Gebelikte Şiddetin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Etkisinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 403 - 418, 30.12.2023

Seda Yalçın , Zekiye Turan

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1197427

Öz

Amaç: Kadınlar hayatlarının her döneminde şiddete maruz kalmaktadırlar. Bu dönemlerden en özel ve hassas olanı gebelik dönemidir. Bu çalışmanın amacı, gebelikte şiddet sıklığı ile şiddetin gebe kadının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına etkisinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada tanımlayıcı araştırma tasarımı kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 341 gebe kadın oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Katılımcı Tanılama Formu”, “Gebelikte Sağlık Uygulamaları Ölçeği (GSUÖ)” ve “Aile İçi Kadına Yönelik Şiddet Ölçeği (AKŞÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik yöntemleri, regresyon analizi, t testi, ANOVA, One Way ANOVA, Levene testi, Bonferroni ve Tamhane’s T2 testi kullanılmıştır. Anlamlılık için p<0,05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Gebelerin gebelikte sağlık uygulamaları ölçeği puan ortalaması 123,27±13 ve aile içi kadına yönelik şiddet ölçeği puan ortalaması 67,01±7,32 olarak hesaplanmıştır. Gebelikte sağlık uygulamaları ölçeği ile aile içi kadına yönelik şiddet ölçeği ve duygusal şiddet, sözel şiddet, ekonomik şiddet, cinsel şiddet alt boyutları arasında istatistiksel olarak negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Yaş, gebelik sayısı ve canlı doğum sayısı ile aile içi kadına yönelik şiddet ölçeği arasında pozitif yönde anlamlı (p<0,05) ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, gebelikte sağlık uygulamaları ölçeği ile evlenme yaşı arasında pozitif yönde anlamlı (p<0,05) bir ilişki saptanmıştır. Aile içi kadına yönelik şiddet ölçeği ile evlenme yaşı, gebelikte sağlık uygulamaları ölçeği ile de canlı doğum sayısı arasında negatif yönde anlamlı (p<0,05) bir ilişki bulunmuştur. Düşük sayısı ile fiziksel şiddet arasında ise pozitif yönde önemli ilişki (p<0,05) olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Gebelikte şiddetin orta düzeyde olduğu, aile içi şiddetin gebelik döneminde sağlıklı yaşam biçimi uygulamalarına etki ettiği ve şiddetin artmasıyla gebelerin bu davranışlara uyumunun azaldığı belirlenmiştir. Aynı zamanda sosyo-demografik özelliklerle şiddetin ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ilişkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, gebelikte şiddet, hemşirelik, sağlık uygulamaları, şiddet

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Determining The Effect of Violence During Pregnancy on Healthy Lifestyle Behaviors

Öz

Purpose: Women experience violence throughout their lives, including during pregnancy, which is a particularly vulnerable period of great sensitivity and significance. This study aimed to determine the prevalence of violence during pregnancy and the impact of violence on pregnant women's healthy lifestyle behaviors.
Materials And Methods: A descriptive research design was used in the study. The sample of the study consisted of 341 pregnant women. Data were collected via the 'Participant Diagnostic Form', 'Health Practices in Pregnancy Questionnaire (HPPQ)' and 'Domestic Violence Scale Against Women (DVSAW)'. Descriptive statistical methods including t-test, ANOVA, one-way ANOVA, Levene's test, Bonferroni's test and Tamhane's T2 test were used to analyze the data.
Finding: The mean score of pregnant women for Health Practices in Pregnancy Questionnaire was 123.27±13, while the mean score of Domestic Violence Scale Against Women was 67.01±7.32. It was found that there was a significant negative relationship between the scale of health practices during pregnancy and the domestic violence scale against women as well as its sub-dimensions: emotional violence, verbal violence, economic violence and sexual violence. There was a significant positive correlation (p<0.05) between age, number of pregnancies, number of live births and the level of domestic violence against women. There was also a significant positive correlation (p<0.05) between the level of health practices during pregnancy and age at marriage. A significant negative correlation (p<0.05) was found between the level of domestic violence against women and age at marriage; and between the level of health practices in pregnancy and number of live births. A significant positive correlation (p<0.05) was found between the number of miscarriages and physical violence.
Conclusion: It was found that violence during pregnancy was at a moderate level, domestic violence had an effect on healthy lifestyle behavior during pregnancy, and pregnant women's compliance with these behaviors decreased as violence increased. It was also found that violence and healthy lifestyle behaviors were associated with socio-demographic characteristics.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, violence during pregnancy, nursing, health apps, violence

