Egzersize Katılım Motivasyonu Ölçeği’nin Geliştirilmesi (EKMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 4, 177 - 186, 25.12.2024

Sevinç Namlı , Gönül Tekkurşun Demir

https://doi.org/10.62425/rses.1478771

Öz

Egzersize katılım; kişisel ve çevresel nedenlerden dolayı çoğu zaman ertelediğimiz bir aktivitedir. Bireyi egzersize motive edecek unsurların bilinmesi, egzersize katılımı arttırark sağlıklı yaşamın desteklenmesine yardımcı olabilir. Bu araştırmada, egzersize katılım motivasyonu ölçeğinin geçerli ve güvenilir şekilde geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırmaya haftada en az 2 kez egzersiz yapan 440 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcıların 227'si erkek, 213'ü kadındır. Ayrıca 317’si bekar, 123’si evli, yaş ortalaması ise 22.97’dir. Araştırmada madde havuzunun oluşturulması, Hür İrade Kuramı özelliğine uygun maddelerin hazırlanması ve literatür taraması sırasında yapılan içerik analiziyle sağlanmıştır. Madde havuzu uzman görüşüne sunulmuş, pilot uygulama yapılmıştır. Kapsam geçerliği sınandıktan sonra yapı geçerliği incelenmiştir. Bu bağlamda sırasıyla AFA, DFA, güvenirlik testleri (Cronbach Alfa, Spearman Brown, Guttman Split-Half), düzenlenmiş madde-toplam korelasyonu, madde analizlerinden (%27 alt üst gruplar analizi) yararlanılmıştır. Buna göre, özdeğeri 1’den büyük olan faktörlerde yer alan maddelerin kovaryans değerlerinin, madde hata varyanslarının uygun olduğu görülmüştür. Ardından uyum indeksleri de incelenerek madde analizi ile EKMÖ’nün yapısına kanıt sağlanmıştır. Elde edilen yapının güvenirliklerinin yüksek olduğu da tespit edilmiştir. Yapılan tüm analizler sonucunda ESKMÖ’nün 21 madde 3 faktörden (içsel motivasyon, motivasyonsuzluk, dışsal motivasyon) oluştuğu, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Egzersize Katılım, Egzersiz Motivasyonu, Ölçek Geliştirme

Development of the Exercise Participation Motivation Scale (EPMS): Validity and Reliability Study

Öz

Participation in exercise is an activity that we often put off for personal and environmental reasons. Knowing the factors that will motivate the individual to exercise can help to support a healthy life by increasing participation in exercise. This study aimed to measure exercise motivation within the context of Self-Determination Theory. A total of 440 participants who exercise at least twice a week were included in the study. 227 of the participants were male and 213 were female. In addition, 317 of them are single, 123 of them are married and the average age is 22.97.The creation of the item pool, preparation of items consistent with the Self-Determination Theory, and content analysis during literature review were conducted for this purpose. The item pool was then presented to experts, and a pilot study was carried out. After testing content validity, construct validity was examined. In this context, AFA (Adaptive Factor Analysis), DFA (Confirmatory Factor Analysis), reliability tests (Cronbach's Alpha, Spearman Brown, Guttman Split-Half), organized item-total correlations, and item analyses (%27 upper-lower groups analysis) were utilized. Accordingly, it was observed that the covariance values of the items in factors with eigenvalues greater than 1 and the error variances of the items were appropriate. Subsequently, fit indices were examined, providing evidence for the structure of the Exercise Motivation Scale (EMS) through item analysis. The reliability of the obtained structure was also found to be high. Based on all analyses conducted, it was determined that the EMS consists of 21 items and three factors (intrinsic motivation, amotivation, extrinsic motivation), and it is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Motivation, Exercise Participation, Exercise Motivation, Scale Development

