Türkçedeki ve Arapçadaki Etken-Edilgen Fiil Çatılarının Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 162 - 172, 31.12.2023

Maysam Sbou

Öz

Bu makale, Türkçe ve Arapça'da etken ve edilgen çatıları karşılaştıran ve açıklayan bir dilbilgisi incelemesini sunmaktadır. Etken ve edilgen çatılar, fiillerin nasıl kullanıldığını ve özne ile ilişkilerini belirlemek için önemli dilbilgisi kavramlarıdır. Her iki dilde de bu çatılar, fiil köklerinin farklı eklerle nasıl değiştiğini ve nasıl kullanıldığını göstermektedir.
Türkçe'deki etken çatı, işi gerçekleştiren özneyi net bir şekilde belirtir. Özne, işi yapan kişiyi veya nesneyi açıkça ifade eder. Etken çatılı fiiller genellikle kök biçimindedir ve öznenin rolü cümlenin anlamını netleştirir. Diğer yandan, Türkçe edilgen çatıda işi yapan özne belirsizdir, ve gerçek özne yoktur. Edilgen çatı, işin nasıl yapıldığını veya kim tarafından yapıldığını vurgulamaz.
Arapça'da etken ve edilgen fiillerin karşılıkları "malum" ve "meçhul" fiillerdir. Malum fiillerde, işi yapan özne bilinirken, meçhul fiillerde işi yapan kişi veya nesne belirsizdir. Arapça fiil kalıplarının kullanımı, bu çatıların belirlenmesinde önemlidir. Malum fiiller, genellikle geçmiş veya şimdiki zaman fiil kalıpları kullanılarak oluşturulur. Arapça'da meçhul fiil oluşturmak ise fiil kökünün belirli kurallara göre değiştirilmesini veya eklenmesini gerektirebilir.
Makale, her iki dilde etken ve edilgen çatıların benzerliklerini ve farklarını ele almaktadır. Öznenin belirginliği, fiil kökü üzerindeki değişiklikler gibi temel farklılıklar açıklanmaktadır. Her iki dilde de, edilgen çatı işi yapan öznenin belirsiz olduğu veya işi yapanın vurgulanmadığı durumlar için kullanılır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, Arapça, etken fiiller, edilgen fiiller, karşılaştırma.

The Comparıson Of Active-Passive Verb Voices In Turkish And Arabic

Öz

This article presents a linguistic analysis comparing and explaining the active and passive voices in Turkish and Arabic. Active and passive voices are important linguistic concepts used to determine how verbs are used and their relationship with the subject. In both languages, these structures demonstrate how verb roots change with different suffixes.
In Turkish, the active voice clearly indicates the subject performing the action, specifying who or what is involved. Verbs in the active voice are often in their root form, and the subject's role clarifies the sentence's meaning. In contrast, the passive voice in Turkish keeps the performer of the action uncertain, and there is no real subject. The passive voice does not emphasize how or by whom the action is performed.
In Arabic, the counterparts of active and passive voices are "malum" and "meçhul" verbs. Malum verbs reveal the known subject performing the action, while meçhul verbs leave the performer of the action uncertain. The usage of verb patterns in Arabic is essential to determine these voices. Malum verbs are typically constructed using past or present tense verb patterns. Forming a meçhul verb in Arabic might involve changes to the verb root according to specific rules or adding certain suffixes.
This article delves into the similarities and differences of active and passive voices in both languages. It explains the distinctiveness of the subject and changes in the verb root. In both languages, the passive voice is used when the agent of the action is unknown or not emphasized.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Arabic, active verbs, passive verbs, comparison.

Kaynakça

• Argunşah, M. (1998). Türkçe Sözlük TDK 1998 Üzerine. Sözlük Bilimi Sempozyumu.
• Akbayır, S. (2013). Eğitim fakülteleri için cümle ve metin bilgisi. Pegem Akademi. 143-149
• Çiçek S. & Öztürk B. (2023). Türkçe Öğretmenlerinin Eylemde Çatı Konusunu Ele Alışları Üzerine Bir İnceleme . Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11 (1), 244-256 . DOI: 10.16916/aded.1212992.
• Çiftli, M. (2019). “Fiilin Çatısına İlişkin Arapça Ve Türkçe Kavramların Karşılaştırılması”. Tasavvur / Tekirdağ İlahiyat Dergisi 5/2 (Aralık 2019), 1335-1365.
• Demir, T. (2013), Türkçe dil bilgisi. Kurmay Kitap Yayın Dağıtım. 366-368.
• Ergin, M. (2009). Türk Dil Bilgisi. Boğaziçi Yayınları. 3–28.
• Gencan, T. Nejat. (1974). Dil bilgisi. Türk Dil Kurumu 171.
• Gündüz, H. (2013). Karşılaştırmalı Dilbilim Açısından ve Türkçe’de Yan Cümleler. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. 12.
• Holes, C. (2004). Modern Arabic Structures, Functions, and Varieties. Georgetown University Press. 15.
• Karaağaç, G. (2008). Dil Tarih ve İnsan. Kesit Yayınları. 194.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK Yayınları. 35.
• Korkmaz, Z. (2004). Türkiye Türkçesinde Fiil Çatısı Üzerine Görüşleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 44(1996), 159-165.
• Özkan M., Sevinçli V. (2009). Türkiye Türkçesi söz dizimi: kelime çözümlemeli. Akademik Kitaplar. 244-256.
• Türkçe Sözlük (1998), Ankara: TDK Yayınları. 443.
• Tokmakçıoğlu, E. (2008). Türkçenin anatomisi. Geçit Kitabevi. 259.
• Topaloğlu, A. (1989). Dil bilgisi terimleri sözlüğü. Ötüken. 202.
• Versteegh, K. (1997). Arabic Language. Columbia University Press. 123-130.
• Yavuz, M. (2011). Arapça Dil bilgisi 21. Akademi Titiz Yayınları. 21.
• عشوش صليحة.(2013). اللغة العربية التحديات والحلول.