The Sirah in the Books Prepared for (Summer) Quran Courses of Presidency of Religious Affairs as a Republican Institution

Yıl 2025, Sayı: 12, 146 - 184, 15.12.2025

M. Hanefi Palabıyık

https://doi.org/10.47169/samer.1785047

Öz

This study consists of evaluations of the chapters allocated to “Sirah” (The Life of Prophet Muhammad) in the books taught in Qur'an courses affiliated to the Presidency of Religious Affairs, a Republican institution, and especially in the books taught in summer courses recently. First of all, it can be seen that these chapters devoted to Sirah, as they are summarized, are compressed and carefully selected information without details, and many events are mentioned in one or a few sentences. The fact that this information is given in a superficial, uncontroversial and consistent manner is sufficient and appropriate in terms of the “course” tradition. Only a few of the most famous miracle-type narratives are touched upon, and they are told in a style appropriate to the level of the interlocutors without exaggeration or excess. The texts are clear, understated, practical, plausible, short and simple, with very few terms and usages of classical texts. As stated at the beginning of the book, it can be assumed that these will not pose a problem considering that they will be taught under the supervision of a teacher. The visually of the books is important, and this is supported by the coloured boxes placed in the text, with verses in green, hadiths in brown, and activities and reading passages in blue. Although there are occasional illustrations in the books, they are understated and very few in number. It is seen that all the narratives in the works are in a form that is expected from the Presidency of Religious Affairs and overlaps with classical/traditional narratives, and in this sense, they are written in accordance with the tradition of the Ahl al-Sunnah, there are no information errors, the book is well examined and prepared for presentation. It is clear that the rich writing staff has an impact on this. It should also be noted that the book has the necessary content and style to achieve the goal of teaching basic knowledge and that the topics covered support each other. In this context, it is possible to state that the book is serious and a bit cold/formal.

Anahtar Kelimeler

Sirah , Presidency of Religious Affairs , Quran courses , Prophet Muhammad , religious education

Diyanet İşleri Başkanlığı (Yaz) Kur’an Kursları İçin Hazırlanmış Kitaplarda Siyer Bilgisi

Öz

Bu çalışma, bir Cumhuriyet kurumu olan Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı Kur’an kurslarında okutulan kitaplarda ve özellikle son dönemlerde yaz kurslarında okutulan kitapta “Siyer”e (Hz. Muhammed’in Hayatı) tahsis edilen bölümler hakkındaki değerlendirmelerden ibarettir. Öncelikle Siyer’e ayrılan bu bölümlerin, özet olmaları itibariyle, sıkıştırılmış ve özenle seçilmiş detaysız bilgiler olduğu, birçok olaya bir veya birkaç cümle ile değinildiği görülmektedir. Bu bilgilerin yüzeysel, tartışmasız ve tutarlı bir biçimde verilmiş olması, “kurs” geleneği açısından yeterli ve uygundur. Mucize türü anlatıların sadece çok meşhur olan birkaçına temas edilmiş ve onlar da abartı ve aşırılığa kaçmadan muhatapların seviyelerine uygun üsluplarla anlatılmıştır. Metinler; anlaşılır, abartısız, pratik, akla yatkın, kısa ve sade olmak yanında çok az sayıda terimlere ve klasik metinlere ait kullanımlara da yer verilmiştir. Bunların, eserin başında da belirtildiği gibi hoca nezaretinde işleneceği düşünülünce problem teşkil etmeyeceği düşünülebilir. Kitapların görselliği önemsenmiş, metne yerleştirilen renkli kutucuklarla da bu durum desteklenmiş ve ayetler yeşil, hadisler kahverengi, etkinlik ve okuma parçaları ise mavi renkle verilmiştir. Kitaplarda yer yer resimler varsa da bunlar abartısız çizimler olup sayıca da çok azdır. Eserlerdeki tüm anlatıların, Diyanet İşleri Başkanlığından beklenen ve klasik/geleneksel anlatılarla örtüşen bir formda olduğu ve bu anlamda, Ehli Sünnet geleneğine uygun olarak yazıldığı, bilgi yanlışlığı olmadığı, kitabın iyi incelenip sunuma hazırlandığı görülmektedir. Bunda zengin yazar kadrosunun etkisinin olduğu açıktır. Temel Bilgilerin öğretilmesi hedefine ulaşmak için gerekli muhteva ve tarza sahip bulunduğunu ve ayrıca konuların birbirlerine destek olduğunu da ifade etmek gerekmektedir. Bu bağlamda kitabın, ciddi ve biraz da soğuk/resmi olduğunu da ifade etmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Siyer , Diyanet İşleri Başkanlığı , Kur’an kursları , Hz. Peygamber

Kaynakça

• Akşener, Türker. Diyanet İşleri Başkanlığına Bağlı Kur’an Kurslarında Yeni Düzenlemeler ve Din Eğitimi (Adana Örneği). Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Avcı, Casim. Mevlana İdris. Ankara: DİB Yayınları, 2. Basım, 2017.
• Dinimi Öğreniyorum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2006.
• Dinimizi Öğreniyoruz: Yaz Kur’an Kursları Öğrenci Kitabı-1. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 5. Basım, ts.
• Dinimizi Öğreniyoruz: Yaz Kur’an Kursları Öğrenci Kitabı-2. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 5. Basım, ts.
• Dinimizi Öğreniyoruz: Yaz Kur’an Kursları Öğrenci Kitabı-3. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 5. Basım, ts.
• Dinim İslam-Temel Dini Bilgiler. Ankara Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Dualarımı Öğreniyorum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2006.
• Işıkdoğan, Davut - Adem, Korukcu. “Yaz Kur’an Kurslarında Kur Sistemi ve Kur’an Kursu Öğreticilerinin Bu Sisteme Bakışı”. Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi XLIX/1 (2008), 201-221.
• İbadetlerimi Öğreniyorum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2006.
• Kitabımı Öğreniyorum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2006.
• Önder, Mustafa. “Yeni Öğretim Programı ve 8 Ay Süreli Kur’an Kursları (Muhteva, Uygulama, Problemler ve Çözüm Önerileri)”. Fırat Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/2 (2010), 297-308.
• Önder, Mustafa. “Yaz Kur’an Kurslarında Amaçların Gerçekleşme Düzeyleri-Sivas Örneği”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/1 (2009), 261-302.
• Peygamberim. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2009.
• Peygamberimi Öğreniyorum. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2006.
• Sel, Sevgi. Yaz Kur’an Kurslarında Kur Sistemi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Yaz Kur’an Kursları Dinimi Öğreniyorum. ed: Zeynep Ulviye Özkan. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
• “Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programı”. Ankara: T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı Din Eğitimi Dairesi Başkanlığı, 2005.
• Yılmaz, Nazif. “Yaz Kur’an Kurslarında Nitelikli Eğitim” Etkili Din Öğretimi. İstanbul: Türkiye İlahiyat Tedrisatına Yardım Eden Dernekler Federasyonu Yay. 3. Baskı, 2010.