Bir Kamu Hastanesinde Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Kesici-Delici Tıbbi Aletleri Güvenli Kullanımlarına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi*

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 81 - 93, 31.08.2024

Eda Ağçay , Serap Ünsar

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1362407

Öz

Amaç: Bu kesitsel ve tanımlayıcı araştırma, sağlık çalışanlarının kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımına yönelik tutumlarının değerlendirilmek amacıyla planlandı.
Yöntem: Araştırma, bir kamu hastanesinde görev 248 sağlık çalışanına uygulandı. Veriler ‘Sağlık Çalışanlarının Kesici-Delici Tıbbi Aletleri Güvenli Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği’ ile toplandı.
Bulgular: Kadınların bilişsel, Kesici-Delici Tıbbi Aletleri Güvenli Kullanımına Yönelik Tutum duyuşsal alt boyut ve toplam puan ortalamaları erkeklere göre istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0,05). Nöbet tutan sağlık çalışanlarının puan ortalamaları, nöbet tutmayanlardan düşük bulundu (p<0,05). Lineer Regresyon analizi sonuçlarına göre erkek sağlık çalışanları, kadın sağlık çalışanlara göre kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanma tutum düzeyleri açısında 4,54 kat düşük düzeyde saptandı. Kesici-delici alet yaralanmasına maruz kalanların 3,29 kat tutum düzeyleri yaralanmaya maruz kalmayanlardan düşük saptandı. Lisansüstü olan sağlık çalışanlarının kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanma tutum düzeyleri lisansüstü olmayan sağlık çalışanlarına göre 3,58 kat fazla olarak saptandı (p<0,01). Sağlık memuru olarak görev yapan çalışanların kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanma tutum düzeyleri sağlık memuru olmayanlara göre (hekim, hemşire, ebe) 4,28 kat düşük olarak saptandı.
Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda sağlık çalışanlarının kişisel özellikleri (cinsiyet), mesleki özellikleri (meslek, yaralanma durumu, eğitim alma durumu, nöbet tutma durumu vb.) göz önünde bulundurularak hizmet içi eğitim programları düzenlenmesi, standart korunma önlemlerine uyulması ve etkin raporlama sisteminin uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kesici-delici tıbbi alet, sağlık çalışanları, tutum

Etik Beyan

sisteme yüklendi

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

Evaluation of Attitudes Towards Safe Use of Needle-Stick and Sharp Medical Instruments of Healthcare Workers in a Public Hospital

Öz

Objective: This cross-sectional and descriptive study was conducted to evaluate the attitudes of healthcare workers towards the safe use of needle-stick and sharp medical instruments.
Methods: The study was conducted cross-sectionally on 248 healthcare workers. Data were collected face-to-face using the "Healthcare Worker Identification Form" and the "Healthcare Workers' Attitude Scale Towards Safe Use of Needle-Stick and Sharp Medical Instruments".
Results: The total score and cognitive and affective subscale mean scores of the Attitudes Toward Safe Use of Needle-Stick and Sharp Medical Instruments Scale were statistically significantly higher in women than in men (p<0.05). The mean scores of healthcare workers who were having night shift were lower than those who were not having night shift (p<0.05). According to the results of linear regression analysis, gender, educational status, occupation, and exposure to injury were determined as factors independently affecting attitudes towards safe use of needle-stick and sharp medical instruments (p<0.05).
Conclusion: In this study, it was found that the attitudes of male healthcare workers, those who were having night shift, those who experienced sharps injuries, midwives and health officers towards safe use of needle-stick and sharp medical instruments were low. In line with these results, it is recommended to organize in-service training programs for the prevention of sharps injuries, to pay attention to standard prevention practices and to actively use the reporting system, taking into account the personal (gender) and professional characteristics of healthcare workers (occupation, having a needle-stick and sharp injury, postgraduate education status, having night shift, etc.).

Anahtar Kelimeler

Attitudes, Healthcare Workers, Needle-Stick and Sharp Medical Iinstruments, Scale, Regression

