Kur’an’da Vela ve Baraa Allah Resulü ve Müslümanlar Örneği

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2016 CİLT 2 SAYI ÖZEL, 30 - 70, 04.08.2018

Refik Kasım

Öz

Vela ve beranın anlamı Allah resulü tarafından Allah’a davet olarak bildirilmiş, keyfiyeti ise Kur’an’da açıklanmıştır. Zira Kur’an İslam’a ve adalete davet eder, Allah’a vela ve beranın delillerini gösterir ve ona itaate çağırır. Kur’an Allah tarafından tek bir şahsa, kabileye mezhebe  1وما أرسلناك الا رحمة الا للعالمينya da cemaate değil de tüm insanlığa gönderilmiştir. Yüce Allah buyurarak Kur’an’ın mümin, kâfir, dahası tüm insanlığa rahmet olduğunu belirtmiştir

Anahtar Kelimeler

Allah; velâ; Resul; müminler

Kaynakça

• Abdullah b. Abdülmuhsin, et-Tefsirü’l-Müyesser, (2. Baskı), Arıyad-Suudi Arabistan 1430/2009. Abdullah İbn Abbas, Tenvirü’l-Mikbas min Tefsir İbn Abbas, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1412/1992. Abdusselam b. Bercis b. Nasır, Tedvinul Akidetul Selefi Cuhud Eimmetul İslam, (1. baskı), Daru s-Selef, Arıyad-Suudi Arabistan 1998. Ahmed b. Hanbel, el-Kamüsü’l-Mühit, Müessesetür’Risale, (8. Baskı), (Muhammed Naim elÂrkesusî), 1426/2005. Ahmed b. Hanbel, Müsned, (2. Baskı), el-Mektetu’l-İslamî, Kahire, 1995. Ahmed Selame el-Kalyubî ve Ahmed el-Barlesî Umeyre, Haşiyeta Kalyubî ve Umeyre, Darü’lFikr, 1415/1995. Âlanî, Abdulkadir b. Hüveyş es-Seyyid Mahmud Ali Gazî, Beyanü’l-Meanî, Dimeşk 1382/1965. Ali b. Naki el-Ulyanî, Akidetü’l-İmami’l-Ezherî, Darü’l-Vatan, el-Mağrib 1418/1997. Âlusî, Şihabuddin Mahmud İbn Abdillah el-Hüseynî, Ruhu’l-Mea’nî fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s-Sebi’l-Mesanî, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1415. Beğavî, Ebu Muhammed el-Hüseyin b. Mesud, Meâlimü’t-Tenzîl, (Thk: Muhammed Abdullah en-Nemir), Darü Taybe, Arıyad-Suudi Arabistan 1417/1997. Behnesavî, el-Müsteşar Salim el-Behnesavi, es-Sünnet’ül-Müftera Aleyha, (4.Baskı), Dar’ülVefa, Kuveyt 1992. Beydavî, Nasiruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şirazî, Envarü’t-Tenzil ve Esrarü’t-Tevil, (Thk: Muhammed Abdurrahman el-Meraşlî), Darü İhyai’t-Turasi’lÂrabî, Beyrut 1418.
• Buhari, Muhammed b. İsmail Buhari, Sahihul Buahari, (1.Baskı), (Tahkik: Muhammed b. Züheyr b. Nasır en-Nasır), İhyau Trasil-Arabî, Beyrut 2001. Bursevi, İsmail Hakkı, Ruhu’l-Beyan, Darü’l-Fikr, Beyrut tsz. Celaleyn, Callüddin Muhammed b. Ahmed el-Mahallî, Calalüddin Abdurrahman b. Ebibekir esSuyutî, Tefsirü’l-Celaleyn, (I-X), Darü’l-Hadis, Kahire 1427/2006. Celaleyn, Celaleddin Abdurrahman B. Ebubekr es-Suyuti, El İtkan Fi Ulumul Kuran, Merkezü d-Dirasatul Kur’aniyye, Riyad 2005. Cevziyye, Muhammed b. Ebi Bekr b. Eyyüp b. Kayyim, Zadu’l Mead fi Hude Hayr’il-İbad (tahkik el-Arnavut) Müesseset’ür-Risale, Beyrut tsz. Duman, M. Zeki, Beyânu’l-Hak (Kur’an-ı Kerîm’in Nüzul Sırasına Göre