HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KARBONMONOKSİT İLE NİKOTİN BAĞIMLILIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 3, 1 - 8, 05.12.2024

Nazife Gamze Özer Özlü , Ezgi Duyar Seçil Dağdelen Eylem Ertan Ayşin Ulaş

Öz

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda, sağlıklı yaşamı teşvik etmek ve tütün kullanımını azaltmak kritik öneme sahiptir. WHO'nun MPOWER stratejisi çerçevesinde, hemşirelik öğrencilerinin sigara kullanımına yönelik farkındalıklarının artırılması önem taşımaktadır.
Bu araştırmada, hemşirelik öğrencilerin ekspiryum havasındaki karbonmonoksit ile nikotin bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı.
Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı araştırma tasarımına uygun olarak yürütülen çalışmanın örneklemini, çalışmaya katılmayı kabul eden 300 öğrenci oluşturdu. Araştırmada hemşirelik öğrencilerinin karbonmonoksit ölçümü “CO Check Pro Baby Karbonmonoksit Ölçüm Cihazı” ile yapıldı. Ölçümü yapılan öğrencinin “Fagerström Nikotin Bağımlılık Testini” doldurması istendi.
Öğrencilerin %52.3’ü kadın, yaş ortalaması 21.45±1.19, sigaraya başlama yaşı 14.47±7.19’dur. Öğrencilerin %30.7’si 2. Sınıf öğrencisi ve %81.0’ı sigara kullanmaktadır. Yaşadıkları evde %62.0’ının sigara içen birileri vardır. Öğrencilerin karbonmonoksit düzey ortalaması 3.75±3.30 ppm’dir. Öğrencilerin karbonmonoksit düzeyi düşük seviyedir. Öğrencilerin Fagerström nikotin bağımlılık testi puan ortalaması 3.87±2.47’dir. Puanlamaya göre öğrencilerin az bağımlılığı bulunmaktadır. Öğrencilerin karbonmonoksit düzeyleri ile nikotin bağımlılık puanları arasında orta düzeyde pozitif yönlü ilişki saptandı. Öğrencilerin karbonmonoksit düzeyleri arttıkça nikotin bağımlılık puanları da artmaktadır. Öğrencilerin sigaraya başlama yaşı, cinsiyeti, sınıfı, sigara kullanma durumu ve evde sigara içilme durumu Fagerström nikotin bağımlılık düzeyini; yaş, sigaraya başlama yaşı, sınıf, sigara kullanma durumu ve evde sigara içilme durumu karbonmonoksit düzeyini anlamlı olarak etkilemektedir.
Hemşirelik öğrencilerinin çoğunluğunun sigara içmesine rağmen karbonmonoksit düzeyleri ve sigara bağımlılığı düşük düzeydedir. Öğrencilerin sigaranın olumsuz etkilerine karşı farkındalıklarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fagerström nikotin bağımlılık testi, Hemşirelik, Karbonmonoksit ölçümü, Sigara

Etik Beyan

Çalışmanın yapılacağı kurum olan Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi’nden kurum izni ve girişimsel olmayan etik kuruldan etik kurul izni alındı.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenmiştir.

Proje Numarası

1919B012317630

Teşekkür

Bu araştırma TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenmiş TÜBİTAK’a teşekkür ederiz. Ayrıca araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilere teşekkür ederiz.

Investigation of the Relationship Between Carbon Monoxide and Nicotine Addiction Levels in Nursing Students

Öz

Promoting healthy living and reducing tobacco use are of critical importance within the context of the United Nations Sustainable Development Goals. Within the framework of WHO’s MPOWER strategy, raising awareness about smoking among nursing students holds significant value.
This study purpose to examine the relationship between the levels of carbon monoxide in the exhaled air of nursing students and their nicotine addiction levels.
The study involved 300 nursing students who participated in a descriptive, cross-sectional, and correlational research design. Carbon monoxide measurements were conducted using the "CO Check Pro Baby Carbon Monoxide Measurement Device," and students were asked to complete the "Fagerström Nicotine Dependence Test."
The study reveals that 52.3% of students are female, with an average age of 21.45±1.19 and an average age of starting smoking of 14.47±7.19. 30.7% are in 2nd grade, and 81.0% are smokers. 62.0% of students have someone who smokes at home. The students' carbon monoxide levels are low, and their average score on the Fagerström nicotine dependence test is 3.87±2.47. A moderate positive correlation was found between students' carbon monoxide levels and their nicotine addiction scores. Factors such as age, gender, grade, smoking status, and home smoking location significantly affect the Fagerström nicotine dependence level.
Despite the majority of nursing students smoking, their carbon monoxide levels and nicotine dependence are low. It is recommended that efforts be made to raise students' awareness of the negative effects of smoking.

Anahtar Kelimeler

Fagerström nicotine dependence test, Nursing, Carbonmonoxide measurement, Smoke

Etik Beyan

Institutional permission was obtained from Dokuz Eylül University Faculty of Nursing, where the study would be conducted, and ethics committee approval was obtained from the non-interventional ethics committee.

Destekleyen Kurum

Supported by TÜBİTAK 2209-A University Students Research Projects Support Program.

Proje Numarası

1919B012317630

Teşekkür

This research was supported by TÜBİTAK 2209-A University Students Research Projects Support Program. We would also like to thank the students who agreed to participate in the research.

