TÜRKİYE’DE GELİR DAĞILIMI VE SOSYAL KORUMA HARCAMALARINA BİR BAKIŞ

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 1, 38 - 53, 04.05.2018

Hüseyin Güvenoğlu Mehmet Emin Erçakar

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de gelir dağılımı ve sosyal koruma
harcamaları arasındaki ilişki incelenmeye çalışılacaktır. İktisat biliminin en
önemli makroekonomik hedeflerinden biri de gelir dağılımının daha adil hale
getirilmesidir. Gelir dağılımı, bir ülkenin sınırları içerisinde belirli bir
dönemde üretilen mallardan elde edilen gelirin bireyler, hanehalkları,
toplumsal gruplar, bölgeler veya üretim faktörleri arasında paylaşımının ne
durumda olduğunu göstermektedir.

Gelirin adil dağıtılmaması sonucunda ülke nüfusunun bir
kısmı eğitim, sağlık, barınma ve beslenme gibi sosyal refah devleti
hizmetlerinden çok fazla faydalanamayacaklardır.  Bu durumda devlet, geliri göreli olarak daha
düşük olan kesimlerin sosyal hizmetlerden faydalanmaları için transfer
harcamaları kapsamında sosyal koruma harcamaları yapmaktadır.

Gelir dağılımı sadece ekonomik bir sorun değildir. Ayrıca
sosyal boyutu da olan bir sorundur. Gelir dağılımında adaletin sağlanması
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli iktisat politikası hedeflerinden
biridir. Türkiye’de son yıllarda gelir eşitsizliğini azaltmak amacıyla sosyal
koruma harcamalarının her geçen gün arttığı gözlenmektedir. Sosyal koruma
harcamaları, kamu kesimi sosyal harcama kalemleri arasında dolayısıyla transfer
harcamaları içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gelir dağılımı, Transfer harcamaları

