DIŞ TİCARET VE TURİZMİN BÖLGESEL KALKINMA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ NEDİR: PMG-ARDL VE PANEL KANTİL YAKLAŞIMLAR

Yıl 2020, Sayı: 38, 297 - 314, 31.12.2020

Kerem Karabulut Hikmet Akyol Kübra Karakuş

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de ve 26 alt bölgede dış ticaret ve turizmin iktisadi kalkınma ile uzun dönem ilişkisinin ne olduğu incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, 26 alt bölgeye gelen toplam turist sayısı ve bu bölgelerin net ihracat düzeyi ile ekonomik büyümeleri arasındaki ekonometrik ilişki Kao (1999), Pedroni (1999, 2004) ve Johansen-Fisher Eşbütünleşme testleriyle analiz edilmiştir. Sonuçlar, uzun dönemde turizm ve dış ticaret, ekonomik kalkınma arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğunu göstermiştir. PMG-ARDL testi bulgularına göre, uzun dönemde gelen turist sayısıyla ekonomik kalkınma arasında pozitif yönlü ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki vardır. Başka bir ifadeyle, Türkiye’de 26 alt bölgedeki turizm faaliyetleri genel anlamda yerel kalkınmayı olumlu etkilemiş ve bu bölgelerin diğer gelişmiş bölgeler arasındaki sosyo-ekonomik açığın kapatılmasına katkı sağlamıştır. Panel kantil regresyon analizleri sonucuna göre ise bütün kantillerde gelen turist sayısı ekonomik büyümeyi olumlu etkilerken, net dış ticaret hacmi olumsuz yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, Dış Ticaret, Turizm, PMG-ARDL, PANEL KANTİL

Kaynakça

• AKCAN, A.T. ve METİN, İ. (2018). Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi Türkiye Örneği. Economics, Finance and Politics, 13(14), 1-14.
• ANDREI, D.R., GOGONEA, R.M., CHIRITESCU, V. ve RATİU M. R. (2016). Issues Of Regıonal Patterns In Sustaınable Development Of Tourısm. Romanian Economic and Business Review – Special Issue, 7-16.
• ARVAS, M. A. ve TORUSDAĞ, M. (2016). İthalat ve Ihracatın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Engineering & Applied Sciences, 1(2), 1-18.
• AYTAÇ, A. ve AKDUĞAN, U. (2012), Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Analizi: 2001-2011 Türkiye Örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 55-70.
• BAYKUL, A. ve MADEN, S. I. (2017). Bölgesel Kalkınma ve Turizm İlişkisi: TR61 Bölgesi Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 66-73.
• BRANKOV, J., PENJİSEVİC, I., CURCİC, N. B. ve ZİVANOVİC, B. (2019). Tourism as a Factor of Regional Development: Community Perceptions and Potential Bank Support in the Kopaonik National Park (Serbia). Sustainability, 11, 6507.
• CALERO, C. ve TURNER, L. W. (2019). Regional Economic Development and Tourism: A Literature Review to Highlight Future Directions for Regional Tourism Research. Tourism Economics, 1–24.
• CHEN, W. ve LEI, Y. (2019). The Impacts Of Renewable Energy and Technological Innovation on Environment-Energy-Growth Nexus: New Evidence From A Panel Quantile Regression. Renewable Energy 123, 1-14.
• ÇAKIR, R.A. ve SANDALCILAR, A.R. (2018). Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Rize Ayder Turizm Bölgesi Örneği. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8: 342-360.
• ÇEKEN, H. (2008). Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 293-306.
• DANA, L. P., GURAU, C. ve LASCH, F. (2014). Entrepreneurship, Tourism and Regional Development: a Tale of Two Villages. Entrepreneurship and Regional Development, 26(3- 4): 357-374.
• INTERNATIONAL LABOUR ORGANIZATION. (2013). Toolkit on Poverty Reduction through Tourism. Geneva.
• JOHANSEN, S. (1988). Statistical Analysis Of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-254.
• JONES, C. ve MUNDAY, M. (2001). Tourism and Local Economic Development: Three Case Studies. Welsh Economy Research Unit-Cardiff Business School, 1-16.
• KAO, C. (1999). Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data. Journal of Econometrics, 90, 1-44.
• KOENKER, B. R. ve BASSETT, G. (1978). Regression Quantiles. Econometrica, 46(1), 33-50.
• KOENKER, B.R. (2004). Quantile Regression for Longitudinal Data. Journal of Multivariate Analysis, 91, 74 – 89.
• KÜNÜ, S., HOPOĞLU, S., SÖKMEN GÜRÇAM, Ö., ve GÜNEŞ, Ç. (2015). Turizm ve Bölgesel Kalkınma Arasındaki İlişki: Doğu Karadeniz Bölgesi Üzerine Bir İnceleme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 71-93.
• MEYER, D.F. ve MEYER, N. (2016). The Relationship between the Tourism Sector and Local Economic Development (LED): The Case of the Vaal Triangle Region, South Africa. Journal of Environmental Management and Tourism, 7(3), 466-472.
• OGBOKOR, C.A. ve MEYER, D.F. (2017). An Assessment Of The Relatıonshıp Between Foreıgn Trade And Economıc Performance: Empırıcal Evıdence From South Afrıca. Internatıonal Journal of Economıcs and Fınance Studıes, 9(1), 162-176.
• ÖZEL, H. A. (2018). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 2(1), 73-82.
• PEDRANA, M. (2013). Local Economic Development Policies and Tourism An Approach to Sustainability and Culture. Regional Science Inquiry Journal, (1), 2013, 91-99.
• PEDRONİ, P. (1999). Criticalvalues for Cointegratıon Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors. Oxford Bulletin of Economıcs and Statistics, Specıal Issue, 0305-9049
• PEDRONİ, P. (2000). Fully Modified OLS for Heterogeneous Cointegrated Panels. In Nonstationary Panels. Panel Cointegration, and Dynamic Panels. 93-130.
• PESARAN, M., H., SHİN, Y. ve SMİTH, R., P. (1999). Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels. Journal of the American Statistical Association, 94:446, 621-634.
• PETREVSKA, B. ve MANASİEVA GERASİMOVA, V. (2012). Tourism in Regional Development: Empirical Evidence, Innovative Issues and Approaches in Social Sciences, 5(2), 6-20.
• SEVİNÇ, H., ve AZGÜN, S. (2012). Bölgesel Kalkınma ve İnanç Turizmi Bağlamında Akdamar Kilisesi Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 (2), 17-21.
• SUN, P. ve HESHMATİ, A. (2010). International Trade and its Effects on Economic Growth in China. The Institute for the Study of Labor IZA, Discussion Paper, No. 5151.
• SWINBURN, G.; GOGA, S. ve MURPHY, F. (2006). Local Economic Development: A Primer Developing and Implementing Local Economic Development Strategies and Action Plans, Washington, D.C.: World Bank.
• ŞAHİN, D. (2017). Bölgesel Kalkınmada Dış Ticaretin Rolü: TR81 Bölgesi Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 55-67.
• TUNÇ, H. ve KAYA, M. (2017). Bölgesel Kalkınmada Dış Ticaret Sektörünün Rolü ve Sorunları: Batı Akdeniz Bölgesi Örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(627), 59-70.
• UÇAN, O. ve KOÇAK, E. (2014). Türkiye'de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60.
• YAN, D. ve DİĞERLERİ (2018). The Determinants of Urban Sustainability in Chinese Resource-Based Cities: A Panel Quantile Regression Approach. Science of The Total Environment, 686, 1210-1219.