Kaynakça

• Altunsoy, S., Karadoğan, D., Telatar, T. G., Şahin, Ü. (2024). Long-term outcomes of smoking cessation outpatient clinic: A single center retrospective cohort study from the Eastern Black Sea Region of Türkiye. Population Medicine, 6: 4. https://doi.org/10.18332/popmed/182942
• Avcı, S., Çoşkun, A.B., Çiğdem, Z., Dikic, E., Öztürk Çağlayan, M., Polat, S, Arslan, S. (2024) Cigarette use, addiction levels, and influential factors among healthcare students ın Türkiye. Int. J. of Health Serv. Res. and Policy, 9(2):148-164. https://doi.org/10.33457/ijhsrp.1479914
• Aydın, G.Ş., Eryiğit, T., Nurdan, S. (2022) Üniversite öğrencilerinin sigaraya başlama nedenleri ve kullanma oranları. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, 3(6):1-14.
• Babaoğlu, E., Karalezli, A., Er, M., Hasanoğlu, H. C., & Öztuna, D. (2016). Exhaled carbon monoxide is a marker of heavy nicotine dependence. Turkish Journal of Medical Sciences, 46(6):1677–1681. https://doi.org/10.3906/sag-1601-140
• Dayı, A., Güleç, G., Mutlu, F. (2015). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 28:309-318. https://doi.org/10.5350/DAJPN2015280402
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). WHO global report on trends in prevalence of tobacco use 2000–2030. Erişim linki: https://www.who.int/news/item/16-01-2024-tobacco-use-declines-despite-tobacco-industry-efforts-to-jeopardize-progress#:~:text=Globally%20there%20are%201.25%20billion,1%20in%203%20in%202000 Erişim tarihi: 1.10.2024
• Eral, G., Vehid, H.E. (2013). Nicel verilerin yer aldığı bağımsız ve bağımlı gruplarda uygulanan istatistiksel yöntemler. Journal of Child, 13(4):138-140. https://doi.org/10.5222/j.child.2013.138
• Ergin, H., Başak, O. (2021). The power of exhaled air carbon monoxide levels to predict nicotine dependency and smoking cessation. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 8(2):102-107. https://doi.org/10.5152/ADDICTA.2021.21028
• Esen, A.D., Arıca, S. (2018). Sigarayı bırakmak için başvuranlarda nikotin bağımlılık düzeyi ve sosyodemografik özelliklerin değerlendirilmesi. Ankara Med J, 18(3):328-336. https://doi.org/10.17098/amj.461371
• Fagerström, K., Eissenberg, T. (2012). Dependence on tobacco and nicotine products: a case for product-specific assessment. Nicotine Tob Res, 14(11):1382-1390. https://doi.org/10.1093/ntr/nts007
• Fakili, F., Taylan, M., Dogru, S., Al-Haithamy, S. (2024). Prevalence of smoking among medical students and associated factors in Turkey. Journal of Substance Use, 29 (3):382-388. https://doi.org/10.1080/14659891.2023.2167746
• Ghozali, N.A., Sunarti, S., Febriyanto, K. (2022). Association between knowledge and social environment with smoking behavior among university students. 4th International Conference on Vocational Innovation and Applied Sciences, 69-72. https://doi.org/10.11594/nstp.2022.2911
• Hernández-Pérez, A., García-Gómez, L., Robles-Hernández, R., Thirión-Romero, I., Osio-Echánove, J., Rodríguez-Llamazares, S., Baler, R., & Pérez-Padilla, R. (2023). Addiction to tobacco smoking and vaping. Revista de investigacion clinica; organo del Hospital de Enfermedades de la Nutricion, 75(3), 158–168. https://doi.org/10.24875/RIC.23000117
• Lakestanı, S. (2024). Üniversite iç ortam uçucu organik bileşikleri etkileyen faktörlerin incelenmesi. Sağlık Bakım ve Rehabilitasyon Dergisi, 3(2):13-21.
• Littlecott, H. J., Moore, G. F., Evans, R. E., Melendez-Torres, G. J., McCann, M., Reed, H., Mann, M., Dobbie, F., Jennings, S., Donaldson, C., & Hawkins, J. (2023). Perceptions of friendship, peers and influence on adolescent smoking according to tobacco control context: a systematic review and meta-ethnography of qualitative research. BMC Public Health, 23(1):424. https://doi.org/10.1186/s12889-022-14727-z
• Sağlam, L. (2017). Nikotin bağımlılığının klinik değerlendirilmesi. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi, 4 (1): 78-89. https://doi.org/10.5152/gghs.2016.011
• Şahin, Y., Zengin, M.N., Yayla, E., Sayın, A.D., Ünal, M.A., Assan, L., Çiftçi, O. (2023). Tıp fakültesi öğrencileri arasında nikotin, alkol ve kafein kullanımının değerlendirilmesi: orijinal araştırma. Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 12-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maunsbd
• Sönmez, C.İ., Aktaş, T., Velioğlu, U., Başer, D.A. (2017). Assessment of the relationship between dependency scores and carbon monoxide levels in expiratory air of smokers. Fam Pract Palliat Care, 2(3):12-15. https://doi.org/10.22391/fppc.333997
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). Türkiye Sağlık Araştırması, 2022. Erişim linki: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2022-49747#:~:text=28%2C3%20oldu-,Her%20g%C3%BCn%20t%C3%BCt%C3%BCn%20mamul%C3%BC%20kullanan%2015%20ya%C5%9F%20ve%20%C3%BCst%C3%BC%20bireylerin,15%2C5%20oldu%C4%9Fu%20tespit%20 . Erişim tarihi: 1.10.2024
• Unal, B., Marakoğlu, K. (2020). Assessment of the relationship between smoking and non-smoking adults’ carbonmonoxide levels in expiratory air with dependency scores. J Contemp Med., 10(4):625-630. https://doi.org/10.16899/jcm.775391
• Uysal, M.A., Kadakal, F., Karşidağ, C., Bayram, N.G., Uysal, O., Yilmaz, V. (2004). Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks, 52(2):115-121