Ürdün Fetihlerinde Şürahbîl b. Hasene

Yıl 2023, Sayı: 7, 76 - 89, 01.01.2023

Hatice Dokgöz

https://doi.org/10.47169/samer.1196155

Öz

Biyografi çalışmaları bir süre ihmal edilmiş olsa da muasır araştırmacıların ilgileri son dönemde bu alana yönelmeye başlamıştır. Bu makalenin de İslâm tarihinin önemli şahsiyetlerinden biri olan Şürahbîl b. Hasene’nin hayatının ele alınması itibariyle bu yönelimin bir parçasını teşkil etmesi planlanmaktadır. Çalışmamızda Şürahbîl b. Hasene’nin özellikle siyasî ve askerî hayatı, resmi görevleri üzerinde durulmuştur. Resûlullah dönemi olaylarının aktarıldığı rivayetlere bakıldığında sahâbînin ismine çok fazla rastlanılmazken râşid halifeler döneminde pek çok olayda ismi karşımıza çıkmaktadır. Hakkındaki rivayetlerin çoğu çelişkili olan Şürahbîl b. Hasene, Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer dönemindeki fetihlerde kumandan olarak ön plana çıkmıştır. İrtidat hareketlerine karşı gönderilen ordulardaki ilk komutanlığından sonra Şam fetihlerinde de bu görevini devam ettirmiştir. Ürdün bölgesinin tamamını fethetmesi Ürdün fatihi olarak anılmasına vesile olmuştur. Komutan olarak katıldığı Şam fetihlerinde çok sayıda sahâbî ile birlikte veba salgınında vefat etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Siyer, Sahabî, Fetih, Komutan, Şürahbîl b. Hasene

In the Conquest of Jordan, Shurahbil b. Hasana

Öz

Although biography studies have been neglected for a while, the interests of contemporary researchers have recently started to turn to this field. In this article, we planned to research the life of Shuraḥbīl b. Ḥasana, one of the important figures of Islamic history, by making a biography study. In our study, we focused on the political and military life and official duties of the companions. The name of the companion, whose name is not frequently encountered in the narrations about the events of the Messenger of Allah, is mentioned in many events during the period of the rightful caliphs. Shuraḥbīl b. Ḥasana, whose narrations about him are mostly contradictory, are related to Abu Bakr and Omar came to the forefront as a commander in the events that took place in the period of Omar. After his first command in the armies sent against the apostate movements, he continued this duty in the conquests of Damascus. His conquest of the entire Jordanian region caused him to be called the Conqueror of Jordan, and he died in the plague epidemic along with many companions in the conquest of Damascus, which he participated as a commander.