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Taşkın L. Gebelikte Annenin Fizyolojisi. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği (Editör: Taşkın L.). XIII. Baskı, Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2016. s.103-120
• Körükcü Ö, Aydın R, Deliktaş A, Kabukcuoğlu K. (2017). Gebelikte psikososyal sağlık durumu ile doğum korkusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Clinical and Experimental Health Sciences, 7(4),159-165.
• WHO Geneva: World Health Organization; 2013 [Updated: 2017 November 29. Available from: http://www.who.int/news-room/factsheets/detail/violence-against-women. (Erişim tarihi: 15.08.2022)
• Giray H, Günay T, Karakuş NE, Keskinoğlu P, Meseri R, Sönmez Y, Yücetin, N. (2005). Gebelikte aile içi fiziksel şiddet ve etkileyen etmenler. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14(10), 217-220.
• World Health Organization (WHO), (2011). Intimate Partner Violence during Pregnancy. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70764/ 1/WHO_RHR_11.35_eng.pdf (Erişim tarihi: 19.08.2022)
• Gharacheh M, Azadi S, Mohammadi N, Montazeri S, Khalajinia Z. (2016). Domestic violence during pregnancy and women’s health-related quality of life. Glob J Health Sci ,8(2): 46251. doi: 10.5539/gjhs.v8n2p27
• Demirel BÖ, Daşıkan Z. (2016). Gebelikte eş şiddeti: Risk faktörleri, sağlık sonuçları ve tarama araçları. Türkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics. 2016;2(2):15-22. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/320353082_Gebelikte_Es_Siddeti_Risk_Faktorleri_Saglik_Sonuclari_ve_Tarama_Araclari
• Sezgin D, Özcan H. (2020). Gebelikteki şiddetin maternal-fetal etkileri. Ankara sağlık bilimleri dergisi, 9(2), 270-278. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/ausbid/issue/59001/722262
• Topkara NF, Özerdoğan N. (2020). Gebelikte eş şiddeti; Maternal, fetal ve neonatal sağlık üzerindeki etkileri. Türkiye klinikleri sağlık bilimleri dergisi, 5(1), 150-6. doi: 10.5336/healthsci.2019-65201
• Çilli B, Ateş NA, Küğcümen G. (2019). Gebelikte fiziksel ve ruhsal şiddet durumunda ebelik yaklaşımı. Haliç Üniversitesi sağlık bilimleri dergisi, 2(2) 1-14. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/husagbilder/issue/47250/571685
• KSGM National Research on Domestic Violence Against Women in Turkey (2009). Erişim adresi: http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/tdvaw/Statistics.htm (Erişim Tarihi: 12.01.2022)
• Lindgreen K. (2005). Testing The Health Practices in Pregnancy Questionnaire -II, Journal of Obstetric Gynecologic and Neonatal Nursing, 34(4), 465-472. doi: 10.1177/0884217505276308
• Karslıoğlu Ü. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Gebeliğe Uyum ve Maternal-Fetal Bağlanma ile İlişkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 2019, 83.
• İzmirli OG. Isparta İli Gönen İlçesinde Yaşayan 15-49 Yaş Grubu Evli Kadınların Aile İçi Şiddete Maruz Kalma Sıklığı ve Aile İçi Şiddet Görmeye Sebep Olan Faktörler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta,2013,191.
• Er S. Gebelikte Sağlık Uygulamaları Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2006,150.
• Kılıç B. Aile İçi Kadına Yönelik Şiddetin Belirlenmesi ve Hemşirenin Rolü. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,1999,88.
• Çapık A, Apay S, Sakar T. (2016). Gebelikteki sağlık uygulamaları ile duygusal zekâ arasındaki ilişki. Uluslararası hakemli hemşirelik araştırmaları dergisi, 6, 75-83.
• Çelik, AS, Derya YA. (2019). Gebelerin öz bakım gücü ile sağlık uygulamaları düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi sağlık bilimleri dergisi, 8(1), 111-119. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/ pub/gumussagbil/issue/43947/533000
• Kışlak D. Gebelerdeki Distresin Sağlık Uygulamaları Üzerine Etkisi. Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzincan,2019,127.
• Beyaz, E, Gökçeoğlu S, Özdemir N. (2020). Muş il merkezinde gebelerin sağlık uygulama düzeylerinin belirlenmesi. Van sağlık bilimleri dergisi, 13(2), 9-16. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ vansaglik /issue/56590/658169
• Tirkeş D. Gebe Kadınların Sağlık Uygulamaları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas,2012,100.
• Lindgren K. (2003). Comparison of pregnancy health practices of women in ınner-city and small urban communities. JOGNN, 32(3):313321. doi: 10.1177/0884217503253442
• Balaban S. Gebelikte Sağlık Uygulamaları Prenatal Bağlanmayla İlişkisi ve Etkileyen Faktörler. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum,2016,92.
• Shah PS, Shah J. (2010). Knowledge synthesis group on determinants of preterm/lbw births. Maternal exposure to domestic violence and pregnancy and birth outcomes: A systematic review and meta-analyses. Journal of Womens Health (Larchmt), 19(11), 2017-31. doi: 10.1089/jwh.2010.2051
• Alhusen JL, Bullock L, Ray E, Sharps P. (2015). Intimate partner violence during pregnancy: Maternal and neonatal outcomes. J Womens Health, 24(1):100-6. doi: 10.1089/jwh.2014.4872
• Cripe SM, Garcia P, Lam N, Perales MT, Sanchez SE, Williams MA. (2008). Association of intimate partner physical and sexual violence with unintended pregnancy among pregnant women in Peru. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 100(2), 104-108. doi: 10.1016/j.ijgo.2007.08.003
• Gao W, Carter S, Iusitini L, Paterson J. (2008). Intimate partner violence and unplanned pregnancy in the Pacific Islands Families Study. Int J Gynaecol Obstet, 100: 109– 15. doi: 10.1016/j.ijgo.2007.08.004
• Bailey, B. A., & Daugherty, R. A. (2007). Intimate partner violence during pregnancy: incidence and associated health behaviors in a rural population. Maternal and Child Health Journal, 11, 495-503.