Kaynakça

• Ağaoğlu, S. (2015). Kadın sağlığı ve egzersiz. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(2), 67-72. https://doi.org/10.17155/spd.54125
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık.
• Bay, Ü. S., & Yılmaz, E. (2021). Ruhsal bozukluklarda fiziksel aktivite ve egzersizin etkileri ile ilgili yapılmış çalışmaların incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 437-447. https://doi.org/10.38021/asbid.849274
• Bekar, Ö. (2019). Düzenli egzersiz yapan bireyleri rekreasyonel egzersize motive eden nedenler ile algıladıkları sağlık çıktıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Akdeniz Üniversitesi.
• Broussard, S. C., & Garrison, M. E. B. (2004). The relationship between classroom motivation and academic achievement in elementary school-aged children. Family and Consumer Sciences Research Journal, 33(2), 106–120.
• Büyüköztürk. Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik. Araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (Genişletilmiş 20. Baskı). Pegem Akademi.
• Chang, Y. K., Labban, J. D., Gapin, J. I., & Etnier, J. L. (2012). The effects of acute exercise on cognitive performance: A meta-analysis. Brain Research, 1453, 87-101. https://doi.org/10.1016/j.brainres.2012.02.068
• Choi, K. W., Chen, C. Y., & Stein, M. B. (2019). Advances in anxiety disorders. Current Psychiatry Reports, 21(10), 100. https://doi:10.1001/jamapsychiatry.2018.4175
• Christensen, J. F., Simonsen, C., & Hojman, P. (2011). Exercise training in cancer control and treatment. Comprehensive Physiology, 9(1), 165-205. https://doi.org/10.1002/cphy.c180016
• Civan, A., Özdemir, İ., Gencer, Y. G., & Durmaz, M. (2018). Egzersiz ve stres hormonları. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-14. https://dergipark.org.tr/en/pub/tusbid/issue/37884/433073
• Cornelissen, V. A., Fagard, R. H., Coeckelberghs, E., Vanhees, L., & Van Craenenbroeck, E. M. (2011). Impact of resistance training on blood pressure and other cardiovascular risk factors: A meta-analysis of randomized, controlled trials. Hypertension, 58(5), 950-958. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.177071
• Creswell, J. W. & Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarım ve yürütülmesi. (Çev. Y. Dede ve S. B. Demir, 2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Demirel, H., Kayıhan, H., Özmert, E. N., & Doğan, A. (2014). Türkiye fiziksel aktivite rehberi (Vol. 2). Kuban Matbaacılık Yayıncılık.
• Dishman, R. K., & Buckworth, J. (1996). Increasing physical activity: A quantitative synthesis. Medicine and Science in Sports and Exercise, 28(6), 706-719. https://doi.org/10.1097/00005768-199606000-00010
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme:Temel kavramlar ve işlemler (2. Baskı). Pegem Yayınları.
• Ersoy, G. (2016). Fiziksel uygunluk (fitnes) spor ve beslenme ile ilgili temel öğretiler (Vol. 2). Nobel Tıp Kitabevleri.
• Gomes, M. J., Martinez, P. F., Pagan, L. U., Damatto, R. L., Cezar, M. D. M., Lima, A. R. R., ... & Okoshi, M. P. (2017). Skeletal muscle aging: influence of oxidative stress and physical exercise. Oncotarget, 8(12) . https://doi.org/10.18632/oncotarget.14670
• Hong, A. R., Kim, S. W., & Kim, J. Y. (2016). Effects of resistance exercise on bone health. Endocrinology and Metabolism, 31(4), 479-485. https://doi.org/10.3803/EnM.2018.33.4.435
• Karakaş, G., Kolayiş, İ. E., & Eskiler, E. (2015). Yüzme egzersizine katılan kadınların egzersiz motivasyonlarının incelenmesi. Proceedings of the III Rekreasyon Arastırmaları Kongresi, Eskisehir, Turkey, 535-543. https://www.researchgate.net/profile/ErsinEskiler/publication/307477012_Yuzme_Egzersizine_Katilan_Kadinlarin_Egzersiz_Motivasyonlarinin_Incelenmesi/links/57c6a97c08ae9d64047e0081/Yuezme-Egzersizine-Katilan-Kadinlarin-Egzersiz-Motivasyonlarinin-Incelenmesi.pdf