Anahtar Kelimeler

Sirah, Companion, Conquest, Commander, Shurahbil b. Hasana

Kaynakça

• A’zamî, Muhammed Mustafa. Küttâbü’n-nebî. Beyrut: el-Kütübü’l-İslamî, 1978.
• Abdullah b. Musa, Muhammed b. Ebû Bekir b. Abdullah b. Mûsâ el-Ensarî. el-Cevhere fî nesebi’n-nebi ve ashâbi’l aşera. thk. Mahmud Tûnûsî. Riyad: Dârü’r-Rıfaî, 1983.
• Ali, Cevad. el-Mufassal fi târîhi’l-Arab kable’l-İslâm. 10 Cilt. Bağdat: Saidet Camia Bağdat, 1993.
• Altan, Ebru. “Sûr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/535. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Belâzürî, Ahmed b. Yahya b. Câbir. Ensâbu’l-eşrâf. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1992.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmaîl b. İbrâhîm b. el-Muğire. et-Târihu’l-kebîr. thk. Muhammed Abdulmuîd Han. 12 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
• Cehşiyârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdûs b. Abdullâh. Kitâbu’l-Vuzerâ ve’l küttâb. thk. Mustafa es-Sakâ vd. Kahire: Matba’atü Mustafâ el-Bâbî el-Halebî, 1938.
• Dokgöz, Hatice. İslâm Siyasî Tarihinde Şürahbîl bin Hasene. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Efendioğlu, Mehmet “Şürahbîl b. Hasene”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Halife b. Hayyât. Târîhu Halife b. Hayyât. Riyad: Dâru Taybe, 1985.
• Hemedânî, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. İshâk b. İbrahim. Kitâbu’l-Büldan. thk. M. J. De Goeje. Leiden: y.y., 1885.
• Hevaş, Ahmed Saîd. “Şürahbîl b. Hasene” el-Mevsû’atu’l-Arabiyye. Dımaşk: el-Cumhuriyetu’l-Arabiyyetu’s-Sûriye, 2005.
• İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Şihabüddîn Ahmed b. Muhammed b. Abdirabbih b. Habîb el-Kurtubî. el-İkdü’l-ferîd. thk. Abdulmecid et-Terhînî. 9 Cilt. Beyrut - Lübnan: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, 1983.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed en-Nemerî. el-İstiâb fi ma’rifeti’l ashâb. Amman: Dârü’l-A’lam, 2002.
• İbn Asâkir, Ebû’l-Kâsım Alî b. Hasen b. Hibetillâh b. Abdullah el-Şâfii. Târîhu medîneti Dımaşk. thk. Muhibbuddîn Ebî Saîd el-’Umerî. 80 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1995.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. el-İsâbe fi temyizi’s-sahabe. 9 Cilt. Beyrut-Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiye, 1853.
• İbn Havkal, İslam Coğrafyası. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yay., 2017.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Kitabü’s-Sikât. thk. Muhammed Abdulmuit Han. b.y.: Dairetü’l-Meârifi’l-Osmanî, 1973.
• İbn Hişam, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Himyerî el-Meâfirî el-Basrî. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Ömer Abdusselam Tedmuri. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arab, 1990.
• İbn Hudeyde, Muhammed b. Ali b. Ahmed. el-Misbâhu’l-mudî fî küttâbi’n-Nebî. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1985.
• İbn Hurdâzbih, Ebû’l-Kâsım Ubeydullah b. Abdullah. Kitabü’l-Mesâlik ve’l-memâlik. çev. Murat Ağarı. İstanbul: Kitabevi Yay., 2008.
• İbn İshâk, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk b. Yesâr b. Hıyâr el-Muttalibî el-Kureşî. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Ahmed Ferid el-Mezidî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Müslüm b. Kuteybe ed-Dîneverî. el-Me’ârif. thk. Servet Ukkâşe. Kahire: Dârü’l-Me’ârif, 1981.
• İbn Mâkûlâ, Ebû Nasr Alî b. Hibetillâh b. Alî el-İclî. el-İkmâl fî ref’i’l-İrtiyâb ‘anil-mü’telif ve’l-muhtelif fî’l-esmâi ve’l-küna ve’l-ensâb. thk. Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-İslamiyye, 1993.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa’d b. Menî’ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî. et-Tabakâtû’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hancı, 2001.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gabe fî ma’rifeti’s-sahâbe. thk. Ali Muhammed Muavviz - Ahmed Abdülmecid. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, 1996.
• İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh. thk. Ebû’l-Fidâ Abdullah Kâdî. 11 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1987.
• Kâtib, Seyfettin. Şürahbîl b. Hasene, fatihu’l-Ürdün. Beyrut: Dâru İkra’, ts.
• Kettânî, Muhammed Abdul Hay b. Abdul Kebir el-Huseynî. Nizâmu’l-hukûmeti’n-nebeviyye et-terâtîbu’l-idâriyye. thk. Abdullah el-Hâlidî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l- Erkâm b. Ebî Erkâm, 2013.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin Yahya b. Şeref. Tehzibu’l-esma ve’l-lugat. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, ts.
• Nîsâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdullah el-Hâkim. el-Müstedrek ala’s-sahîhayn. 5 Cilt. Kahire: Dârü’l-Harameyn, 1997.
• Safedî, Salahuddin Halil b. Aybek. Kitâbü’l-Vâfî bi’l-vefeyât. thk. Helmut Ritter. 22 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1991.
• Sehâvî, Şemsuddîn Ebû’l-Hayr Muhammed b. Abdirrahmân. et-Tuhfetu’l-latîfe fî tarîhi’l-Medîneti’ş-şerife. 3 Cilt. Kahire: Dâr-u Neşru’l-Sikâfe, 1979.
• Şehrezûrî, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Ulumu’l-Hadîs. thk. Nureddin Itr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1986.
• Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu’cemü’l-kebîr. thk. Hamdî Abdulmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü ibn Teymiyye, 1983.
• Taberî, Ebi Ca’fer Muhammed b. Cerir. Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk. thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim. 11 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Me’arif, 1992.
• Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd. Fütûhu’ş-Şâm. thk. Abdullatîf Abdurrahman. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, 1997.
• Ya’kûbî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebî Ya’kûb İshâk b. Ca’fer b. Vehb b. Vâzıh. Târîhu’l-Yakubî. thk. Abdulemir Muhina. Beyrut: Şeriketü’l-Âlami’l-Metbuat, 2010.
• Ya’kûbî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebî Ya’kûb İshâk b. Ca’fer b. Vehb b. Vâzıh. Kitâbü’l-Büldan. thk. Muhammed Ali Beyzûn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiye, ts.
• Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdullah Şihâbeddîn Yâkût b. Abdullah. Mu’cemü’l-büldân. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’s-Sadr, 1977.