ORTA ÇAĞ KÜLTÜRÜNDE AZERBAYCANLILARIN HİZMETLERİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 111 - 123, 30.04.2022

Ülker Memmedova

Öz

Dünya kültür tarihinde, Orta Çağ Müslüman Şark’ından kaynaklanan Arapça kültürün özel bir yeri vardır. Bu kültürün meydana gelmesinde Azerbaycanlılar da dahil Halifeliğe tabi edilmiş halkların kendi katkıları olmuşdur. Makalede, Halifeliğin yaratılışında İslam’ın katkısı, Arapların devlet politikası, Azerbaycan’ın Halifeliğe tabi edilmesi ve Arap fetihleri hakkında bilgi verilmiştir. Orta Çağ’da Halifeliğin kuruluşunu sadece Şark’da yeni devletin oluşumu gibi düşünmek yanlış olur. Çünkü Arapların önderliğinde ortaya çıkmış bu devlet farklı kültürlere sahip halkları ortak amaç için birleştirdi. Bu ortaklıktan ve karşılıklı etkiden ise yeni mükemmel kültür oluşdu. Çağdaş araştırmalarda çoğu zaman dil faktörü temel alınır. Bu da bazı şahsiyetlerin ulusal kimliğinin yanlış sunumuna neden olmuşdur. Makalede, Orta Çağ dil politikası sorunu hakkında bahs edilmiş, Azerbaycan’dan olan şahsiyetlerin kökeninin yanlış sunumuna aydınlık getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ, halifelik, kültür, edebiyat

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Nizami Gencevi onuruna Edebiyat Enstitüsü

Kaynakça

• 1. Amin, Ahmed (1957). Zahr al-islam. c. 2
• 2. Atvan, Huseyin. Az-Zindika va aş-şuubiyya fi asr al-abbasiyyi al-avval. Dar al-ceyl, Beyrut
• 3. Belyayev, Yevgeniy (1966). Arabı, islam i arabskiy halifat v rannee srednevekovye. Nauka, Moskva
• 4. Bünyadov, Ziya ve Vəlixanlı, Nailə (1993). Azərbaycan III-XII əsrlərdə. Azərbaycan tarixi. Elm, Bakı
• 5. Əliyeva, Nərgiz (2017). Azərbaycanda islam mədəniyyəti (VII-XIII əsrin əvvəlləri). Elm-təhsil, Bakı
• 6. Hafaca, Muhammed (1954). El-Hayat el-adab fi el-asr el-abbasiyyi. El-Kahira
• 7. İbn Asakir (1995). Tarih medine Dimaşk. Derase ve tehkik Omar bin Kurma el-Emrui. c. 72, dar al-fikr, Beyrut
• 8. Kəndli-Herisçi, Gafar (1988). Hakani Şirvani (həyatı, dövrü və mühiti). Elm, Bakı
• 9. Filştinskiy, İsaak (1978). Arabskaya literatura VIII-IX vekov. Nauka, Moskva
• 10. Mahmudov, Malik (1983). Ərəbcə yazmış azərbaycanlı şair və ədiblər (VII-XII əsrlər). Elm, Bakı
• 11. Es-Suyuti (1964). Tarih al-hulafa. Tahkik Muhammad Muhyiddin Aqbd al-Hamid. Mısır
• 12. Vəlixanlı, Nailə (1993). Ərəb xilafəti və Azərbaycan. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı
• 13. Vəlixanlı, Nailə və Məmmədov, Zakir (2007). VII əsrin II yarısı-X əsrlərdə Azərbaycan mədəniyyəti . Elmi ve fəlsəfi fikir. Azərbaycan tarixi. c. 2, Elm, Bakı
• 14. Zeydan, Circi (1958). Et-Temeddun el-islam. C. 4, al-Kahira
• 15. Az-Zayyat, Ahmed: Tarih al-adab al-arabiyyi. dar nahda Misr, Al-Kahira