Türkiye’de Dini/Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 115 - 133, 30.12.2021

Muhammed Emin Gül , Habil Şentürk

Öz

Gelişen bilim ve teknoloji, sürekli değişen toplum yapısı sebebiyle insanlar, değişim ve dönüşümlere ayak uydurmak, bu süreçte anlam arayışını sürdürürken kendini yeniden tanımlayarak toplum içerisindeki yerini konuşlandırmak, hayatın akışı içerisinde karşılaştığı problemlerle yüzleşmek ve bunları en uygun şekilde çözüme kavuşturmak için her zamankinden daha çok dini ve manevi desteğe ihtiyaç duymaktadırlar. Din ve psikoloji üzerine yapılan çalışmalar ve tartışmaların artması neticesinde dini ve manevi danışmanlık konusu da dünya genelinde hatırı sayılır bir mevkiye yerleşmiştir. Bu alanda bilimsel bilgilere dayanan uygulamaların da yapılması, geliştirilmesi, paylaşılması, danışanlara gerekli ilginin gösterilmesi, rehberlik yöntem ve tekniklerine uygun şekilde danışanın tanınması, dinlenilmesi, problemin teşhis ve tespiti sonrasında rehberlik etmek, çözüm önerilerinde bulunmak gibi yöntem ve tekniklerle dini ve manevi danışmanlık hizmetlerinin verilmesi icap eder. İslam tarihi boyunca farklı tarzlarda uygulamaları görülen dini ve manevi danışmanlığın Türkiye’de modern anlamda, sistematik ve profesyonel bir şekilde yeniden ele alınma ihtiyacı hâsıl olmuştur. Aynı şekilde batıda da uzun yıllar psikolojik danışmanlığın ihmal edilen dini ve manevi danışmanlık boyutu, bilimsel çalışmalarla desteklenerek daha kapsamlı ve nitelikli bir hal almıştır.

Anahtar Kelimeler

Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Diyanet İşleri Başkanlığı, Maneviyat, Manevi Destek Hizmetleri.

Kaynakça

• Altaş, Nurullah - Köylü, Mustafa. (ed.), Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri. İstanbul: Dem Yayınları, 2017.
• Arslantürk, Zeki. Uygulamalı Sosyal Araştırma Kavramlar-Metotlar-Teknikler-Bilgisayar Uygulamaları. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2016.
• Ayten, Ali (ed.). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik: Teori ve Uygula¬ma Alanları. İstanbul: Dem Yayınları, 2018.
• Ayten, Ali vd. (ed.). Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. 2 Cilt. İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din: Logoterapik Bir Araştırma. İstanbul: İnsan Yayınları, 2018.
• Başar, Serpil. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Yürüttüğü Cami Dışı Din Hizmetleri Kapsamında Hastanelerde Din Hizmeti İhtiyacı, I. Din Hizmetleri Sempozyumu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Baygeldi, Merve Reyhan. “Türkiye’de Modern Sorunlara Dini Bir Çözüm Olarak Manevi Danışmanlık Uygulaması Mevcut Durum ve Öneriler”. SETA Analiz 234 (Güz 2018).
• Cebeci, Suat. Dini Danışma ve Rehberlik. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2016.
• Certel, Hüseyin. Din Psikolojisi. Ankara: Berikan Yayınları, 2016.
• Colman, Andrew M. A Dictionary of Psychology. Oxford: Oxford University Press, 2003.
• Doğan, Mebrure. Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21/2 (Aralık 2017), 1267-1304.
• Düzgüner, Sevde - Ayten, Ali. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2020.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yay., 2012.
• Işık, Harun - Karaman, Kasım. Ceza İnfaz Kurumlarında Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2020.
• Karaca, Faruk - Acar, M. Cevat. “Bireysel Psikolojik Danışma Sürecinde Danışanın Dini Kaynakları Kullanması Üzerine Bir Vaka Örneği”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik I, ed. Ali Ayten ve dğr. İstanbul: Dem Yayınları, 2018.
• Keskin, Bedrettin - Erdem, Metin. “Türkiye’de Manevi Destek Hizmetlerinin Kurumsallaşması”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/16 (Güz 2018), 70-80.
• Koç, Mustafa. Manevi-[Psikolojik] Danışmanlık Müslüman-Türk Diasporası Örneği. Bursa: Emin Yayınları, 2016.
• Köse, Ali - Ayten, Ali. Din psikolojisi. İstanbul: Timaş Yay., 2012.
• Kula, Naci - Sel, Sevgi. Engellilere Yönelik Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2020.
• Kula, Naci. “Deprem ve Dini Başa Çıkma”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2002), 234-255.
• Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yay., 2017.
• Seyyar, Ali (ed.). Manevi Sosyal Hizmetler. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Söylev, Ö. Faruk. “Psikolojik Yardım Hizmetleri Bağlamında Türkiye’de Dini Danışma ve Rehberlik”. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi 1/2 ( 2015), 287-308.
• Söylev, Ö. Faruk. Manevi Bakım ve Danışma Psikolojisi Kavram Kuram ve Uygulamalar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2020.
• Söylev, Ö. Faruk. Türkiye’de Dini Danışma ve Rehberlik- Alanları, İmkânları ve Yöntemleri-(Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği). (Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi), 2014.
• Şentürk, Habil. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: İz Yay., 2017.
• Şentürk, Habil. “Hastanelerde Manevi Danışmanlık Hizmetleri İhtiyacı Üzerine Pilot Bir Araştırma: SDÜ Hastanesi Örneği”. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 10/2 (2017), 373-396.
• Şentürk, Habil. İbadet Psikolojisi. İstanbul: İz Yay., 2009.
• Şentürk, Habil. İslami Hayatın Psikolojik Temelleri. İstanbul: İz Yay., 2017.
• Şentürk, Habil. Yahya Kemal ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2014.
• Tan, Hasan. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Teori ve Uygulama. Ankara: MEB Yay., 2000.
• Taş, Kemaleddin. Sosyal Bilim Paradigmaları Açısından Sosyolojik Metodoloji. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Topuz, İlhan. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinde Temel Nitelik ve Yeterlilikler”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik içinde, ed. Ali Ayten, Mustafa Koç ve Nuri Tınaz, 1: 237-251. İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Topuz, İlhan. Din Görevlilerinin Mânevî Danışmanlık Yeterlilikleri. Isparta: Manas Yayınları, 2014.