Bilginin tarafsız ve bilimsel yöntemle üretilip, geliştirilmesi ve paylaşılması anlayışıyla akademik ve etik standartlarla uyumlu bir şekilde sürdürdüğü yayın sürecinde yanlış uygulamaların önüne geçmeyi ilke edinen Rusya Araştırmaları Dergisi (RUSAD), etik standartları sağlamak için yayın sürecinde Committee on Publication Ethics (COPE)’in belirlediği uluslararası standartları dikkate almaktadır. Buna bağlı olarak işbu bildirge Committee on Publication Ethics (COPE)’in “Code of Conductand Best-Prectice Guidelines for Journal Editors” ve “Code of Conduct for Journal Publishers” kuralları temelinde hazırlanmış olup, buna göre yayıncı, yayın kurulu, editör/editör yardımcıları ve yazarlar etik sorumlulukları şu şekilde belirlenmiştir:

Yayıncının Görev ve Sorumlulukları

Rusya Araştırmaları Dergisi (RUSAD) iddia edilen veya kanıtlanmış bilimsel suiistimal, sahte yayın veya intihal durumunda durumun netleştirilmesi ve söz konusu makalenin değiştirilmesi için gerekli önlemleri alacaktır. Bu, söz konusu sayının editörleri ile mutabık olarak yapılacaktır.

Alınacak önlemler, bunlarla sınırlı olmamakla beraber, dizgi hatası olduğunu belirtmek, açıklama yapmak ve çok ciddi durumlarda makaleyi geri çekmek olacaktır. Rusya Araştırmaları Dergisi (RUSAD) akademik suiistimal içeren makalelerin yayınlanmasını önlemek için gerekli önlemleri alacağını taahhüt eder.

Bu, açık erişimli bir dergidir, yani tüm içeriğe ücretsiz olarak kullanıcı veya kurumu tarafından erişilebilir. Kullanıcılar, yayıncıdan veya yazardan önceden izin almaksızın makalelerin tam metinlerini okuyabilir, indirebilir, kopyalayabilir, dağıtabilir, yazdırabilir, arayabilir veya bunlara bağlantı verebilir veya başka herhangi bir yasal amaç için kullanabilir.

Buna bağlı olarak Yayıncı, dergiye açık erişim sağlamayı taahhüt eder; bu nedenle yayınlanan içeriğin tüm bölümlerini dünya çapında akademik çevrelere kalıcı ve serbestçe erişilebilir hale getirme görevini kabul etmiş sayılır. Yayıncı, makalelerin başvuru sürecindeki işlemler ve basımı için herhangi bir maddi manevi ücret talep etmez. Yayıncı, dergi içeriğinin sürekli ve ücretsiz olarak kullanıma açtığını taahhüt eder.

Yayıncı kurum, çevrimiçi içeriğin arşivlenmesi ve korunmasını Dergipark aracılığıyla Lockss kullanarak yapmaktadır.

Yayın Kurulunun Görev ve Sorumlulukları

Rusya Araştırmaları Dergisi (RUSAD)’ne başvurusu yapılan her makalenin yayın sürecinden Dergi Yayın Kurulu ve Editör(ler)/Editör yardımcıları sorumludur. Yayın Kurulu; yayın, kör hakemlik, değerlendirme süreci, etik ilkeler gibi dergi politikalarının belirlenmesini ve uygulanmasını sağlar. Makalenin Yayın Kurulu’nca hakem sürecine alınması bir yayın taahhüdü anlamına gelmez. Yayın için hakem süreci olumlu sonuçlansa bile mutlaka Yayın Kurulunun ve Editörlerin/Editör yardımcılarının kararı gerekir. Yayın Kurulu, akademik dürüstlüğü teşvik eder. Yayın Kurulu, yazılı eserlerin orijinalliğini, bu eserleri yayın öncesinde iThenticate intihal önleme programı aracılığıyla denetlenmesini teminat altına alır. Yayın Kurulu, yayımlanmış makalelere ilişkin intihal ve suiistimal iddialarını incelemekle görevlidir. Örneğin, bir yazar makalesinde başka çalışmalardan intihal yapmış, izin alınması gereken durumlarda izin almaksızın veya eksik bildirimle üçüncü şahısların telif materyalini kullanmışsa, Yayın Kurulu makaleyi geri çekmek, meseleyi yazarın çalıştığı kurumdaki bölüm başkanına, dekanına ve/veya ilgili akademik kurumlara bildirme dâhil çeşitli işlemler yapma hakkını kendinde saklı tutar.

