Siyer Kaynağı Olarak Seyahatnâmeler -İbn Battûta Seyahatnâmesi Örneği-

Yıl 2021, , 2 - 19, 01.01.2021

Şaban Öz

https://doi.org/10.47169/samer.795162

Cited By: 1

Öz

Farklı coğrafya ve dönemlerdeki insanların yaşamlarını, düşüncelerini, kabullerini ve algılarını yansıtmaları bakımından seyahatnâmelerin ayrı bir önemi olduğu açıktır. Bunlar arasında kuşkusuz en önemli husus, satır aralarına gizlenmiş düşünce dünyalarına dair izlerin takibidir. Zira dönem insanlarının düşünceleri hakkında doğrudan bilgi veren son derece sınırlı kaynağa sahibiz. Siyerler, Tefsirler ve Tarihler toplumun algılarından çok, dar bir çevreden hareketle ilim adamlarının veya ekollerin yaklaşımlarını ortaya koymaktadır. Bu çalışmamızda İbn Battûta Seyahatnâmesi özelinde XIV. yüzyıl İslam coğrafyasının Hz. Peygamber algıları üzerinde durduk. İbn Battûta’nın eseri Siyer coğrafyası ve dönem insanların Hz. Peygamber hakkındaki düşünce ve uygulamalarına dair birinci elden kaynak mesabesindedir. Her ne kadar seyahatnâmelerin içeriği konusunda sıhhat ve sübjektiflik gibi sorunlar olsa dahi bu, onların kaynaklığına herhangi bir zarar vermez. İbn Battûta, eserinde gezdiği yerlerin Resulullah’ın hayatındaki karşılığına temas ettiği kadar kendi dönemindeki insanların bu mekânlarda neler yaptığına dair gözlemlerini de paylaşmıştır. Orta Çağ Müslümanlarının gözünde Hz. Peygamber sevgisinin sadece kendisiyle sınırlı olmadığı da anlaşılmaktadır. Bilakis halkın Peygamber sevgisi, Hz. Peygamber’in yaşadığı coğrafya, üzerine oturduğu anlatılan bir taş, arkadaşları, ailesi, eşyaları, minberi, sözleri, yiyecekleri gibi onlarca başlığı da kapsamına almaktadır. Aynı şekilde onlara karşı gösterilen saygısızlığa da son derece tepki gösterdikleri, hadsizliklere müsaade etmedikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyer, İbn Battûta, Seyahatname, Hz. Peygamber, Orta Çağ

Books of Travels as a Sirah Source -Ibn Battūta’s Seyāhātnāme Example-

Öz

It is clear that books of travels have a special importance in that they reflect the lives, thoughts, acceptances and perceptions of people in different geographies and periods. Undoubtedly, the most important point among these is the follow-up of the traces of thought worlds hidden between the lines. Because we have extremely limited resources that provide direct information about the thoughts of the people of the period. Sirahs, Tafsirs and Histories reveal the approaches of scholars or schools, rather than the perceptions of society, based on a narrow circle. In this study, we focused on the perceptions of the Prophet in XVIth century Islamic geography specific to Ibn Battūta's Seyāhātnāme. The study of Ibn Battūta is a first-hand source about the Sirah geography and the ideas and practices of the people of that period about the Prophet. Although there are problems such as accuracy and subjectivity regarding the content of travel books, this does not harm their originality. Ibn Battūta, in his work, shared his observations about what people in his time were doing in these places as well as touched on the correspondence of these places in the life of the Messenger of Allah. It is understood that in the eyes of medieval Muslims, the love of the Prophet was not limited to himself. On the contrary, the people's love of the Prophet includes the geography in which the Prophet lived, the stone on which he sat, his friends, family, belongings, pulpit, words, food, as well as dozens of things. Likewise, it is seen that they react to the disrespect shown towards these and do not allow any impudence.

Anahtar Kelimeler

Sirah, Ibn Battūta, Books of Travels, Prophet, Medieval

Kaynakça

• Aykut, A. Sait. “Tancalı İbn Battûta ve Seyahatnâmesine Dair”. Seyahatnâme. mlf. Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah et-Tancî. 11-14. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 9. Basım, 2019.
• İbn Battûta, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah et-Tancî (öl. 770/1368). İbn Battûta Seyahatnâmesi –Kısa Notlarla Sade Metin Çevirisi–. çev. A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 9. Basım, 2019.
• İbn Fadlan, Ahmed b. Fadlan b. Abbâs b. Râşid b. Hammâd (öl. 310/922). Seyahatnâme. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 9. Basım, 2019.
• Şeşen, Ramazan. İbn Fadlan Seyahatnamesi ve Ekleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 9. Basım, 2019.