 419–458. https://doi.org/10.1007/s40894-022-00179-4
• Gökkaya, F., Deniz, İ., & Gedik, Z. (2020). Sosyal medya bağımlılığının sosyal onay ihtiyacı ve beden memnuniyeti ile ilişkisi. Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2), 94–105. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000023
• Groesz, L. M., Levine, M. P., & Murnen, S. K. (2002). The effect of experimental presentation of thin media images on body satisfaction: A meta-analytic review. International Journal of Eating Disorders, 31(1), 1–16. https://doi.org/10.1002/eat.10005
• Grogan, S. (2017). Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women and children (3rd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315681528
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Gür, E., & Küçükoğlu, M. (1992). Bedeni beğenme ölçeği ve sosyal medya kullanımı: Bir çalışma. Psikolojik Araştırmalar Dergisi, 15(2), 123–145.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal Medyanın Etkileri. Siyasal Kitabevi.
• Harris, D. V. (1987). The female athlete. In J. R. May & M. J. Asken (Eds.), Sport psychology: The psychological health of the athlete (pp. 99–166). PMA.
• Hart, T. A., Flora, D. B., Palyo, S. A., Fresco, D. M., Holle, C., & Heimberg, R. G. (2008). Development and examination of the Social Appearance Anxiety Scale. Assessment, 15(1), 48–59. https://doi.org/10.1177/1073191107306673
• Holmes, M., Fuller-Tyszkiewicz, M., Skouteris, H., & Broadbent, J. (2015). Understanding the link between body image and binge eating: A model comparison approach. Eating and Weight Disorders - Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 20(1), 81–89. https://doi.org/10.1007/s40519-014-0138-2
• Hurd, M. D., & McFadden, D. (2021). Aging, body image, and psychological well-being: A study of older adults. Journal of Gerontology: Psychological Sciences, 76(3), 451–462. https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa092
• Jarman, H. K., Marques, M. D., McLean, S. A., Slater, A., & Paxton, S. J. (2021). Motivations for social media use: Associations with social media engagement and body satisfaction and well-being among adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 50(12), 2279–2293. https://doi.org/10.1007/s10964-020-01390-z
• Karademir, M. (2017). Sosyal ağların kullanımının ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın.
• Katz, E., Haas, H., & Gurevitch, M. (1973). On the use of the mass media for important things. American Sociological Review, 38(2), 164–181. https://doi.org/10.2307/2094408
• Kanatsız, D., & Gökçe, H. (2020). The relationship between body satisfaction and social appearance anxiety levels based on adolescents' participation in physical activity. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1863–1870. https://doi.org/10.33206/mjss.596573
• Keskinbıçak, M. (2021). Fitness sporuyla ilgilenen bireylerin vücut imaj algısı düzeyleri, benlik saygısı ve romantik ilişkilerde yakınlık ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yakın Doğu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
• Krane, V., Stiles-Shipley, J. A., Waldron, J., & Michalenok, J. (2001). Relationships among body satisfaction, social physique anxiety, and eating behaviors in female athletes and exercisers. Journal of Sport Behavior, 24(3), 247–265.
• Laird, Y., Fawkner, S., & Niven, A. (2018). A grounded theory of how social support influences physical activity in adolescent girls. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-Being, 13(1), 1435099. https://doi.org/10.1080/17482631.2018.1435099
• Memiş, U. A., & Yıldıran, İ. (2008). The relationship between childhood and adolescent physical activity experiences and adult physical activity levels. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 13–32.
• Morahan-Martin, J., & Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16(1), 13–29. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(99)00049-7
• Musa, M. (2021). Fitness merkezlerinde spor yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve özgüven düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 503–518.