Editörün Görev ve Sorumlulukları

Editör, dergiye gönderilen yayınları akademik niteliklerine (çalışmanın önemi ve alanına katkısı, özgünlüğü, bulgu ve metodun uygunluğu ve dilinin netliği) ve dergi kapsamına uygunluklarını dikkate alarak değerlendirir. Yayınların değerlendirilmesinde cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, dini inanç, siyasi düşünce veya çalışılan kurum dikkate alınmaz. Aynı zamanda, bir yayının değerlendirilmesinde hükümet politikaları ya da dışarıdan herhangi bir kurumun politikaları göz önüne alınmaz. Dergi editörü, derginin tüm içeriği ve ne zaman yayınlanacağını belirlemede tam yetkiye sahiptir.

Rusya Araştırmaları Dergisi (RUSAD) ve editörü, yayınları sadece akademik nitelikleri, yani kendi alanlarındaki önemi, makalenin orijinalliği, araştırmanın geçerliliği ve dilinin netliği açısından değerlendirmekle yükümlüdür. Bir yayının değerlendirilmesindeki tek ölçüt yayının derginin kapsamına uygunluğudur. Karar verme sürecinde, yazarların ırk, cinsiyet, dini inanç, siyasi felsefe ve/veya çalıştığı kurum kesinlikle rol oynamaz.

Editör ve yayın ekibi, gönderilen bir yayınla ilgili herhangi bir bilgiyi yazar(lar), hakemler, editör yardımcıları ve yayıncı dışında hiç kimse ile paylaşamazlar. Sözü edilen kişilerle görüşme kararı yalnızca editöre aittir.

Editör ve editör kurulu üyeleri, yayın sürecinde olan çalışmalarda yer alan bilgileri (kendi çalışmaları ve hala devam eden çalışmalar da dahil olmak üzere) yazar(lar)ın açık onayı olmadan kendi çıkarları için kullanamazlar.

Editör; yazarlar, şirketler veya kurumlardan herhangi biri ile rekabetçi, işbirliğine dayalı veya diğer ilişkiler/bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının olduğu durumlarda yayın(lar)ın ön inceleme ve değerlendirme aşamalarını yapmaları için yayın kurulunun başka bir üyesini görevlendirir.

Editör ve yayıncı, yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaları değerlendirme için alanlarında uzman en az iki hakeme gönderir. İnceleme sürecinin tamamlanmasının ardından, editör söz konusu çalışmanın doğruluğu, araştırmacı ve okuyucular için önemi, hakem raporları ve hakaret, telif hakkı ihlali ve intihal gibi yasal düzenlemeleri de göz önünde bulundurarak hangi çalışmaların yayınlanacağına karar verir. Editör, bu kararı verirken hakem önerileri, yazarın gerçekleştirdiği revizyon ve revizyon hakkındaki açıklamalarını göz önünde bulundurmakla birlikte aynı zamanda Yayın Kurulu’na da danışır.

Editör, yayıncı ile beraber, yayın etiğine aykırı olduğu rapor edilen her davranışın, yayın tarihinin üzerinden yıllar dahi geçmiş olsa inceleneceğini garanti eder. Dergi editörü, bu tür şüpheli durumlarda COPE prosedürlerini takip eder. Soruşturmanın ardından, etiğe aykırı bir davranışın olduğunun kanıtlanması halinde ilgili yayınla alakalı bir hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme olduğuna dair bildiri yayınlar.

Hakemlerin Görev ve Sorumlulukları

Kör hakemlik süreçleri akademik yayınların kalitesini doğrudan etkilemektedir. Değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler, yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve hakem raporları dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve hakem raporları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Çift taraflı körleme hakemlik, editörün yazarlar ile diyalog içinde kararlar almasına yardımcı olur. Aynı zamanda yazarlar da çalışmalarıyla ilgili önemli bilgiler elde ederek çalışmalarını geliştirme fırsatı bulurlar.

Hakem değerlendirmesi yapmak üzere davet alan bir hakem, ilgili çalışma için hakemlik yapıp yapamayacağını en kısa sürede editöre bildirmelidir. Hakemlik süreci en fazla bir (1) aydır.

