Determination of Vocabulary in Teaching Turkish for Special Purposes: The Example of Health Turkish

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 20, 30.06.2025

Nurşen Çağlak

Öz

This study aims to show the necessity of health Turkish studies based on the number of international students studying at undergraduate and associate degree level in the field of health sciences in Türkiye, and to reveal the theses and dissertations that will help health Turkish vocabulary identification studies. For this purpose, foreign student statistics for the 2022-2023 academic year and master's and PhD theses that are thought to contribute to health Turkish were examined. According to the statistics, one out of every 5 international students studying at the undergraduate level and one out of every 4 international students studying at the associate degree level in Türkiye is studying health sciences. We reached 11 theses that are thought to contribute to the studies on the vocabulary of health Turkish, but not all of these theses are independent health Turkish studies. Theses that included health Turkish within the scope of academic Turkish and professional Turkish were also included in the study. It has been observed that there are different approaches in theses in terms of determining the vocabulary of health Turkish. In order to determine the vocabulary, audio recordings were taken in relevant environments, field experts were consulted, websites were scanned, word lists were extracted from articles and textbooks, instructor and learner opinions were taken. According to the data obtained, there are studies that deal with health Turkish within the framework of titles such as nursing, medicine, pharmacy, as well as theses prepared with the title of health Turkish. Health Turkish vocabulary studies are divided into two as those aimed at identifying health terms and those aimed at compiling words from health contexts.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish for Special Purposes , Health Turkish , Vocabulary , International Students

Özel Amaçlı Türkçe Öğretiminde Söz Varlığını Tespit Çalışmaları: Sağlık Türkçesi Örneği

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de sağlık bilimleri alanında lisans ve ön lisans düzeyinde eğitim gören uluslararası öğrencilerin sayılarından yola çıkarak sağlık Türkçesi çalışmalarının gerekliliğini göstermeyi, sağlık Türkçesi söz varlığı tespit çalışmalarına yardımcı olacak tezleri ve sağlık Türkçesi söz varlığı tespiti çalışmalarını ortaya koymayı hedeflemektedir. Bunun için 2022-2023 eğitim öğretim dönemine ait yabancı uyruklu öğrenci istatistikleri ve sağlık Türkçesine katkı sağlayabileceği düşünülen yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiştir. Uluslararası öğrencilere ait istatistikler eğitim gördükleri sağlık bilimleri alanına ve eğitim düzeyine göre ele alınmıştır. İstatistiklere göre, Türkiye’de lisans düzeyinde eğitim gören her 5 uluslararası öğrenciden biri, ön lisans düzeyinde ise her 4 uluslararası öğrenciden biri sağlık bilimleri üzerine eğitim almaktadır. Sağlık Türkçesi söz varlığı tespiti çalışmalarına katkı sağlayabileceği düşünülen 11 teze ulaşılmıştır ancak bu tezlerin tamamı müstakil bir sağlık Türkçesi çalışması değildir. Akademik Türkçe ve mesleki Türkçe kapsamında sağlık Türkçesine yer verilen tezler de çalışmaya dâhil edilmiştir. Sağlık Türkçesi söz varlığı tespiti açısından tezlerde farklı yaklaşımlar olduğu görülmüştür. Söz varlığını tespit edebilmek için ilgili ortamlarda ses kaydı alınması, alan uzmanlarına başvurulması, internet sitelerinin taranması, makale ve ders kitaplarından sözcük listelerinin çıkarılması, öğretici ve öğrenici görüşlerinin alınması bu yaklaşımlardandır. Elde edilen verilere göre sağlık Türkçesini hemşirelik, tıp, eczacılık gibi başlıklar çerçevesinde ele alan çalışmalar olduğu gibi sağlık Türkçesi üst başlığıyla hazırlanmış tezler de mevcuttur. Sağlık Türkçesi söz varlığı tespiti çalışmalarını sağlık terimlerini tespit etmeye yönelik olanlar ve sağlık bağlamlarından sözcük derlemeye yönelik olanlar şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Bu farklılıklara göre sağlık Türkçesi söz varlığı tespit çalışmalarında yaklaşım, bakış açısı ve yöntem açısından farklılıklar olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Özel Amaçlı Türkçe Öğretimi , Sağlık Türkçesi , Söz Varlığı , Uluslararası Öğrenciler