Tefsiri), Fecr Yayınları, Ankara 2008. Ebû Nu‘aym, Ahmed b. Abdullah el-İsfehânî, Hilyetu’l-Evliyâ’ es-Se‘âde,Kahıra- Mısır. Ebu Zehra, Muhammed, Fikri’l-Arabî, Riyad 1987. Ferahidî, Ebu Abdirrahman el-Halil b. Ahmed b. Âmr b. Temim, el-Âyn, (Thk: el-Mahzumî ve’sSamiriyy), Mektebetü’l-Hilal, Darü Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2003. Firuzâbâdî, Muhammed b. Yakub Menduddin, el-Kâmusu’l-Muhît, (I-VII), (thk. Muhammed Nuaym el-‘Arkasûsî) (1. Baskı) Müessesetu’r-Risâle, 1426/2005. Gaznevî, Muhammed b. Abdullah el-Îcî eş-Şîrâzî, Câmi‘u’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’an, (thk. Abdulhamid Hindâvî) (1. Baskı), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2004. Hâtim b. ‘Ârif b. Nâsır eş-Şerîf, el-Velâ’ ve’l-Berâ’ Beyne’l-Ğuluvvi ve’l-Cefâ’ Dâru’n-Neşr, Mekke 2009. Hatib, Muhammed Abdullatif, Evdahü’t-Tefasir, el-Matbaa’l-Mısriyye, Kahire 1964. Hazin, Alauddin Ali b. Muhammed b. İbrahim b. Ömer eş-Şeyhî Ebu’l-Hasan, Lübabü’t-Tevil fi Meani’t-Tenzil, (Tsh: Muhammed Ali Şahin), Darül Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1415. Hicazî, Muhammed Mahmud, et-Tefsirü’l-Vadıh, (10. Baskı), Beyrut 1413. İbn Abdilberr, el-Hafız Ebi Ömer Yusuf el-Endülüsî, el-İntika fi Fedaili’l-Eimmeti’s-Selase elFukaha Malik b. Enes ve’ş-Şafii ve Ebu Hanife, Mektebetü’l-Matbuati’l-İslamiyye, Halep 1417. İbn Aşur, Ahmed Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tahir et-Tunusî, et-Tahrir ve’t-Tenvir, (I-XXX), ed-Darü’t-Tunusiyye, Tunus 1984.Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 2016, Cilt 2, Özel Sayı, s. 30-70.
• İbn Âtiyye, Ebu Mahmud Ebu’l-Hakk b. Ğalib b. Abdirrahman b. Temam el-Endülüsî elMeharibî, el-Muharrerü’l-Veciz fi Tefsiri’l-Kitabi’l-Âziz, (Thk: Abdusselam Abduşşafi Muhammed), Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1422. İbn Hişam, Abdulmelik b.Hişam, Essiyerul Nebeviyye, Darul Kitabi’l-Arabi, Lübnan, Beyrut1990. İbn Huzeyme, İmamul Eimme Ebu Bekir Muhammed b. İshak b. Hüzeyme el-Nisaburi, (thk. Muhammed Mustafa el-A’zami), el-Mektebul İslami, Beyrut Tsz. İbn Kayyım el-Cevzî, Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb b. Sa‘d Şemsuddîn, el-Cevâbu’l-Kâfî limen Se’ele ‘ani’d-Dâ’i ve’d-Devâ’i, (1. Baskı) Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1997. İbnü’l-Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebubekir b. Eyyüb, İ’lamü’l-Mu’avvukin an Rabbi’lÂlemin, Darü İbni’l-Cevziyy, (Thk: Hasen Al Selman Ebu Ubeyde), Riyad 1423. İbn Kesir, İsmail b. Ömer el-Karşî ed-Dimeşkî Ebu’l-Fida Umaduddin, el-Bidaye ve’n-Nihaye, (2. Baskı), (Thk: Hisan Abdulmennan), Darü İbn Kesir, Beyrut 1431/2010. İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ’ İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’ani’l-‘Azîm, (thk. Muhammed Huseyn Şemsuddin), (1. Baskı), (I-VII.) Dâru’l-Kutubi’l-İlmiye, Beyrut 1998. İbn Manzûr, Cemaluddin Muhammed b. Mukerrem, Lisanu’l-Arab (I-XV) (3. Baskı) Dâr-u Sâdır, Beyrut 1993, III, . İbn Recep el-Hanbelî, Câmi’u’l-‘Ulumi ve’l-Hikem, (3. Baskı), Mustafa el-Bânî el-Halebî,Kahıra Mısır 1382. 