Vocabulary in the “Lezzetli Hikâyeler” Series Prepared for Learners of Turkish as a Foreign Language

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 28, 01.07.2023

Gökçen Göçen , İrem Budak

Öz

Abstract: In foreign language teaching, words are important for learners both in terms of providing communication and reflecting the society in which the target language is spoken. Vocabulary teaching in a foreign language should be done in accordance with the language level of the learners. First, a teaching process that starts with the teaching of the most frequently used words in the society and progresses from the concrete to the abstract should be included. Using materials in the teaching process also facilitates vocabulary teaching. In the studies conducted, it is stated that using only textbooks and workbooks in foreign language teaching is not sufficient for teaching vocabulary. It is important to use reading books that aim to teach foreign languages in the vocabulary teaching process, to see different words and to recognize the culture of the society. In this context, the use of reading books in teaching Turkish as a foreign language is a necessity in terms of supporting students' vocabulary learning. It is a necessity to prepare reading books that aim to teach Turkish as a foreign language with the most frequently used words in the language. Based on the aforementioned need and necessity, in this study, 7 books in the "Tasty Stories" series created by Yunus Emre Institute for learners of Turkish as a foreign language were analyzed by conducting a qualitative case study. Words, reduplications, proverbs and idioms in the series created for B1 and B2 levels were determined. Data were collected through document analysis. CIBAKAYA 2.0 program was used to determine the frequency of use of words. As a result of the study, it was seen that the words consisting of nouns and verbs were frequently used in the reading books examined. However, it has been concluded that reduplications and idioms that are frequently used in reading books are included, and proverbs are very few in number.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a Foreign Language, Vocabulary Teaching, Vocabulary, Reading Books Prepared for Foreigners

Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler için Hazırlanmış Olan “Lezzetli Hikâyeler” Serisindeki Söz Varlığı Unsurları

Öz

Yabancı dil öğretiminde kelimeler, öğreniciler için hem iletişim kurmayı sağlaması hem de hedef dilin konuşulduğu toplumu yansıtması açısından önemlidir. Yabancı dilde kelime öğretimi, öğrenicilerin dil seviyesine uygun bir şekilde yapılmalıdır. İlk olarak toplum içinde en sık kullanılan kelimelerin öğretimiyle başlayarak somuttan soyuta doğru ilerleyen bir öğretim sürecine yer verilmelidir. Öğretim sürecinde materyallerden yararlanmak da kelime öğretimini kolaylaştırmaktadır. Yapılan çalışmalarda, yabancı dil öğretiminde yalnızca ders kitaplarından ve çalışma kitaplarından yararlanmanın kelime öğretimi için yeterli olmadığı belirtilmektedir. Kelime öğretimi sürecinde yabancı dil öğretmeyi hedefleyen okuma kitaplarından yararlanılması, farklı kelimelerin görülmesi ve toplumun kültürünün tanınması açısından önemlidir. Bu bağlamda Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde de okuma kitaplarından yararlanılması öğrencilerin kelime öğrenimlerini desteklemek açısından bir ihtiyaçtır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimini hedefleyen okuma kitaplarının da dilde en sık kullanılan kelimelerle hazırlanması bir gerekliliktir. Sözü edilen ihtiyaç ve gereklilikten hareketle bu çalışmada, Yunus Emre Enstitüsü tarafından Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için oluşturulmuş olan “Lezzetli Hikâyeler” serisindeki 7 kitap nitel durum çalışması yapılarak incelenmiştir. B1 ve B2 seviyesi için oluşturulmuş seride yer alan kelimeler, ikilemeler, atasözleri ve deyimler tespit edilmiştir. Veriler doküman analizi yoluyla toplanmıştır. Kelimelerin kullanım sıklığını belirlemek için CİBAKAYA 2.0 programı kullanılmıştır. Yapılan çalışmanın sonucunda incelenen okuma kitaplarında isimlerden ve fiillerden oluşan kelimelerin sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. Bununla birlikte okuma kitaplarında sıkça kullanılan ikileme ve deyimlere yer verildiği, atasözlerinin ise çok az sayıda yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi, Kelime Öğretimi, Söz Varlığı, Yabancılar İçin Hazırlanan Okuma Kitapları

