Life, Works and Personal Documents of Ali Tevfik Çelepöven, one of The Last Dersiâm of Hagia Sofia

Yıl 2024, Sayı: 13, 57 - 80, 30.04.2024

Nihal Çağman Türkmen

https://doi.org/10.53336/rumeli.1430455

Öz

Ali Tevfik Çelepöven was born in 1874 in Hacıoğlu Pazarcığı/Bulgaria. He completed his primary and secondary education in his hometown. Çelepöven arrived in Istanbul in the year 1888 and obtained his letter of approbation from Hagia Sophia Madrasa in 1897. He served as the Dersiâm of the Hagia Sophia between 1908 and 1914. Also in this year, after receiving his letter of approbiation from Medresetü'l-Kudât (School of Judges), he was sent to Yenbuulbahr/Hijaz as a judge. He remained in this position until he was captured by the British army in 1916. He was kept in different prison camps in Egypt between 1916 and 1919. When Çelepöven returned to his country, he was appointed to some positions as a judge. In addition, he held the following positions: The Dersiâm of Hagia Sophia, Istifta Writer, preacher in Sultanahmet and Hagia Sophia Mosques. Ali Tevfik Çelepöven, who wrote poems about the love of the Prophet, also wrote works in the field of religious education. He passed away on August 30, 1938.

Anahtar Kelimeler

Ali Tevfik Çelepöven, Dersiâm, Poetic Translation of the Quran, Mevlid

Ayasofya’nın Son Dersiâmlarından Ali Tevfik Çelepöven’in Hayatı, Eserleri Ve Şahsî Evrakı

Öz

Ali Tevfik Çelepöven 1874’de Hacıoğlu Pazarcığı’nda (Bulgaristan) doğmuştur. İlk tahsilini memleketinde tamamlayan Çelepöven 1888 senesinde eğitim için İstanbul’a gelmiş ve 1897 senesinde Ayasofya Medresesi’nden icazetini almıştır. 1908’de Ayasofya Dersiâmlığına tayin edilen Ali Tevfik Çelepöven dersiâmlığı sırasında Medresetü’l-Kudât’a devam etmiş ve 1914 senesinde de buradan icazet almıştır. 1914 senesinde kadılık vazifesiyle Yenbuulbahr’e (Hicaz) gönderilmiş, 1916’da İngilizler’e esir oluncaya kadar bu görevde kalmıştır. 1916-1919 seneleri arasında Mısır’daki farklı esir kamplarında tutulmuştur. Memlekete döndüğünde tekrar bazı kadılık görevlerine tayin edilen Çelepöven, buna ilaveten Ayasofya Dersiâmlığı, İstiftâ Muharrirliği ve Sultanahmet ile Ayasofya Camilerinde vaizlik yapmıştır. Peygamber sevgisiyle şiirler yazmış olan Ali Tevfik Çelepöven dinî eğitim alanında da eserler vermiş ve 30 Ağustos 1938’de vefat etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ali Tevfik Çelepöven, Dersiâm, Manzum Kur’ân Tercümesi, Mevlid

Kaynakça

• Akgündüz, Murat. Osmanlı Dersiâmları. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 2010.
• Albayrak, Sadık. Son Devir Osmanlı Uleması. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1996.
• Ali Tevfik Çelepöven Sicil Dosyası, Diyanet İşleri Başkanlığı İnsan Kaynakları Sicil Arşivi Ayar, Talip. Osmanlı Devleti’nde Fetvâ Eminliği, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2014.
• Bardakoğlu Ali, “Ferâiz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.12/362-363. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Benli, Ali. “Meşîhat Müsteşarı Abdülkadir Raşid Efendi’nin Vesîletü’r-Rahme fî Tahmisi Kasîdeti’l-Bür’e Adlı Eseri”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 14/31 (2013), 129-161.
• Ebu’l-Ûlâ Mardin. Huzur Dersleri II-III. hazırlayan İsmet Sungurbey. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1966.
• Elmalı, Hüseyin. “Büstî, Ebü’l-Feth”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ek 1/226-228. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• İpşirli, Mehmet. Osmanlı İlmiyesi. İstanbul: Kronik Yayınları, 2021.
• İpşirli, Mehmet. “Dersiâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/185-186. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.