1962. İbn Seyde, el-Muhkim ve’l-Muhiti’l-Azam, (Thk: Abdulhamid Hendavi), Darü’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 1421/2001. İbn Teymiyye, Ebû’l-‘Abbas Takiyyuddin Ahmed b. Abdusselam el-Harrânî, el-İhticâc bi’lKader, (thk. Muhammed Nasıruddin el-Elbânî) (5. Baskı), el-Mektebu’l-İslamî, Beyrut 1393/1986. İbn Teymiye, Takiyyuddin Eb’ul-Abbas Ahmed b. Abd’ul-Halim b. Teymiye El-Harrani, Kitab’ul-Fetava, Mecmeulmelik Fehd litıbaat’il-Mushaf’iş-Şerif, Arıyad- Suudi Arabistan 1995. İyad Fevzi Tevfik Hamdan, Ahkamü’ş-Şeria Beyne’t-Ta’lil ve’t-Taabud, Camiatü’s-Sudan, Hartum1997. Kalemunî, Muhammed Raşit b. Ali Rıza b. Muhammed Şemsuddin b. Muhammed b. Bahaiddin b. Molla Ali, Tefsirü’l-Kur’ani’l-Hakim, Kahıra -Mısır 1990.
• Kannucî, Ebu Tîb Muhammed Sıddık Han b. Hasan b. Ali b. Lütfillah el-Buharî, Fethü’l-Beyan fi Makasidi’l-Kur’an, (Thk: Abdullah b. İbrahim el-Ensarî), el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut 1412/1992. Karşî, Abdulkadir b. Muhammed b. Muhammed Nasrullah b. Salim b. Ebi’l-Vefa Muhyuddin Ebu Muhammed, el-Cevahirü’l-Müdiyye fi Tabakati’l-Hanefiyye, (2. Baskı), (Thk: Abdülfettah Muhammed), Darü Hicr, Hartum- Suud 1413/1993. Kasimî, Muhammed Cemalüddin b. Muhammed Said el-Hellakî, Mehasinü’t-Tevil, (Thk: Muhammed Basel Uyun es-Sevd), Darü Kütübi’l-İlimiyye, Beyrut 1418. Kattan, İbrahim, Teysirü’t-Tefsir, Mektebetül Vehbe,Kahıra- Mısır 2000. Komisyon, el-Mucemü’l-Vasit, Mektebetü’ş-Şüruki’d-Devliyye, Kahıra- Mısır 2004. Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebibekr b. Ferh el-Ensarî Şemsuddin, el-Câmi li-Ahkâmi’l-Kur’an (Tefsirü’l-Kurtubî), (Thk: Ahmed el-Berdunî ve İbrahim Edfiş), Darü Kütübi’l-Mısriyye, Kahire 1384/1964. Kuşeyrî, Abdulkerim b. Havazin b. Abdilmelik, Tefsirü’l-Küşayrî, 3. Baskı, (Thk: Abdullatif Hasan Abdurrahman), Kahıra- Mısır tsz. Kutub, Seyyid, fi Zilali’l-Kur’an, (7. Baskı), Darü’ş-Şuruk, Beyrut 1412. Kutub, Muhammed İbrahim, Mealim Fi Tariki Seyyid Kutub, Daru eş Sark, Kahıra- Mısır 1979. Kutup, Muhammed, Menhecu’t-Terbiye’l-İslamiye, Daru’ş-Şuruk, (16. Baskı), Kahire 2002Maturidî, Mazharî, Muhammed Senaullah, et-Tefsirü’l-Mazherî, (Thk: Ğülamü Nebiyi’t-Tunusî), Mektebetü’r-Rüşdiyye,İalam Aabaad- Pakistan 1412. Medânî, Muhammed İbrahim el-Medânî, el-Hubbu Fillah Yeştemilu Ala Ehkâmin ve Fevaide Muhimmetin fi’l-Velâî ve’l-Berâî, Dâru’l-Îman, tsz. Muhammed b. Muhammed b. Mahmud Ebu Mansur, Tevilatü Ehli’s-Sünne, (Thk: Mecdî Baslum), Darü Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1426/2005. Muhammed Nu'aym Yasin, Kitâbu’l-Îmân -Erkânuhu, Hakîkatuhu, Nevâkiduhu-, Cem‘iyyet-u ‘Ummâli’l-Metâbi‘,Amaan Ürdün tsz. Muhammed Said el-Kahtânî, el-Velâ’ ve’l-Berâ’ fi’l-İslam, (1. Baskı) Dâr-u Tîbet-I Mekke elMükerreme, Riyâd 1402/1982. Mustafa b. Muhammed b. Mustafa, Usûl ve Tarîh’l-Firak’l-İslâmiyyeti, Mektebetu Sîydu’lFevaid, 2003.
