Reşat Coşkun şiirinin tematik bağlamda tahlili

Yıl 2021, Sayı: 24, 661 - 678, 21.09.2021

Ahmet Karakuş

https://doi.org/10.29000/rumelide.995409

Öz

Reşat Coşkun’un “Küheylan-“Hüdhüdü Beklerken”, “Berceste-Vuslatı Olmayan Sevda”, “Sevdam Kaldı Bir” ve “Sokak Lambası” adlı yayınlanmış olan dört şiir kitabı bulunmakta ve şair genellikle serbest şiir tarzıyla şiirlerini yazmaktadır. Coşkun, şiirlerinin bütün insanlığa hitap ettiğini belirtmekte, birçok dile tercüme edilecek kadar sarih olduğunu ifade etmektedir. Reşat Coşkun’un şiirlerinde bazı temaların ise ön plana çıktığı görülmektedir. Bu temaların ortaya çıkmasında şairin yaşantısı önemli bir etken olmaktadır. Coşkun’un Kadirî müntesibi olmasının da şiirine etkisi yadsınamaz bir olgudur. Ayrıca aşk ve sevgili, hüzün ve karamsarlık, inanç ve bu kavram dahilinde din, tasavvuf, ayet ve hadislerin kullanımı, halk ve halk içinde olmaya değer verdiği için yerellik, bunun yanında tasavvufî meselelerde dahi yanlış bulduğu hususları tenkit etmesinden dolayı sosyal eleştiri şiirine yansımaktadır. Şairin intisabının olması Coşkun’un şiirinde aşkın ilahî olarak da yansımasına sebebiyet vermiş olup, şairin fıtrî ve psikolojik yapısı ise hüzün ve karamsarlık olarak şiirine girmiştir. Ayet ve hadisler telmih ya da iktibaslarla şairin şiirini beslemiş, doğduğu ve yaşadığı şehir olan Erzurum ise gerek ağız kullanımıyla gerek şehrin coğrafyasıyla gerek şehirdeki bazı yerlerin özellikle vurgulanmasıyla gerekse de şehirde kullanılan ve o şehre has olan ifadelerin yer almasıyla yerellik şiirine katkıda bulunmuştur. Bu hususlarla beraber şairin yanlış gördüğü hususları tenkit etme yapısı sosyal eleştiri şeklinde bir başka tematik unsur olarak şairin şiirine yansımıştır. Bu çalışmada belirtilen temalar tahlil yapılarak incelenmeye ve açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reşat Coşkun, tema, yaşantı, tahlil, etki

Thematic analysis of the poems by Reşat Coşkun

Öz

Reşat Coşkun has three published poem books named “Küheylan-Hüdhüdü Beklerken”, “Berceste-Vuslatı Olmayan Sevda”, “Sevdam Kaldı Bir” and “Sokak Lambası” and he usually writes in free verse. Coşkun states that his poems address the whole humanity and are explicit enough to be translated into numerous languages. It is evident that some themes gain prominence in his poems. Poet’s own life is a significant element for the emergence of these themes. Poet’s adherence to Kadiri Tariqah has an undeniable influence on his poems. Moreover; love and beloved, gloom and pessimism, faith and religion within this notion, sufism, the use of verses and hadiths, locality -as he appreciates people and being among people, social criticism -as he criticizes the parts he sees wrong even in issues related to Sufism- are reflected in his poems. His adherence to Tariqah causes the reflection of love in divine form and poet’s innate and psychological state is determined as gloom and pessimism in his poems. Verses and hadiths foster his poems through reference and quotation; Erzurum, with the use of local dialect, its geography, reiteration of some places in the city and the use of phrases peculiar to the city, contributes to locality. Social criticism, as a way for the poet to express what he evaluates wrong, is also reflected in his poems as another thematic component. In this study, aforementioned themes are attempted to be analyzed and explained.

Anahtar Kelimeler

Reşat Coşkun, theme, life, analysis, influence

Kaynakça

• Abdulkadir Geylanî. (2000). İlâhî Armağan (Fethu’r-Rabbani). (A. Akçiçek Çev.). İstanbul: Bedir.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşas es-Sicistânî. (2009). Sünen-i Ebî Dâvûd. yy.: Dârü’r-Risâleti’l- Arabiyye.
• Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-Tirmizî. (1975). es-Sünen. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâyî el-Halebî.
• el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed. (1351). Keşfu’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs ammeştehara mine’l-Ehâdîs alâ Elsineti’n-Nâs-II. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• el- Aclûnî, İsmâil b. Muhamed b. Abdi’l-Hâdî el-Cerrâhî. (1997). Keşfu’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs-II. Thk. Muhammed Abdu’l-Azîz el-Hâlidî. Beyrut : Dâru’l-Kitâbi’l-İlmiyye-
• Coşkun, R. (2001). Sevdam Kaldı Bir. Erzurum: Kültür Eğitim Vakfı.
• Coşkun, R. (2004). Sokak Lambası. İstanbul: Aktif.
• Coşkun, R. (t.y.a.). Küheylan-“Hüdhüdü Beklerken”. İstanbul: Aktif.
• Coşkun, R. (t.y.b.). Berceste-Vuslatı Olmayan Sevda. Erzurum: Kültür Eğitim Vakfı.
• Hatipoğlu, A. (1993). Besteleriyle Yunus Emre İlâhîleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Karaman, Hayrettin vd. (2015). Kur’ân-ı Kerîm Açıklamalı Meâli (3. bs.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Küçükaşçı, M.S. (2010). “Tâif”. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt 39, 443-447 s.s.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Önkal, A. (1989). “ Akabe Biatları” TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt 2, 211 s.s.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Şafak, Y. (2009). Mevlânâ’ya Atfedilen “Yine Gel…” Rubâîsine Dair. Tasavvuf İlmî ve Akademik
• Araştırma Dergisi, 24 (2), 75-80. Erişim adresi: http://yakupsafak.com/yazilar/46.pdf. Erişim tarihi: 28.07.2021.
• Türer, O. (1995). Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha Neşriyat.
• Uzun, M.İ. (2000). “Türk Edebiyatı”. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt 21, 272-273 s.s.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yavuz, H. (2006). Büyü’sün, Yaz!-Toplu Şiirler 1969-2005. İstanbul: YKY.
• Yılmaz, H. K. (2017). Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar (24. bs.). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Yûnus Emre. (2014). Dîvân-ı İlâhiyât (3. bs.). Mustafa Tatcı (Haz.). İstanbul: H.
• Zehebî. (t.y.). Mîzanu’lİ’tidâl fî Nakdi’r-Ricâl, I-IV, Thk. Ali el-Becâvî, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife-II.