Kaynakça

• Aksan, D. (2000). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Arslan, N. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında söz varlığı unsurlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Aydın, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve okuma kitaplarındaki kelime sıklığı ve seviyelere göre sözcük hazinesi çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçenin öğretiminde temel söz varlığının önemi. TÜBAR, (13), 311-317.
• Baş, B. (2011). Söz varlığı ile ilgili çalışmalarda kullanılacak ölçütler. TÜBAR, XXIX, 27-61
• Çelik, S. (2014) Yabancı dil olarak Almanca ve Türkçe öğretimi A1 ve A2 seviyesindeki ders kitaplarında kullanılan söz varlığının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çiftçi, Ö., ve Çeçen, M. A. (2013). Kelime öğretimi. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.), Türkçe öğretimi el kitabı (ss. 335-350). Ankara: Pegem Yayınları.
• Çiriş, M., ve Arslan, M. (2021). Ortak Avrupa Dil Referansı bağlamında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Yağmur ders kitaplarının kelime sıklığı açısından incelenmesi. Journal of Research In Turkıc Languages, 3(2), 51-61.
• Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım.
• Göçen, G. (2016). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Göçen, G., ve Aydın, E. (2021). Yabancılar için hazırlanmış Türkçe okuma kitaplarındaki söz varlığı: Çocuk Hikâyeleri Dizisi A1-A2 örneği. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(1), 93-126.
• Göçen, G., ve Ataş, N. (2022). “ABC Çocuklar İçin Türkçe (A1)” ders kitabındaki söz varlığı unsurları. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), 3(4), 207-225.,
• Göçen, G., ve Buluş, F. (2022). Yabancılar için “Hayat Boyu Türkçe” ders kitaplarında yer alan söz varlığı unsurları. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), (Ö1), 70-87.
• Göçen, G., ve Göker, M. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan okuma kitaplarındaki söz varlığı ögelerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö10), 407-446. doi: 10.29000/rumelide.1011968
• Gökçen, G., Gümüş, B., Kışla, C., ve Güdek, G. (2020). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için hazırlanan okuma kitaplarında yer alan sözcüklerin incelenmesi. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), 1(1), 33-63.
• Göçen, G., ve İleri, A. (2022). Yabancı öğrenciler için Türkçe çalışma kitaplarındaki söz varlığı unsurları. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), (Ö1), 226-246.
• Göçen, G., ve Seçen, B. (2021). Yabancılar için hazırlanmış “Galata (A2)” Türkçe ders kitabındaki söz varlığı unsurlarının belirlenmesi. Eğitimde Mükemmeliyet Araştırmaları Kongresi (EMAK-2021), 18-19 Aralık 2021, Çevrim İçi.
• Göçen, G., Şen, B., ve Duman, S. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarındaki isim soylu kelimelerin kullanım sıklığı. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (21), 46-73.
• Göçen, G., ve Yalçın, Ş. (2023). “Türkçenin Sesi Yunus Emre (C1-C2)” okuma kitabındaki söz varlığı unsurları. Journal of Sustainable Education Studies, (Ö2), 144-160.
• Göçen, G., ve Yatmaz, H. (2023). “ABC Çocuklar İçin Türkçe (A2)” çalışma kitaplarındaki söz varlığı unsurları. Journal of Sustainable Education Studies, (Ö2), 161-179.
• Hayran, T. (2019) Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında söz varlığına yönelik bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M., ve Karadağ, Ö. (2005). Kelime hazinesi çalışmaları açısından kelime kavramı üzerine bir değerlendirme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 293-307.
• Mustafaoğlu, R. (2018) Yabancı dil olarak İngilizce ve Türkçe öğretimi A1 ve A2 seviyesindeki ders kitaplarının söz varlığı bakımından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Onan, B. (2016). Söz varlığı terminolojisi üzerine bir analiz çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 210, 11-29.
• Ölker, G. (2011). Sözlük türleri ve kelime sıklığı sözlüğü üzerine. Dil Araştırmaları, 9(9), 45-60.
• Özcan, E., ve Tarcan, Ö. D. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki okuma metinlerinde yer alan sözcüklerin sıklık görünümleri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 72-80.
• Serin, N. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplar ile bu kitapları kullanan öğrencilerin söz varlığının karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı okuma kitapları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Tağa, T. (2016). Kelime öğretiminde hedef kelimelerin belirlenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 45(210), 163-177.
• Yahşi, Ö. (2020) Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzey söz varlığını belirleme: Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitapları ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı ve sözlü anlatım uygulamalarında söz varlığı. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi. Zenci, S. Ç. (2021). İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim setindeki sözcük listelerinin değerlendirilmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(Özel Sayısı), 1-14.