• Müslim, Müslim b. Haccac El Kuşeyri El Neyseburi, Sahihi Müslim, (6. Baskı), Muhakkık, Abdul Azim Abdul Kavi ve Zekiyeddin el Munziri, Mektebul İslami, Beyrut 1978. Necmuddin, Süleyman b. Abdilkaviyy b. Abdilkerim et-Tufî, Şerhu Muhtasari’r-Ravza, (Thk: Abdullah b. Abdilmuhsin), 1407/1987. Nesefî, Ebu’l-Berekat Abdullah b. Ahmet b. Mahmut, Medarikü’t-Tenzil ve Hakaikü’t-Tevil, Darü’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 1419/1998. Nisaburî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmet b. Muhammed b. Ali el-Vahidî, el-Veciz fi Tefsiri’l-Kitabi’lÂziz, (Thk: Safvan Adnan Davudî), Darü’l-Kalem, Beyrut 1415. Nursî, Bediüzzaman Said, Lem'alar, (On Birinci Lem'a). Razî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer b. El-Hasan b. El-Hüseyin et-Teymî, et-Tefsirü’l-Kebir, (12. Baskı), Darü İhyai’t-Turasi’l-Ârabî, Beyrut 1420. Sa‘dî, Abdurrahman b. es-Sa‘dî, el-Fetâvâ es-Sa‘diyye, Mektebetu’l-Me‘ârif, Riyâd, 1982. Sadî, er-Rahman b. Nasır, Teysirü’l-Kerimi’r-Rahman fi Tefsiri’l-Kelami’l-Mennan, Müessetü’rRisale, 1420. Sema’nî, Mansur b. Muhammed b. Abdilcebbar, Tefsirü’l-Kur’an, (Thk: Yaser b. İbrahim ve Ğanim b. Abbas b. Ğanim), Müessesetü’l-Vatan, Riyad 1418/1997. Sema’ni, Süleyman bin Sem’an. İrşad üt-Talib, (1.Baskı) Menar, Kahıra-Mısır 1921. Şehate, İbrahim Mansur, Usulü’l-Fıkhi’l-İslamî, Darü’n-Nehdeti’l-Ârabiyye, Kahıra-Mısır tsz. Şenkitî, Muhammed el-Emin b. Muemmaed el-Muhtar b. Abdilkadir, Edvaü’l-Beyan fi İdahi’lKur’an bi’l-Kur’an, Darü’l-Fiker, Beyrut 1415/1995. Şerif, Hatem b. Arif b. Nasır, el-Vela Ve’l-Bera beyne’l-Ğullü ve’l-Cefa fi Davi’l-Kitab ve’sSünne, Camiatü’l-Ümmü’l-Kura tsz. Şevkanî, Muhammed b. Ali b. Muhammed b. Abdillah, Fethü’l-Kadir, Darü İbn Kesir, Beyrut 1414. Şeyh Nasır b. Ali Âid Hasan, Âkidetü Ehli’s-Sunne ve’l-Cemaa fi’s-Sahabeti’l-Kiram Radiyallah Anhüm, (3. Baskı), Mektebetü’r-Rüşd, Riyad 1421/2000. Taberî, Muhammed b. Cerir b. Yezid b. Kesri b. Ğalib Ebu Cafer, Camiü’l-Beyan fi Tevili’lKur’an, (Thk: Ahmed Muhammed Şair), Müessesetü’r-Risale, 1420/2000. Tantavî, Muhammed Seyyit, et-Tefsiri’l-Vesit li’l-Kur’ani’l-Kerim, Darü Nehde, Kahire 1998. Tuveycerî, Hamûd b. Abdullah, Tuhfetu'l-İhvan Bima Câe fi’l-Muvalati ve’l-Muâdâti ve’l-Hubbi ve’l-Buğdi ve’l-Hicran, Mektebetu’l-İrşad, 2008. Kur’an’da Vela ve Baraa Allah Resulü ve Müslümanlar Örneği 70 Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (Kom.: Ali Bulaç ve ark.) Akçağ Yay., Ankara 1995. Zamehşerî, Ebu’l-Kasim Mahmud b. Ömer b. Ahmed, el-Keşşaf an Hakaik Ğavamid, (3. Baskı), Darü’l-Kitabi’l-Ârabî, Beyrut 1407.