Kazak nesrinde animalizm

Yıl 2023, Sayı: Ö12, 432 - 440, 23.07.2023

Gauhar Askarova Gülmira Karimova

https://doi.org/10.29000/rumelide.1330516

Öz

Makalede, Kazak nesirindeki hayvan imajının anlatım yolları ve yöntemleri ele alınmaktadır. Kazak halk edebiyatı kaynaklı nesirde hayvancılığın anlatımı ayrı bir konu olmaya değer. Kendilerini "kurdun torunları" olarak gören Türk halklarında hayvan imajı oldukça yakındır. Muhtar Avezov, İlyas Esenberlin, Oralhan Bokey, Abiş Kekilbaev, Taken Alimkulov gibi Kazak nesrinin önde gelen temsilcilerinin oluşturduğu geleneği günümüz yazarlarının nesir türünde yeterince sürdürdüğü düşünülmektedir. Kazak nesirinde hayvancılığın işlevi, belirli örnekler temelinde incelenir. Sunulan makalenin amacı, edebi mirasımıza yansıyan atın millet yaşamındaki yerini ve önemini bilimsel olarak ortaya koymaktır. Bu amaçla karşılaştırma, betimleme, açıklama yöntemleri kullanılır. Makale yazarları, Kazak ediplerinin atın insan hayatındaki rolünü göstererek dönemin karakterini ve toplum gerçekliğini nasıl anlatmaya çalıştıklarını amaçlamışlardır. Aynı zamanda hayvancılığa adanmış eserlerde göçebe ruhunun yeniden canlandığını, atın doğasının ve gücünün Kazak halkı üzerinde büyük etkisi olduğunu göstermeye çalışmışlardır. Kazak dünya görüşü ile resmedilen eserlerde ortaya konulan konular, evrensel değerlerle süreklilik içinde sunulmaktadır. Araştırmaya dahil edilen her eser aracılığıyla Kazak halkının gelenekleri, kavramları, yaşam biçimleri mesleki becerilerle yansıtılmakta ve atın önemli rolü gerçek eserler üzerinden irdelenmektedir. Atın ve sahibinin hayatındaki gerçekçi karakteri ve psikolojik sürekliliği derinlemesine ele alınmıştır. Kazak nesrindeki hayvancılık sorununun nesirdeki at imgesi üzerinden betimlendiği, kendi bağımsız mental gelişim yolunu izlediğinin ortaya konması çalışmayı değerli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kazak nesri̇, hayvan imajı, atın karakteri

Kaynakça

• Karakuzova J.K., Hasanov M.Ş. Kosmos Kazahskoy Kulturı-Аstana: Evraziya, 2012.
• Mırzabekov J.E. Türki Örkeniyeti jane Tarihşi Jangırtuw Maseleleri // «Ulı Dalanın Jeti Kırı jane Kazak Filosofiyasının Özekti Maseleleri» attı halıkaralık ğılımıy-praktikalık konferensiya materiyaldarı. 19 kantar, 2019 jıl. -Аlmatı: Kazak Universiteti, 2019. -512 bet.
• Süleymenova J.D. Köne Türki Madeni Jadigerlerindegi Adam jane Alem Modelderi. Filosofiya Doktorı (PhD) ğılımıy darejesin aluw üşin dayındalğan dissertatsiyası. Аlmatı, 2011. 171 bet.
• Gorbaçeviç İ.V. Janr Bestiyariya v Zarubejnoy Literature: Transformatsiya Literatunoy Traditsiyi [elektronik kaynak]. URL: http://ru.wikipedia.org/wiki/Animalizm (başvuru tarihi: 25.06.2020).
• Borbasov S. Ulı Dalanın Jeti Kırı: Ult Tarihi Turalı Tolğanıs // Egemen Kazakstan, 2019, 4 mausım.
• İmam-ı Buhari. Sahihal–Buhari. Audarğan: Ü.Şoybeк, K.Kıdırhanulı. – Аlmatı: Кausar–sayahat, 2007. – 927 b.
• Dadabayev J. Jazuşı Enbegi. -Аlmatı: Kazak Universiteti, 2001. -340 bet.
• Dosjan S. Kasiret pen Tağdır. Roman. -Аlmatı: Nurlı Alem, 2021. -360 bet.
• Oraz N. Jılkının Köz Jası: Angimeler men Hikayattar, esseler. -Аlmatı: «Kaynar Baspası», 2012. -320 bet.