Öz
Amaç: Bu araştırma; 0-3 yaş grubu çocuğu olan annelerin çocukluk ve covid-19 aşılarına yönelik tutumlarının belirlenmesi
amacıyla yapıldı.
Gereç-Yöntem: Bu tanımlayıcı araştırma verileri, İstanbul ilinde yaşayan ve 0-3 yaş arası çocuğu olan 533 anne ile sosyal medya aracılığıyla (Instagram, Facebook, WhatsApp) toplandı. Araştırmada Tanıtıcı Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Aşıları Hakkında Ebeveynlerin Tutumları Ölçeği ve Covid-19 Aşısına Yönelik Tutumlar Ölçeği olmak üzere üç veri toplama aracı kullanıldı.
Bulgular: Annelerin çocukluk dönemindeki rutin aşılara yönelik düşüncesi çoğunlukla (%81,2) çocukluk dönemi aşılarının uygulanması gerektiği yönündeydi. Araştırmada annelerin çoğunluğunun (%67) covid-19 aşısı yapıldığı görüldü. Çocukluk dönemi aşılarının uygulanmasını belirten annelerin, covid-19 aşısına yönelik tutum ölçek puanı da yüksekti (p<0.05). Çocukluk dönemi aşılarının uygulanmaması gerektiği düşünen annelerin (n=42), böyle düşünme sebepleri ise sırasıyla; aşı içeriğine güvenmeme (%47,6), aşıdan sonra görülebilecek yan etkilerden korkmak (%14,2), aşının bağışıklık sistemine gereksiz müdahale olduğunu düşünmek (%14,2), aşının etkinliğine inanmamak (%11,9) olduğu görüldü.
Sonuç: Sonuç olarak annelerin çocukluk çağı aşılarının yapılması yönünde fikir belirtenler covid 19 aşısı olan anneler daha fazladır. Ayrıca aşı konusunda kararsız olan annelerin sayısı azımsanmayacak durumdadır. Aşıları reddeden annelerin reddetme sebepleri bilinmektedir. Özellikle kararsız annelerin eğitim ile düşünceleri olumlu yönde değişebilir ve böylece daha çok kişi bağışıklanabilir. Bağışıklamanın artması, çocuk ve toplum sağlığının güçlendirecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Babadağlı, F., Gökçay G., Ertem H.V., & Bulut A. (2007). Yalova Devlet Hastanesine Başvuran 12-36 Ay Arası Çocuklarda Aşı Eksiklikleri ve Bunu Etkileyen Faktörler. Çocuk Dergisi, 7(4),233-239.
- Çıklar, S., & Döner Güner, P. (2020). Annelerin Çocukluk Çağı Aşıları Hakkında Bilgi, Davranış ve Tutumları ve Aşı Reddi Nedenleri: Nitel ve Nicel Bir Araştırma. Ankara Medical Journal, (1),180-195 doi:10.5505/amj.2020.80148
- Eskiocak, M., & Marangoz, B. (2021). Türkiye’de Bağışıklama Hizmetlerinin Durumu. Türk Tabipleri Birliği Yayınları. Ankara
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (23.01.2022). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. https://hips.hacettepe.edu.tr/tr/2018_turkiye_nufus_ve_saglik_arastirmasi-55
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (09.01.2024). 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık https://hips.hacettepe.edu.tr/tr/2013_turkiye_nufus_ve_saglik_arastirmasi-67 Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER). (2021, 06 Kasım). Bulaşıcı Hastalıklar Çalışma Grubu, Kızamık Raporu. 1https://hasuder.org.tr/hsg/?p=1339
- Hasar, M., Özer Yelda, Z., & Bozdemir, N. (2021). Aşı Reddi Nedenleri ve Aşılar Hakkındaki Görüşler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi. 46(1),166-176 doi: 10.17826/cumj.790733
- Gür, E. (2019). Aşı Kararsızlığı- Aşı Reddi. Türk Pediatri Arşivi, 54(1), 1–2. doi:10.14744/TurkPediatriArs.2019.79990
- Parıldar, H. (2020). Tarihte bulaşıcı hastalık salgınları, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi. 30;19-26.
- Polat, Y., Tatlı, S., Yavuzekinci, M., Öztürk, M., İpekçi N. N., Yurdagül G., & Süzülmüş S. (2017). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların Ailelerinin Çocukluk Çağı Aşıları Hakkındaki Görüşleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 131-137
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2024, 05 Ocak). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. https://www.saglik.gov.tr/Eklenti/45316/0/siy2021-turkcepdf.pdf
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021, 06 Kasım). ‘’Aşı Nedir, Nasıl Etki Eder? https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/49-a%C5%9F%C4%B1-nedir,- nas%C4%B1l-etki-eder.html v
- Üzüm, Ö., Eliaçık, K., Hortu Örsdemir, H., & Karadağ Öncel, E. (2019). Ebeveynlerin Aşı Yaklaşımlarını Etkileyen Faktörler: Bir Eğitim Araştırma Hastanesine İlişkin Değerlendirme. Journal of Pediatric Infection, 13(3),144-149.
- Yıldırım, M.A. (2021, 26 Kasım). Koronavirüs Pandemisi ve Geçmişten Günümüze Salgın Hastalıklar. Kilis 7 Aralık Üniversitesi. Kilis. https://www.researchgate.net/profile/MustafaCay/publication/347891513_19Yuzyilda_Osmanli_Devleti’nde_Salgin_Hastaliklarla_M cadele_ve_Frengi_Hastaligi/links/5fe60c6192851c13febbf92b/19Yuezyilda-Osmanli-Devletinde-Salgin-Hastaliklarla-Muecadele-ve-Frengi-Hastaligi.pdf
- Yüksel, F., & Uzun Kara, A. (2021). Ebeveynlerin Çocukluk Çağı Aşıları Hakkındaki Bilgi, Davranış ve Tutumları. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 15, 35-42
- World Health Organization, The SAGE Vaccine Hesitancy Working Group. (2021, 08 Nisan) What Influences Vaccine Acceptance: A Model of Determinants of Vaccine Hesitancy. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/immunization/demand/summary-of-sage-vaccinehesitancy-en.pdf?sfvrsn=abbfd5c8_2
- UNICEF. (2023, 29 Ekim). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fm
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ebelik (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Şubat 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 20 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 1 Sayı: 1 |
Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi (SABİTEK) 'nde yazılar Türkçe veya İngilizce olarak yayımlanır. Türkçe yazılar kolay anlaşılır olmalı, duru bir Türkçe ile yazılmalı, Türk dilinin bütünlüğü korunmalı, yazılar Türk Dil Kurumu kurallarına uygun olmalıdır. Mümkün olduğu kadar yabancı sözcüklerin kullanımından kaçınılmalı, Türkçe çok yaygın olarak kullanılan yabancı sözcüklerin Türkçe karşılığı ilk kullanımlarında parantez içinde verilmelidir. Türkçede çok kullanılmayan sözcüklerin yabancı dildeki karşılığı ilk kullanımlarında parantez içinde verilmelidir. İlaçların ticari adları yerine jenerik (etken madde) adları Türkçe okunduğu gibi verilmelidir. İngilizce yazılar anlaşılır ve hatasız olmalıdır.