Kaynakça

• Aliyeva, S. (2017). Sağlık alanında eğitim alan yabancı uyruklu öğrencilerin iletişim becerileri ve sıklıkla yaşadıkları sorunlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
• Alkol, N. (2023). Mesleki dil öğretiminde kapsam ve içerik belirlemeye yönelik bir model. [Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
• Altmışdört, G. (2009). Özel Amaçlı Yabancı Dil Öğretim Programı’nın değerlendirilmesi üzerine bir çalışma (Kara Harp Okulu örneği). [Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
• Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü, (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni öğrenme-öğretme değerlendirme. (Ö. Demirel, A. Çakır, N. Sevil, İ. Egel, G. Yüksel, B. Haznedar, O., Toklu, İ. Bükel ve A. Daloğlu, Çev.). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Çangal, Ö., & Yörüsün, S. (2017). Özel amaçlı Türkçe öğretimi ders kitabı önerisi: Bankacılık Türkçesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2669-2693.
• Demir, D. (2017). Uluslararası öğrencilerin akademik Türkçe ihtiyaçları. [Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Demirbaş. T. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sağlık bilimleri kapsamında derlem tabanlı söz varlığı çalışması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Demircan, Ö. (2013). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Yayınları
• Dudley-Evans, A., & St. John, A. M. (2004). Developments in ESP: A multi-disciplinary approach. Cambridge University Press.
• Durmuş, M., & Kocaman Gürata, E. (2020). Özel amaçlı yabancı/ikinci dil öğretimi kapsamında akademik amaçlı Türkçenin yeri. B. Tüfekçioğlu (Ed.), Akademik amaçlar için Türkçe öğretimi kuram ve uygulama içinde (41-68). Pegem Akademi.
• Dursun, A. (2021). Özel amaçlı Türkçe öğretim programı: Sağlık Türkçesi öğretim programı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
• Dursun, A., & Sallabaş, M. E. (2021). Paydaşların Görüşlerine Göre Sağlık Bilimi Lisans Programı Öğrencilerine Yönelik Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(2), 247-443.
• Eroğlu, S. (2022). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerdeki akademik Türkçe Söz varlığı ile akademik Türkçe kitaplarındaki söz varlığı. [Yayımlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi].
• Jordan, R. R. (1997). English for academic purposes: A guide and resource book for teachers. Cambridge University Press.
• Karanfil, M. (2023). Türkiye’de ve yurt dışında Türkçe eğitim görmekte olan uluslararası öğrencilerin sağlık konulu atasözlerini ve özdeyişleri anlama düzeyleri üzerine bir inceleme: Sağlık Bilimleri Üniversitesi örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi].
• Kurt, V. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde özel amaçlı dil öğretimi: İş Türkçesi. [Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
• Kuşku Özdemir, E. (2023). Sağlık iletişiminde dil ve iletişim becerilerinin rolüne ilişkin algılar: Sağlık çalışanlarına yönelik nitel bir değerlendirme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı 1, 1529-1549.
• Mutlu, K. (2023). Yabancı dil olarak mesleki Türkçenin öğretiminde ihtiyaç analizi: Tıp. [Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Sayar, E. (2023). Uluslararası öğrencilere yönelik akademik Türkçe söz varlığının tespiti. [Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Seyhan, L. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesindeki bağlamlardan hareketle Türkçenin temel söz varlığının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Szeremy, Y. (2018). Sağlık temasını içeren Türkçe ve yabancı dillerdeki çocuk kitaplarının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Şahin, M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin günlük yaşamda bilmeleri gereken sözcük sayılarının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
• Şen, Ü., & Ünlü Alkaya, H. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yapılmış özel amaçlı dil öğretim çalışmalarının analizi. International Journal of Language Academy, 9(2), 345-366.
• Taşkıran, A. (2000). Dünden bugüne mesleki yabancı dil öğretimi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Topçu, F. K. (2020). Mesleklerin ana kelimelerinin Türkçenin söz varlığına katkısı bakımından ele alınması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Ulutaş, M. (2016). Türkiye’de yükseköğrenim görecek yabancılar için özel amaçlı Türkçe öğretimine yönelik program geliştirme: Bir model önerisi. [Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
• Ünlü Alkaya, H. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde sağlık Türkçesinin mevcut durumuna yönelik öğretici ve öğrenci görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi].
• Ünlü Alkaya, H. (2022a). Doktorlar İçin Temel Türkçe. Yunus Emre Enstitüsü.
• Ünlü Alkaya, H. (2022b). Hastalar İçin Temel Türkçe.Yunus Emre Enstitüsü.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yükseköğretim Kurumu. (2023). Öğrenim Düzeyleri ve Birimlere Göre Yabancı Uyruklu Öğrenci Sayıları, 2022-2023. Erişim adresi https://istatistik.yok.gov.tr/
• Yükseköğretim Kurumu. (2023). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Birimlerine Göre Sayıları, 2022-2023. Erişim adresi https://istatistik.yok.gov.tr/