Tatar yazar Galiesgar Kamal’ın İstanbul Mektupları adlı eserinde toplumsal hayat ve türk imgesi

Yıl 2021, Sayı: 23, 473 - 484, 21.06.2021

İlsever Rami

https://doi.org/10.29000/rumelide.949049

Öz

İstanbul Mektupları, Tatar tiyatro yazarı ve gazeteci Galiesgar Kamal tarafından 1912-1913 yıllarında Balkan Savaşı ve o dönem İstanbul'unda yaşananları yazdığı seyahatname türünde bir eserdir. Yazar, Balkan Savaşı’nı yakından takip ederek Tatar basınına haberler gönderebilmek için İstanbul’a gelir ve burada olup bitenlere tanıklık eder. Galiesgar Kamal yazılarında savaş dönemi İstanbul’undaki gözlemlerinin yanı sıra Tatar okuru için Osmanlı hayatıyla ilgili ilginç ve merak edilen konuları da ele alır. Ayrıca yazar, 23 Ocak 1913 tarihinde gerçekleşen Hükümet Darbesinin şahidi olur ve bu olayları ayrıntılı bir şekilde aktarmaya çalışır. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nda gerçekleşen reform ve yeniliklerden de bahsederek reform sürecinin Türk toplumu için önemini gözler önüne serer. Ancak hiç beklenmedik bir anda hastalanır ve bu nedenle de sadece birkaç ay İstanbul’da kalarak tedavi için memleketine geri dönmek zorunda kalır. İstanbul'da bulunduğu süreç boyunca yazdığı 12 mektubun hepsi de Kamal'ın çalıştığı Yoldız Gazetesi’nde yayımlanır. İstanbul Mektupları eserinde savaş dönemindeki devletin çatışmalı iç siyaseti, halkın vatanseverlik duyguları, sosyal ve kültürel yaşamı ayrıntılı bir şekilde tasvir edilmiştir. İstanbul seyahati sırasında yazar yeni kültür ve yaşam tarzı ile tanışmış; kendi kültürel öğeleri ile karşılaştırma fırsatı elde etmiştir. Karşılaştırmalı Edebiyat kapsamında ele alınan bu makalede Tatar yazar Kamal’ın İstanbul Mektupları eserinin toplumların birbirini tanıması ve etkileşimi üzerine yaptığı katkıyı gözler önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler

Galiesgar Kamal, İstanbul Mektupları, Karşılaştırmalı Edebiyat

Social life and Turkish ımage in Istanbul Letters by Tatar writer Galiesgar Kamal

Öz

Istanbul Letters is a travel writing in which Tatar theater writer and journalist Galiesgar Kamal describes the events of the Balkan War in 1912-1913 and the events in Istanbul. The author comes to Istanbul to report back to the Tatar press by following the Balkan War closely and he witnesses the events what happened here. The writer starts his journey in Kazan, passes through Moscow and Odessa cities, from there he reaches Istanbul. Galiesgar Kamal, in his writings, along with documenting his observations of Istanbul during the Balkan War, he tried to deliver interesting and wondered subjects about Ottoman life for the Tatar reader. The author witnesses the Government Coup incidents that took place on 23 January 1913 while he was in Istanbul and tries to document the incident thoroughly. At the same time, the author talks about the reforms and changes that took place in the Ottoman Empire. It underlines the importance of these reforms and the renewal process for Turkish society. Unfortunately, he stayed in Istanbul for only a few months due to unexpected illness, compelling him to seek treatment returning to hometown. During his stay in Istanbul, he wrote 12 letters which were published in Yoldız Newspaper where Galiesgar Kamal worked. In these letters, Galiesgar Kamal described in detail the conflictual domestic policy of the state, the patriotic feelings of the Turks, and the social life and culture of the society. During his Istanbul trip, the author met the new culture and lifestyle; he had also the opportunity to compare them with his own cultural elements. This article, which is discussed within the scope of the Comparative Literature approach, reveals the contribution of the Istanbul Letters of Tatar writer G. Kamal to the recognition and interaction of the Tatar and Turkish societies.

Anahtar Kelimeler

Galiesgar Kamal, Istanbul Letters, Comparative Literature

Kaynakça

• Aleeva, E. (t.y). Galiesgar Kamalnın İstanbul Mektüplerende Janr Hasiyetlere. http://gabdullatukay.ru/tukay-environment/galiesgar-kamal/enise-aleeva-galiesgar-kamalnyn-laquo-istanbul-mektublere-raquo-nde-zhanr-hasiyatlere/.
• Gıyzzet, B. (2010). Galiesgar Kamal'ın Revolyutsiyege Kaderge İjatı. Galiesgar Kamal. Eserler. Kazan: Tataristan Kitap Neşriyatı. 341-356.
• Eydi, T. (2004). Hazineler Ortak: Türk-Tatar Münasebetleri. (Türkçeye aktaran Birsel Oruç Aslan). Türklük Araştırmaları Dergisi, 15 (Bahar), 303-344.
• Hanioğlu, M. Ş. (1995). Enver Paşa. TDV İslâm Ansiklopedisi. TDV İslam Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/enver-pasa
• Kamal, G. (2020). İstanbul Mektupları (1912, İstanbul, Balkan Savaşı). (Akt. M.Öner). Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 50, 117-152.
• Kefeli, E. (2002). Anlatım Tekniği Olarak Mektup. İstanbul: Kitabevi.
• Öner, M. (2012). Galiesgar Kamal ve İstanbul Mektupları. 7 Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, Bildiriler III. Konya: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, 515-524.
• Zaripova Çetin, Ç. (2018). XX. Yüzyıl Kazan Tatar Edebiyatı. Türk Dünyası Çağdaş Edebiyatları El Kitabı. İstanbul: Kesit, 569-824.