MEMLÛKLER DÖNEMİNDE KİLÂBZÎLER VE AV KÖPEKLERİ

Yıl 2018, Sayı: 30, 236 - 244, 31.03.2018

TÜLAY Yürekli

Öz

 alıcı kuşları, av köpekleri ile bunların bakımı ve eğitimiyle ilgilenen
memurları ön plana çıkartmıştır. Memlûk sultanları ve emirleri en çok sülûkiyye
cinsi köpekleri tercih etmişlerdir. Sülûkiyye köpekleri, sultanlara ve emirlere
verilen hediyeler arasına girecek kadar değer kazanmıştır. Köpeklerin bakım ve
terbiyesinden kilâbzî denilen memurlar sorumlu tutulmuştur. Söz konusu
dönemde hükümdarların veya emirlerin kilâbzîlerinden başka toplumun farklı
kesimlerinin ihtiyacını karşılayan kilâbzîler de vardır.
Bu çalışmada Memlûkler döneminde kilâbzîler ve bunların sorumlu
tutulduğu av köpekleri hakkında bilgi vereceğiz. 

Anahtar Kelimeler

Memlûkler, Av, Avcılık, Av Köpekleri

Kaynakça

• ABBAS EL-AZZÂVÎ, Aşairu’l-Irak, III, Beyrut 2005. ALİ MAZAHERÎ, Orta Çağ’da Müslümanlar Yaşayışları, Çev. Bahriye Üçok, Varlık Yayınları, İstanbul 1972.
• 35 İbn İyas, Bedâiu’z-Zuhûr fî Vekâi’il-Duhûr, I/II, Tahkik: Muhammed Mustafa, el-Heyetu’l ‘Amme Li’l-Kitâb, 1984, s.111. 36 Makrîzî, a.g.e., V, s.164. 37Makrîzî, a.g.e., V, s. 65; Saîd ‘Aşûr, el-Muctema el-Mısrî fi Asri Selâtin elMemâlik, Dâru’n-Nahdati’l-Arabiyye, Kahire, 1999, s. 96. 38Makrîzî, a.g.e., III, s. 90. Memlûkler Döneminde Kilâbzîler ve Av Köpekleri [243] AYNÎ, Ikdu’l-Cumân ( Asru Selâtini’l-Memâlik ), I, Tahkik: Muhammed Emin, Dâru’l-Kutûbi ve’l-Vesâiku’l Kavmiyye, Kahire 2010. BİLGE, RİFAT, “İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Bâznâmeler”, TM, VII-VIII/2 (1945) s. 170-176. BUNDÂRÎ, Zubdetu’n-Nusra ve Nuhbetu’l-Usra, Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, Çev: Kıvameddin Burslan, TTK, Ankara 1999. CAROLE HİLLENBRAND, “Aspects of The Court of The Great Seljuqs”, The Seljuqs Politics Society and Culture, Edited by Chrisitan Lange and Songül Mecit, Edinburhg University Pres., Edinburgh 2011, s. 13-21. FAYSAL ABDULLAH BENİ HAMD, el-Esvâku’l-Şâmiyye fî’l-‘Asri’l Memlûkî, Basılmamış yüksek lisans tezi, Tarihu İslâmi ve Hadaratu İslâmiyye Anabilim Dalı, Yermük Ün., Ürdün-Yermük 1988. İBN İYAS, Bedâiu’z-Zuhûr fî Vekâi’il-Duhûr, I/II, Tahkik: Muhammed Mustafa, el-Heyetu’l ‘Amme Li’l-Kitâb, 1984. İBN KESÎR, el-Bidâye ve’n-Nihâye, 18.cilt, Tahkik: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî, Hicr, Kahire 1998. İBNÜ’L-CEVZÎ, el-Muntazam fî Tarihi Mülûk, 17.cilt, Tahkik: Muhammed Abdulkadir el-Ata, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1992. İRA LAPİDUS, Mudunu İslamiyye fî ‘Asrı Memâlik, Arapça Çev. ‘Alî Mâdî, el-Ehliyye Lineşr, Beyrut 1987. KALKAŞENDÎ, Subhu’l-Aşâ, II, el-Matbaatu’l Emiriyye, Kahire 1913 LUTFİ AHMAD NASSÂR, Vesâilu’t-Terfîh fî ‘Asrı Selâtini’l Memâlik, el-Heyetu’l Mısrıyyeti’l-‘Amme li’l-Kitâb, 1999. MAKRÎZÎ, es-Sülûk, I-V, Tahkik: Muhammed Aldulkadir el-‘Atâ, Dâru’l-Kutûbi’l-İlmiyye, Beyrut 1997. MEHÂSİN MUHAMMED EL-VAKKÂD, el-Tabakâtu’ş-Şa’biyye fî’l Kahirati’l Memlûkiyye, el-Heyetu-l-Mısriyyeti’l ‘Amme li’lKitâb,1999. MUHAMMED B. EL-MENGLİ, Enes el-Melâ bivahş el-Felâ, Paris 1880. MUHAMMED EL-ŞEŞTAVÎ, el-Muntezahâti’l-Kahire fî’l-Asrayni’lMemlûkî ve’l-0smânî, Dâru’l-Âfâki’l-Arabiyye, Kahire, 1999. NEBİL MUHAMMED ‘ABDULAZİZ, Riyâdatu’s-Sayd fî ‘Asri Sleâtîni’l-Memâlik, Mektebetu’l- Encelu el-Mısrıyye, Kahire 1999. RÂVENDÎ, Râhat-Üs-Sudûr ve Âyet-Üs-Sürûr, I, Çev. Ahmet Ateş, TTK, Ankara 1999. RİFAT BİLGE, “İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Bâznâmeler”, TM, VII-VIII/2 (1945) s. 170-176. Tülay YÜREKLİ [244] RİNHART DOZİ, Tekmiletu’l Meâcimi’l- Arabiyye, VI, Arapça Tercüme ve Tahkik: Muhammad Suleyman el-Niaymî, Dârul-reşîd, Irak 1980. SAÎD ‘AŞÛR, el-Muctema el-Mısrî fi Asri Selâtin el-Memâlik, Dâru’n-Nahdati’l-Arabiyye, Kahire 1999. SAMİRA KORTANTAMER, “Memlûklerde Av”, Av ve Avcılık Kitabı, Editörler: Emine Gürsoy Naskali ve Hilal Oytun, Kitabevi, İstanbul 2008, s. 45-53. TÜLAY YÜREKLİ, “Büyük Selçuklular ve Memlûklerde Av”, Prof Dr. Eşref Buharalı’ya Armağan Türk Tarihine Ait Yazılar II, Gecekitabevi, Ankara 2017, s.723-732. USÂME İBN MUNKIZ, Kitâbu’l İtibâr, İbretler Kitabı, Çev: Yusuf Ziya Cömert, Kitabevi, İstanbul 2015.