Servikal Kanser Tanılamasında 19-64 Yaş Arası Kadınların Pap-Smear Kullanımına İlişkin Tutumları

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 222 - 239, 31.08.2023

Melek Balçık Çolak , Vildan Kulaç , Ahsen Demirhan

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1257066

Öz

Amaç: Araştırma, 19-64 yaş arasındaki cinsel yönden aktif kadınların serviks kanseri ve pap-smear tarama testi hakkındaki tutumlarını ve bunları etkileyebilecek faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu çalışma, Türkiye'nin batısında yer alan bir ilde yaşayan 19-64 yaş aralığındaki 150 kadın ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri Haziran-Temmuz 2022 tarihleri arasında katılımcı bilgi formu, Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Form ve ölçeğe ait sorular “Google Forms” sistemine aktarılıp, paylaşılabilir bir bağlantı linki oluşturulmuş ve kartopu yöntemi ile kadınlara doldurulması için gönderilmiştir. Araştırma verileri SPSS 25.0 (Statistical Package for Social Science 25.0) programına aktarılarak analizleri yapılmıştır. Veriler, Oneway Anova testi, Independent-T testi, Bonferroni ve Pearson korelasyon testi ile değerlendirilmiştir. p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Tutum Ölçeği toplam puan ortalaması 106,80+12,14, alt boyut toplam puan ortalamaları ise; algılanan yarar 22,39+3,18, algılanan duyarlılık 29,71+4,34, algılanan ciddiyet 27,30+6,50, algılanan engel 26,24+5,22 olarak belirlenmiştir. Ölçek alt boyutları ile ölçek toplam puan arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuş olup (p<0.05), meslek, çocuk sayısı, pap smear hakkında eğitim alınan kişi ve eğitim alma nedenlerinin servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutumları etkilediği belirlenmiştir (p<0.05).
Sonuç: Katılımcıların serviks kanseri erken tanısına ilişkin olumlu tutumlarının yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Ancak kadınların düzenli şekilde jinekolojik muayene yaptırma ve pap smear testi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığı ve engel algılarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kadınlar kültürel inançları çerçevesinde, pap smear testi, jinekolojik muayene konusunda bilgilendirilme sağlanmalı ve olumlu sağlık davranışları geliştirilmesi konusunda eğitimler verilmelidir. Böylece engel algıları azaltılıp yarar algılarının artırılması sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

serviks kanseri, pap smear, tutum

Teşekkür

Araştırmaya katılan kadınlara teşekkür ederiz.

Attitudes of Women Aged 19-64 to the Use of Pap-Smear in the Diagnosis of Cervical Cancer

Öz

Objective: The study was conducted to determine the attitudes of sexually active women aged 19-64 about cervical cancer and pap-smear screening test and the factors that may affect them.
Method: This descriptive and cross-sectional study was conducted with 150 women between the ages of 19-64 living in a province in western Turkey. Research data were collected through social media tools (Instagram/Facebook/Whatsapp/e-mail) between June and July 2022, using the participant information form, the Attitude Scale for Early Diagnosis of Cervical Cancer, via a link that can be accessed free of charge on social media (Google Form). The research data were transferred to the SPSS 25.0 (Statistical Package for Social Science 25.0) program and analyzed. Data were evaluated with Oneway Anova test, Independent-T test, Bonferroni and Pearson correlation test. A p value of <0.05 was considered statistically significant.
Results: Attitude Scale for Early Diagnosis of Cervical Cancer mean total score was 106.80+12.14, and sub-dimension total mean score; perceived benefit 22.39+3.18, perceived susceptibility 29.71+4.34, perceived severity 27.30+6.50, perceived barrier 26.24+5.22. A positive and significant relationship was found between the scale sub-dimensions and the total score of the scale (p<0.05), and it was determined that the occupation, number of children, the people who received training about pap smear and the reasons for getting education affected the attitudes towards early diagnosis of cervical cancer (p<0.05).
Conclusion: It was found that the positive attitudes of the participants towards the early diagnosis of cervical cancer were high. However, it was determined that women did not have sufficient knowledge about regular gynecological examination and pap smear test and their perception of disability was moderate. Women should be informed about pap smear test and gynecological examination within the framework of their cultural beliefs, and training should be given on the development of positive health behaviors. Thus, perceptions of obstacles will be reduced and perceptions of benefit will be increased.