• Kelley, G. A., & Kelley, K. S. (2017). Exercise and health-related quality of life in older community-dwelling adults: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Applied Gerontology, 36(11), 1217-1257. https://doi.org/10.1177/0733464808327456
• Kinicki, A., & Kreitner, R. (2010). Organizational behavior. Mc-Graw Hill Irwin
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Langoni, C. D. S., Resende, T. L., Barcellos, A. B., Cecchele, B., Knob, M. S., Silva, T. D. N., ... & Diogo, T. S. (2019). Filho, IGDS; schwanke, CHA effect of exercise on cognition, conditioning, muscle endurance, and balance in older adults with mild cognitive ımpairment: A randomized controlled trial. J. Geriatr. Phys. Ther, 42, E15-E22. https://doi.org/10.1519/JPT.0000000000000191
• Lavie, C. J., Arena, R., Swift, D. L., Johannsen, N. M., Sui, X., Lee, D. C., ... & Blair, S. N. (2015). Exercise and the cardiovascular system: clinical science and cardiovascular outcomes. Circulation Research, 117(2), 207-219. https://doi.org/10.1161/CIRCRESAHA.117.305205
• Özdemir, F. (2022). Zamansal motivasyon teorisi ve erteleme davranışı: ÇOMÜ örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Powell, K. E., Paluch, A. E., & Blair, S. N. (2011). Physical activity for health: What kind? How much? How intense? On top of what? Annual Review of Public Health, 32, 349-365. https://doi.org/10.1146/annurev-publhealth-031210-101151
• Rhodes, R. E., Fiala, B., & Conner, M. (2009). A review and meta-analysis of affective judgments and physical activity in adult populations. Annals of Behavioral Medicine, 38(3), 180-204. https://doi.org/10.1007/s12160-009-9147-y
• Sağıroğlu, İ., & Ayar, H. (2017). Fitness ve crossfit merkezlerine rekreatif egzersiz amaçli katilimda etkili olan motivasyon faktörlerinin incelenmesi. Uluslararası Anadolu Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 167-179. https://dergipark.org.tr/en/pub/jiasscience/issue/41124/497107
• Stubbs, B., Vancampfort, D., Rosenbaum, S., Firth, J., Cosco, T., Veronese, N., ... & Schuch, F. B. (2017). An examination of the anxiolytic effects of exercise for people with anxiety and stress-related disorders: A meta-analysis. Psychiatry Research, 249, 102-108. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2016.12.020
• Tavşancıl. E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. Baskı). Nobel Yayınevi.
• Ulukuş, K. S. (2019). Motivasyon teorileri ve lider yöneticilik unsurlarının bireylerin motivasyonuna etkisi. The Journal of Academic Social Science, 25(25), 247-262.
• Utlu, D. K. (2021). Fizyoterapistler için anatomi ve fizyolojisi. Hipokrat Yayınevi.
• Uzun Aksoy, M., & Gürsoy, E. (2021). Gebelikte bir egzersiz türü: Prenatal yoga. Journal of Education and Research in Nursing, 18(1). https://doi.org/10.5152/jern.2021.95815
• Vina, J., F., S. G., Martinez‐Bello, V., & Gomez‐Cabrera, M. C. (2012). Exercise acts as a drug; the pharmacological benefits of exercise. British Journal of Pharmacology, 167(1), 1-12. https://doi.org/10.1111/j.1476-5381.2012.01970.x
• Wang, Q., & Zhou, W. (2021). Roles and molecular mechanisms of physical exercise in cancer prevention and treatment. Journal of Sport and Health Science, 10(2), 201-210. https://doi.org/10.1016/j.jshs.2020.07.008
• Winzer, E. B., Woitek, F., & Linke, A. (2018). Physical activity in the prevention and treatment of coronary artery disease. Journal of the American Heart Association, 7(4), e007725. https://doi.org/10.1161/JAHA.117.007725
• World Health Organization. (2016). Physical activity strategy for the WHO European Region 2016-2025. Retrived From: https://apps.who.int/iris/handle/10665/329407