Kaynakça

• Akalın H, Akova M. Sağlık personelinin işle ilgili infeksiyon hastalıkları riski. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mezunlar Derneği Yayınları. 1991;2:25-34.
• Irmak Z. Needlestick and sharps injury among nurses at a state hospital in Turkey. Australian Journal of Advanced Nursing. 2012;30:48-55.
• Beltrami EM, Williams IT, Shapiro CN, Chamberland ME. Risk and management of blood-borne infections in health care workers. Clin Microbiol Rev. 2000;13(3):385-407.
• Sepkowitz KA, Eisenberg L. Occupational deaths among healthcare workers. Emerg Infect Dis. 2005;11(7):1003.
• McCormick RD, Maki DG. Epidemiology of needle-stick injuries in hospital personnel. The American Journal of Medicine. 1981;70(4):928-932.
• Centers for Disease Control and Prevention. Preventing needlesticks in surgical personnel. https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2008/03/17/needlesticks/ (Accessed March 20, 2022).
• Centers for Disease Control and Prevention. Recommendations for prevention of HIV transmission in health care settings. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00023587.htm#:~:text=Gloves%20should%20be%20changed%20after,mouth%2C%20nose%2C%20and%20eyes. (Accessed March 20, 2022).
• Altıok M, Kuyurtar F, Karaçorlu S, Ersöz G, Erdoğan S. Sağlık çalışanlarının delici kesici aletlerle yaralanma deneyimleri ve yaralanmaya yönelik alınan önlemler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2009;2(3):70-79.
• Özberk DI, Kutlu R. Sağlık çalışanlarının kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımı ve bulaşıcı hastalıklardan korunma tutumlarının değerlendirilmesi. TJFMPC. 2021;15(2):21-268.
• Suntur BM, Uğurbekler A. Üçüncü basamak bir hastanede sağlık çalışanlarında kesici-delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Mersin Üniv Saglık Bilim Derg. 2020;13(1):1-7.
• Akça SÖ, Aydın Z. Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan hemşirelerin kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımlarına ilişkin farkındalıkları. Journal of Contemporary Medicine. 2016; 6(4):319-26.
• Korkmaz M. Sağlık çalışanlarında delici kesici alet yaralanmaları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2008;3(9):17-37.
• Özyiğit F, Küçük A, Arıkan İ, Altuntaş Ö, Kumbasar H, Fener S, ve ark. Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımına yönelik tutumları. Haseki Tıp Bülteni. 2014;10:168-71.
• Uzunbayır N. Sağlık çalışanlarının kesici- delici tıbbi aletleri güvenli kullanımına yönelik tutum ölçeği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2009, 153.
• Alsabaani A, Alqahtani NSS, Alqahtani SSS, Al-Lugbi JHJ, Asiri MAS, Salem SEE, et al. Incidence, knowledge, attitude and practice toward needle stick injury among health care workers in Abha City, Saudi Arabia. Front. Public Health. 2022;10:771190.
• Yazar S, Yücetaş U, Özkan M, Zulcan S. Sağlık çalışanlarının delici kesici aletler ile gerçekleşen yaralanma deneyimleri ve yaralanmaya yönelik alınacak tedbirler. İstanbul Med J. 2016;17:5-8.
• Karacaer Z, Diktaş H, Tosun S. İkinci basamak sağlık kuruluşunda sağlık personeli arasında kesici ve delici alet yaralanmaları sıklığı ve ilişkili risk faktörleri. Klimik Dergisi. 2018;31(2): 88-93.
• Gheshlagh RG, Aslani M, Shabani F, Dalvand S, Parizad N. Prevalence of needlestick and sharps injuries in the healthcare workers of Iranian hospitals: An updated meta-analysis. Environmental Health and Preventive Medicine. 2018;23(1):44.
• Afridi AAK, Kumar A, Sayani R. Needle stick injuries–risk and preventive factors: a study among health care workers in tertiary care hospitals in Pakistan. Global Journal of Health Science. 2013;5(4):85.
• Balouchi A, Shahdadi H, Ahmadidarrehsima S, Rafiemanesh H. The frequency, causes and prevention of needlestick injuries in nurses of Kerman: A cross-sectional study. Journal of Clinical and Diagnostic Research. 2015;9(12):13-15.
• Bozdemir M, Bahar Z. Hemşirelerin bazı özelliklerinin kesici-delici alet yaralanması üzerine etkisi. Aydın Sağlık Dergisi. 2023;9(2):80-101.
• Izadi N, Chavoshi F, Sadeghi M. Needlesticks and Sharps injuries among the personnel of Baharlou Hospital in Tehran, Iran. Jundishapur Journal of Health Sciences. 2015;7(4):e30649.
• Altaf A, Javaid A, Shabir M, Khan S, Danish N, Khan GJ, et al. Relationship of gender to prevelence, knowledge, attitude and practice among healthcare workers regarding needle-stick injuries in tertiary care hospitals. Pak J Public Health. 2022;12(3):143-147.
• Mengistu DA, Tolera ST. Prevalence of occupational exposure to needle-stick injury and associated factors among healthcare workers of developing countries: Systematic review. J Occup Health. 2020;62:e12179.
• Hassanipour S, Sepandi M, Tavakkol R, Jabbari M, Rabiei H, Malakoutikhah M ve et al. Epidemiology and risk factors on needlestick injuries among healthcare workers in Iran: a systematic reviews and meta-analysis. Environmental Health and Preventive Medicine. 2021;26:43.
• Belachew YB, Lema TB, Germossa GN, Adinew YM. Blood/Body fluid exposure and needle stick/sharp injury among nurses working in public hospitals; Southwest Ethiopia. Frontiers in Public Health. 2017;5:1-6.
• Kebede A, Gerensea H. Prevalence of needle stick injury and its associated factors among nurses working in public hospitals of dessie town, Northeast Ethiopia. BMC Research Notes. 2018;11:413.