Anahtar Kelimeler

Cervical cancer, pap smear, attitude

Kaynakça

• World Health Organization (WHO). Cervical cancer 2022. https://www.who.int/news-room/fact sheets/detail/cervicalcancer#:~:text= Worldwide%2 C% 20cervical%20cancer%20is%20the,%2D%20and%20middle%2Dincome%20countries. (Erişim tarihi:10.01.2023).
• World Cancer Research Fund İnternational (WCRF). Cervical cancer statistics 2020. https://www.wcrf.org/cancer-trends/cervical-cancer-statistics/ (Erişim tarihi:10.01.2023).
• World Health Organization (WHO). Cervix uteri. International Agency for Research on Cancer 2020. https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/cancers/23-Cervix-uteri-fact-sheet.pdf (Erişim tarihi:28.03.2022).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye Kanser İstatistikleri 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017.pdf (Erişim tarihi:28.03.2022).
• Akın B., Erkal Aksoy Y., Karakuş Ö. Kadınların pap smear testi yaptırma durumu, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve servikal kanserin erken tanısına yönelik tutumları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2022; 9(2):273-282.
• Kashyap N. et al. Risk factors of cervical cancer: A case-control study. Asia Pac J Oncol Nurs. 2019; 6:308-14.
• Arvas M., Gezer A., Güralp O. Genital HPV enfeksiyonu ve koruyucu HPV aşıları. Türk Pediatri Arşivi. 2008; 43(1):1-8.
• Güner H., Taşkıran Ç. Serviks kanseri epidemiyolojisi ve human papilloma virüs. Türk Jinekoloji ve Obstetri Derneği Dergisi. 2007; 4(1):11-19.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/ serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html. (Erişim tarihi: 20.02.2023)
• Demiröz Bal M. Kadınların pap smear testi yaptırma durumlarının sağlık inanç modeli ölçeği ile değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2014; 4(3):133-138.
• Amerikan Jinekoloji ve Obstetri Derneği (ACOG). Updated cervical cancer screening guidelines, Practice Advisory (Updated: 2021, April). https://www.acog.org/clinical/clinical guidance/practice advisory/articles/2021/04/updated-cervical-cancer-screening-guidelines (Erişim tarihi: 28.02.2023).
• Fontham E. et. al. Cervical cancer screening for individuals at average Risk: 2020 Guideline Update from the American Cancer Society. CA: A Cancer Journal of Clinicians. 2020; 70(5): 321-346.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı. Kanser Taramaları 2018. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari (Erişim tarihi:10.01.2023).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Kanser Kontrol Programı 2016. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı Yayını. Ankara.
• Guvenc G, Akyuz A, Açikel CH. Health belief model scale for cervical cancer and pap smear test: psychometric testing. Journal Advenced Nursing. 2011; 67(2):428-3.doi: 10.1111/j.1365-2648.2010.05450.x.
• İlter E. et al. Women's knowledge of Pap smear test and human papilloma virus: acceptance of HPV vaccination to themselves and their daughters in an Islamic society. International Journal Gynecologial Cancer. 2010;20(6):1058-62. Doi: 10.1111/IGC.0b013e3181dda2b9.
• Özmen D, Özsoy S. Sağlık inanç modeli yaklaşımı ile servikal kanserin erken tanısına yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2009; 25(1):51-69.
• Ersı̇n F. ve ark. Kadın sağlık personelinin servikal kansere yönelik algıları ve bunu etkileyen faktörler. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2016; 18(2/3):31-43.
• Durmaz ve ark. Kadınlarda serviks kanserinin tanısına ilişkin tutum ve düzenli jinekolojik muayene ilişkisinin kesitsel olarak değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021; 5(1):26-36.
• Jirojwong S., Maclennan R., Manderson L. Health beliefs and Pap Smear’s among Thai Women in Brisbane, Australia. Asia Pacific Journal of Public Health. 2001;13(1):20-23.
• Glanz K., Rimer KR., Viswanath K. Health behavior and health education; Theory, Research and Practice. 4th edition. San Francisco, USA: Jossey Bass, 2008. p:45-62.
• Nwabichie CC., Manaf RA., Ismail SB. Factors affecting uptake of cervical cancer screening among african Women in Klang Valley, Malaysia. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2018; 19(3):825-831. doi: 10.22034/APJCP.2018.19.3.825.
• AL-Hammadi FA. et al. Limited understanding of Pap Smear testing among Women, a barrier tocervical cancer screening in the United Arab Emirates. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2017; 18(12):3379-3387. doi: 10.22034/APJCP.2017.18.12.3379.
• Chang HK. et al. Factors associated with participation in cervical cancer screening among young Koreans: a nationwide cross-sectional study. BMJ Open. 2017,3;7(4):e013868. doi: 10.1136/bmjopen-2016-013868
• Sirovich BE., Welch HG. The frequency of Pap smear screening in the United States. Journal of General Internal Medicine. 2004; 19(3):243-50. doi: 10.1111/j.1525-1497.2004.21107.x.
• Uludağ G., Gamsızkan Z., Sungur MA. Kadınların serviks kanseri ve taraması ile İlgili sağlık İnançlarının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020; 10(3):357-362 . Doi: 10.33631/duzcesbed.749205.
• Kılıçsokan P., İlhan N. Bir aile sağlığı merkezine başvuran kadınların pap smear testi yaptırma durumları ile serviks kanserine ve pap smear testine yönelik sağlık inançları. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2020; 17(2):323-327.
• Can H. ve ark. Kadın sağlık çalışanlarının serviks kanseri farkındalığı. Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi. 2010; 20(2): 77-84.
• Akyüz A. ve ark. Kadınların pap smear yaptırma durumları ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2006; 48: 25-29.
• Pınar G. ve ark. Başkent Ünı̇versı̇tesı̇ Ankara Hastanesı̇ Kadın Hastalıkları ve Doǧum polı̇klı̇nı̇ǧı̇ne başvuran kadınların HPV aşısı ve servı̇ks kanserı̇ ı̇le ı̇lgı̇lı̇ bı̇lgı̇ düzeyleri. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi. 2010; 13(1): 11-18.
• Ak M. Aile Hekimliği polikliniğine başvuran kadınlarda papsmear testinin farkındalığının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Konuralp Tıp Dergisi. 2010; 2(2):1-4.
• Uysal Toraman A., Yıldırım N. Knowledge about cervical cancer risk factors and practices of pap testing among Turkish immigrant women in the United States. Journal of Immigrant and Minor Health. 2018; 20(5): 1222-1229. doi: 10.1007/s10903-017-0653-x.
• Karabulutlu O. Evaluation of the pap smear test status of Turkish women and related factors. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention.2013; 14(2):981-6. doi:10.7314/APJCP.2013.14.2.981
• Reis N. ve ark. Knowledge, behavior and beliefs related to cervical cancer and screening among Turkish women. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2012; 13(4):1463-1470.