Değerlendirme için hakemlere gönderilen çalışmalar gizli belge olarak değerlendirilmelidir. Çalışmalar başkalarına gösterilmemeli, içerikleri tartışılmamalıdır. Gerekli durumlarda editörün izni dahilinde hakemler başka meslektaşlarından tavsiye isteyebilirler. Editör, bu izni ancak istisnai bir koşul olması durumda verebilir. Gizlilik kuralı, hakemlik yapmayı reddeden kişileri de kapsamaktadır.

Değerlendirme sürecinde yazarlara yönelik kişisel eleştiri yapılmamalıdır. Değerlendirmeler, nesnel ve çalışmaların geliştirilmesine katkı sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

Hakemler, çalışmada atıf olarak belirtilmeyen alıntılar varsa bunları yazarlara bildirmekle yükümlüdürler. Hakemler, alanda atıfta bulunulmayan eserlere ya da benzer eserlerle çakışan alıntılara özellikle dikkat etmelidirler. Hakemler, daha önce yayınlanmış herhangi bir çalışma ya da bilgiyle benzerliği olan yayınların fark edilmesi durumunda editörleri bilgilendirmelidirler.

Hakemler, çalışmasını değerlendirmekle görevlendirildikleri herhangi bir yazar, şirket ya da kurumla işbirliğine dayalı herhangi bir bağlantıları olması durumunda değerlendirme yapmayı kabul etmemeli ve durumdan editörleri haberdar etmelidirler.

Hakemler, değerlendirme için gönderilmiş yayınlanmamış eserleri ya da eserlerin bölümlerini yazar(lar)ının yazılı onayı olmadan kendi çalışmalarında kullanamazlar. Değerlendirme sırasında elde edilen bilgi ve fikirler hakemler tarafından gizli tutulmalı ve kendi çıkarları için kullanılmamalıdır. Bu kurallar, hakemlik görevini kabul etmeyen kişileri de kapsamaktadır.

Yazarların Görev ve Sorumlulukları

Özgün araştırma çalışmalarında yazar(lar) çalışmanın nasıl yapıldığını ve önemini açık bir şekilde belirtmeli ve çıkan sonuçları nesnel bir şekilde sunmalıdırlar. Çalışma başka araştırmacıların da benzer çalışmalar yapabilmelerine olanak sağlayabilecek şekilde detaylı bir şekilde anlatılmalı ve kullanılabilecek gerekli kaynaklar belirtilmelidir. Derleme makaleler doğru, objektif ve kapsamlı olmalı, diğer öznel fikirler açık bir şekilde belirtilmelidir. Yazarlar cinsiyet, ırk, dil, inanç, kültür, sınıf, yaş, görüş, zümre ve cinsel yönelim gibi aidiyet ve kimlikler üzerinden ayrımcı bir dil kullanmamalıdırlar. Gerçek olmayan ya da kasıtlı olarak hatalı bildirilen ifadeler etik dışı davranışı teşkil eder ve kabul edilemez. Çalışmalar/makaleler üçüncü bir tarafın mahremiyet ve fikrî mülkiyet haklarını ihlal etmemelidir.

Değerlendirme sürecinde yazarlardan makalelerine ilişkin bilgi ya da veri istenmesi durumunda talep edilen bilgileri dergi editörlüğüne sunmalıdırlar. Yazarlar, hakemlerin ve Editör(ler)/Editör yardımcılarının düzeltme önerilerini yerine getirmekten sorumludur. Hakemlerin ya da Editör(ler)/Editör yardımcılarının önerilerine katılmaması halinde, yazar, gerekçesi ile birlikte bu durumu dergi editörlüğüne bildirmek hakkına sahiptir. Yazarlar, hakem değerlendirme önerilerine yaptıkları işlemleri, Makale Dosyaları > Hakeme Cevap seçeneğinden Dergipark sistemine yükleyerek dergi editörlüğüne ve hakemlere sunmalıdırlar.

Gerekli durumlarda yazarlar verilerini çalışmalarının yayın tarihinden sonra en az 10 yıl boyunca (tercihen kurumsal veya tüzel veri deposu veya bir veri merkezi vasıtasıyla) diğer araştırmacıların erişimine açık tutulmalıdırlar. Ancak; katılımcıların gizliliği korunmalı ve şahsi bilgileri ile ilgili yasal hakları göz önünde bulundurulmalıdır.