• Nesi, J., & Prinstein, M. J. (2015). Using social media for social comparison and feedback-seeking: Gender and popularity moderate associations with depressive symptoms. Journal of Abnormal Child Psychology, 43(8), 1427–1438. https://doi.org/10.1007/s10802-015-0020-0
• Rodgers, R. F., McLean, S. A., Gordon, C. S., Slater, A., Marques, M. D., Jarman, H. K., & Paxton, S. J. (2020). Development and validation of the Motivations for Social Media Use Scale (MSMU) among adolescents. Adolescent Research Review, 5(1), 1–11. https://doi.org/10.1007/s40894-020-00139-w
• Rousseau, A. (2021). Adolescents’ selfie-activities and idealized online self-presentation: An application of the sociocultural model. Body Image, 36, 16–26. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2021.01.007
• Özsaydı, Ş., & Güngör, H. (2023). The effects of physical activity and sleep on the quality of life in sedentary adolescents. Selçuk Sağlık Dergisi, 4(Kongre Özel), 126–137.
• Serenko, A., & Turel, O. (2015). Integrating technology addiction and use: An empirical study of Facebook users. AIS Transactions on Replication Research, 1(2). https://doi.org/10.17705/1atrr.00002
• Smith, A., & Duggan, M. (2022). The impact of social media use on mental health and well-being: A systematic review. Journal of Mental Health, 31(1), 43–50. https://doi.org/10.1080/09638237.2021.1932112
• Soylu, Y., Atik, F., & Öçalan, M. (2017). The levels of social appearance anxiety among adolescents: A case study of Kırıkkale Province. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 38–45.
• Şahbaz Pirinççi, C., Cihan, E., & Ün Yıldırım, N. (2020). The relationship between physical activity levels, quality of life, presence of chronic diseases, smoking, and academic success in university students. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 15–23.
• Thompson, J. K., & Stice, E. (2001). Thin-ideal internalization: Mounting evidence for a new risk factor for body-image disturbance and eating pathology. Current Directions in Psychological Science, 10(5), 181–183. https://doi.org/10.1111/1467-8721.00144
• Tiggemann, M., Hayden, S., Brown, Z., & Veldhuis, J. (2018). The effect of Instagram "likes" on women's social comparison and body dissatisfaction. Body Image, 26, 90–97. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2018.07.002
• Tosun, L. P., & Çoban, A. (2020). Physical appearance comparisons on social network sites, body satisfaction, and depression. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12, 52–69. https://doi.org/10.18863/pgy.711187
• Tümtürk, İ., Özden, F., & Özkeskin, M. (2020). Assessment of physical activity: Subjective and objective methods. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 5(2), 53–60. https://doi.org/10.29228/JOHSE.12
• Tylka, T. L., & Wood-Barcalow, N. L. (2015). The Body Appreciation Scale-2: Item refinement and psychometric evaluation. Body Image, 12, 53–67. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2014.09.006
• Üstündağ, A. (2022). The relationship between adolescents' Instagram addiction levels and psychological needs. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 8
• Vannucci, A., & Ohannessian, C. M. (2021). Social media use and well-being: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(5), 505–527. https://doi.org/10.1037/bul0000326
• Vatansever, S. (2017). Lisanslı spor yapan ve yapmayan ergenlerin mental iyi oluş, benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı ve algılanan sosyal destek açısından. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=r
• Wade, J. (2000). Evolutionary theory and self-perception: Sex differences in body esteem predictors of self-perceived physical and sexual attractiveness and self-esteem. International Journal of Psychology, 35(1), 36–45. https://doi.org/10.1080/002075900399501
• We Are Social. (2024, January 31). Dijital 2024: 5 milyar sosyal medya kullanıcısı.
• Wood-Barcalow, N. L., Tylka, T. L., & Augustus-Hovarth, C. L. (2010). But I like my body: Positive body image characteristics and a holistic model for young-adult women. Body Image, 7(2), 106–116. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2010.01.001
• Yayman, E. (2019). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Yılmaz, A., & Ağgön, E. (2023). The examination of body satisfaction, mental well-being, and self-esteem levels of university students engaged in active sports. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 14(1), 31–42. https://doi.org/10.17155/omuspd.1185626
• Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402–415. https://doi.org/10.1177/0002764204270278