Yazarlar, yalnızca özgün çalışmalarını yayınlamalı ve kullandıkları eser kaynak ve verileri uygun şekilde belirtmelidirler. Yaptıkları çalışmanın niteliğinin belirlenmesinde etkili olan diğer yayınları da belirtmelidirler. İntihalin farklı türleri vardır: bir başka araştırmacının çalışmasını kendi çalışması gibi göstermek, başka bir araştırmacının çalışmasının bir bölümünü çalışamaya atıf yapmadan kopyalamak ya da kendininmiş gibi başka şekilde ifade ederek kullanmak, ya da başka bir çalışmanın sonuçlarını kendine aitmiş gibi iddia etmek gibi. İntihalin her çeşidi, yazarın kendi yayınlarından yaptığı usulsüz aktarımlar dâhil, çok ciddi bir etik sorundur, her ne şekilde olursa olsun intihal yapmak yayıncılık etiğine aykırıdır ve kabul edilemez. Gönderilen her makale, iThenticate intihal önleme programı kullanılarak intihal açısından taranır. Tarama sonucu %20 ve üzeri olan makaleler yayına kabul edilmez. Taramada, makale iThenticate veri tabanına aktarılmaz. Editör, benzerlik raporu %20’nin altında sonuç verse dahi, intihale dair en ufak sorun tespit ettiği takdirde makaleyi reddetme ve/veya düzeltme talep etme hakkına sahiptir. Süreç içerisinde intihal içerdiği tespit edilen makalelerin değerlendirme süreci ise durdurulur. Yayımlandıktan sonra intihal tespit edildiği takdirde, Editörler ve Editör yardımcıları uygun önlemler alırlar.

Öz olarak aynı çalışmayı içeren makaleler birden fazla dergide veya başka yayın organlarında yayınlanmamalıdır. Dolayısıyla, yazarlar daha önce başka bir dergide yayınlanmış bir çalışmayı başka bir dergiye değerlendirme için yollamamalıdırlar. Bir makalenin birden fazla dergiye aynı anda gönderilmesi etik olmayan bir yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.

Yazarlar, çalışmanın/metnin eski bir versiyonu başka bir mecrada yayımlanmışsa bunu belirtmelidirler. Çalışma, yayımlanmamış bile olsa bir tezden veya yayımlanmamış bilimsel toplantı sunumundan derlendiyse, bunun ilk sayfada dipnot olarak belirtilmesi gerekir.

Belli koşulların sağlanması durumunda bazı makalelerin (klinik yönergeler, tercümeler gibi) birkaç dergide yayınlanması mümkün olabilir. İlgili dergilerin yazarları ve editörleri, çalışmanın başka bir dergide yayınlanabileceğini kabul etmelidirler. İkinci bir dergide yayınlanan çalışmanın verileri ve tartışmaları daha önce yayınlanan dergideki gibi olmalıdır. İlk yayın yapılan dergiye mutlaka atıf yapılmalıdır.

Yazarlar yapılan yayınla ilgili tüm sorumlulukları almış sayılırlar. Bu sebeple, yalnızca yazar olma ölçütlerini sağlayan kişiler çalışmanın yazarı olarak nitelendirilmelidirler. Bu ölçütler şu şekilde sıralanabilir:

a)    Çalışmanın içeriğine, desenine, veri toplanma sürecine veya analizi/yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuş olmak,

b)    İçeriğin oluşturulmasına ve düzenlenmesine entellektüel açıdan katkı sağlamış olmak

c)     Çalışmanın son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmasını kabul etmiş olmak.

Yazarlar, mevcut telif hakları yasası esaslarına uygun hareket etmekte sorumludurlar. Yazarlar, çalışmalarında payları olan tüm şahısları belirtme yükümlülüğü taşırlar. Çalışmalarında önemli derecede payları olan şahısları ortak yazar olarak belirtmelidirler. Bir çalışma, yazarlarının tümünün rızası olmadan yayımlanamaz. Çalışmaya önemli katkısı olan (yazma, düzenleme ve teknik yardımlar gibi) ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan kişiler yazar olarak listelenmemeli; bu kişilere yazılı izinleri alındıktan sonra "Teşekkür" bölümünde yer verilmelidir. Bu noktada yazılı izin önem arz etmektedir. Sorumlu yazar, yazar listesinde çalışmaya katkı sağlayan bütün yazarların yer aldığını ve bu yazarların çalışmanın son halini gördüklerini ve yayınlanmasında bir sakınca olmadığını onayladıklarını garanti etmelidir.

Yazarlar mümkün olan en erken aşamada (genellikle başvuru esnasında bir bilgilendirme formu göndererek ve makaleye bir açıklama ekleyerek) çalışmanın sonuçlarını ya da yorumları etkileyecek herhangi bir çıkar çatışması olmadığını belirtmelidirler. Olası çıkar çatışmaları; hibe, eğitim bursu ve diğer ödemeler, üyelik, istihdam, danışmanlık, hisse sahipliği, uzman görüşü ödeneği veya patent-lisans anlaşmaları gibi mali türden olabileceği gibi, kişisel veya mesleki bağlantılar, üyelikler, çalışmayla ilgili bilgi veya görüşler gibi maddi olmayan türden de olabilir. Çalışmayla ilgili tüm maddi kaynaklar (hibe numarası veya varsa diğer referans numarası dahil) belirtilmelidir.

Yazarlar, çalışmada kullandıkları kaynakları ve çalışmanın doğasına karar verirken referans aldıkları kaynakları mutlaka uygun bir biçimde belirtmelidirler. Kişisel olarak elde edilen bilgiler (konuşma, yazışma veya üçüncü şahıslarla yapılan görüşmeler), kaynaktan yazılı izin alınmaksızın kullanılmamalıdır. Yazarlar, hakemlik belgesi veya hibe başvurusu gibi kişiye özgü belgeleri sahiplerinin yazılı izni olmaksızın kullanmamalıdırlar.

Eğer çalışma kimyasal maddeler ya da kullanıldıklarında çeşitli zararlara sebebiyet verecek yöntem ve ekipman içeriyorsa, bu madde, yöntem ve ekipmanlar makalede açıkça belirtilmelidir. Çalışma; denek ve kobayları içeriyorsa, yazarlar çalışmada yapılan tüm işlemler ilgili kanunlara ve kurumsal yönergelere uygun olarak yapmalı ve ilgili komitelerin/kuruluşların onayını almış olmalıdırlar. Makalede bunlarla ilgili bir ibare bulunmalıdır. Yazarlar ayrıca, insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, deneklerle çalışılacağına dair gerekli izinlerin alınmış olduğunu belirtmelidirler. Katılımcıların gizlilik hakları ihlal edilmemelidir.

Hakem Değerlendirme Süreci

Yazarlar, hakem değerlendirme sürecine katılmakla ve editörün ham veriler, açıklamalar ve etik onay belgesi, hasta izni ve telif hakkı izinleri ile ilgili taleplerine en kısa zamanda yanıt vermekle yükümlüdürler.

Hakemler tarafından “düzelt ve yeniden gönder” kararı verilmişse, yazarlar kendilerinden istenen düzeltmelerin hepsini sistematik bir şekilde yapıp çalışmalarını son teslim tarihinden önce yeniden göndermelidirler. Hakemlerden biri olumlu, biri olumsuz görüş belirttiği durumlarda makale incelenmek üzere üçüncü bir hakeme daha gönderilir.

Yayınlanmış Eserlerdeki Temel Hatalar

Yayınlanan bir çalışmada bulunan önemli bir hata ya da yanlışlığı bulmak öncelikle yazar(lar)ın görevidir. Böyle bir sorun ortaya çıkarsa, yazar(lar) derginin editörüne veya yayıncısına derhal haber vermek ve editör/yayıncı ile işbirliği yaparak hatayı (dizgi hatası) düzeltmek ya da yayını geri çekmekle yükümlüdürler. Editör(ler) veya yayıncı çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirlerse, yazarlar makaleyi derhal düzeltmek ya da geri çekmekle veya dergi editörlerine çalışmanın doğruluğunu kanıtlamakla yükümlüdürler. Bu gibi durumlarda yazar, dergi editörlüğü ile işbirliği yapmakla sorumludur.

Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi

Editör(ler), hakemler, yazarlar ile ilgili etik ilkelere uymayan bir davranış ya da değerlendirme sürecindeki, erken görünümdeki ya da yayımlanmış bir makale ile ilgili etik ilkelere aykırı bir durumla karşılaşılması halinde, lütfen rusad.tr@gmail.com adresine ileti yoluyla bildiriniz.