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2002). Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Hak İş Konfederasyonu Yayınları.Altay, A. (2007). Küreselleşen Yoksulluk Olgusunun Önlenmesinde Mikrofinansman Yaklaşımı. Finans, Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (510), 57–67.Arpa, A. T. & Kolçak, M. (2017). Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sosyal Güvenlik Harcamaları. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (3), 652-677.Ataç, B., Önder, İ. & Turhan, S. (2008). Maliye Politikası. (Ed. ATAÇ, Engin) (5.Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.Baş, K. (2009). Küreselleşme ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 49–70.Bellu, L. G. (2005). Charting Income Inequality The Lorenz Curve. EASYPol Resource for Policy Making. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO).Birdsall, N. (2006). The World is not Flat: Inequality and Injustice in our Global Economy. UNU World Institute for Development Economic Research (UNU – WIDER) WIDER, Annual Lecture 9.Caminada, K. & Goudswaard, K. (2001). International Trends in Income Inequality and Social Policy. International Tax and Public Finance, 8, 395–415.Campano, F. & Dominck, S. (2006). Income Distribution. Oxford University, USA.Cural, M. (2009). OECD Ülkelerinde Gelir Dağılımının 1980 Sonrası Gelişimi ve Eşitsizliği Azaltıcı Müdahaleler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4 (2), 73‐97.Çakır, Ö. (2002). Sosyal Dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (3). 83-104.Çalışkan, Ş. (2010). Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk. Sosyal Siyaset Konferansları, 59 (2), 89–132.Çelik, A. (2004). AB Ülkeleri ve Türkiye’de Gelir Eşitsizliği: Piyasa Dağılımı–Yeniden Dağılım. Çalışma ve Toplum, 3, 53–91.Dao, M. Q. (2004). Rural Poverty in Developing Countries: An Empirical Analysis. International Journal of Social Economics. 31 (6), 500-508. Dao, M. Q. (2008). Human Capital, Poverty, and Income Distribution in Developing Countries. Journal of Economic Studies, 35 (4), 294-303.Dişbudak, C. & Süslü, B. (2007). Türkiye'de Kişisel Gelir Dağılımını Belirleyen Makroekonomik Faktörler. Ekonomik Yaklaşım, 18 (65), 1-23.Dovring, F. (1991). Inequality; The Political Economy of Income Distribution. Newyork: Preager.Eğilmez, M. & Kumcu, E. (2005). Ekonomi Politikası. İstanbul: Remzi Kitabevi.Elveren, A. (2013). Gelir dağılımı çalışmaları için bir alternatif: Texas Üniversitesi Eşitsizlik Projesi Veri Setleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2), 35-42.Ensari, S. (1997). Son 20 Yılda Gelir Dağılımı: 1973, 1987, 1994 Araştırmaları ve Sonuçları. Ekonomik Forum, 16–22.Ersezer, D. (2006). Gelir Dağılımı Politikası ve Araçları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 255-268.Güzel, A., Okur, A.R. & Caniklioğlu, N. (2002). Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları.Hazman, G. (2011). Türkiye’de Gelir Dağılımında Adalet ve Sosyal Güvenlik Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 205-216.Hyman, D. N. (1983). Public Finance. Chicago: The Dryden Press. Karagöz, M. & Gövdere, B. (2004). Türkiye'nin İhracatının Mekansal Yayılımının Analizi: Lorenz Eğrisi Yaklaşımı. Ankara.Karakayalı, H. (2005). Makro Ekonomi. İzmir: Emek Kitabevi.Karaman, B. & Özçalık, M. (2007). Türkiye’de Gelir Dağılımı Eşitsizliğinin Bir Sonucu: Çocuk İşgücü. Yönetim ve Ekonomi, 14 (1). 25-41.Karluk, S. R. (2005). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm (10. Baskı). İstanbul: Beta.Kayalıdere, G. & Şahin, H. (2014). Sosyal Devlet Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 57-75.Kızıler, N. (2017). Türkiye’de Yoksullukla Mücadele ve Sosyal Transfer Harcamaları, Journal of Life Economics, 11, 77-100.Kubar, Y. (2011). Bir İktisat Politikası Amacı Olarak Gelir Dağılımı: Türkiye Örneği (1994–2007) Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2). 227-246.Malul, M., Hadad. Y. & Ben-Yair. A. (2009). Measuring and Ranking of Economic, Environmental and Social Efficiency of Countries. International Journal of Social Economics, 36, (8), 832-843. Öztürk, N. (2012). Maliye Politikası. Bursa: Ekin Yayınevi.Parasız, İ. (1998). Para Politikası. Bursa: Ezgi Kitabevi.Peçe, M. A., Ceyhan, M. S. & Akpolat, A. (2016). Türkiye’de Gelir Dağılımının Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS). 2 (1). 135-148.Pose, A. R. & Tselios, V. (2010). Inequalities in Income and Education and Regional Economic Growth in Western Europe. The Annals of Regional Science, 44 (2), 349-375.Prasad, B. C. (1998). The Woes of Economic Reform: Poverty and Income Inequality in Fiji. International Journal of Social Economics, 25, (6/7/8), 1073-1094. Qureshi, M. A. (2009). Human Development, Public Expenditure and Economic Growth: A System Dynamics Approach. International Journal of Social Economics, 36, (1/2), 93-104.Ravallion, M. (2001). Growth, Inequality and Poverty: Looking Beyond Averages. World Development, 29 (11), 1803-1815.Santos, V. F., Vieira, W. C. & Reis, B. S. (2009). Effects of Alternative Policies on Income Redistribution: Evidence from Brazil. Development Policy Review, 27 (5), 601-616.Sapancalı, F. (2001). Yeni Dünya Düzeni ve Küresel Yoksulluk. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 115-140.Sarker, A. E. & Rahman, M. H. (2007). The Emerging Perspective of Governance and Poverty Alleviation: A Case of Bangladesh. Public Organization Review, 7, 93-112.Shaaf, M. (1998). Income Distribution and the Economy: Evidence from the Vector Autoregression Model. International Advances in Economic Research, 4 (1), 34-47.Sundrum, R. M. (1992). Income Distribution in Less Developed Countries. London and Newyork: Routledge. Şahin, H. (2007). Türkiye Ekonomisi (9. Baskı). Bursa: Ezgi Yayınları.Sarısoy, İ. & Koç, S. (2010). Türkiye’de Sosyal Transfer Harcamalarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi, Maliye Dergisi, 158, 326-348.Şenkal, A. (2005). Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika. İstanbul: Alfa Yayınları.Topuz, S. (2009). Türkiye’de Sosyal Devlet Harcamalarının Genel Eğilimi: 2001–2009 Yılları Arasında Yapılan Eğitim, Sağlık Ve Sosyal Koruma Harcamaları. Alternatif Politika, 1 (1), 115-136.Tridico, P. (2010). Growth, Inequality and Poverty in Emerging and Transition Economies. Transition Studies Review, 16 (4), 979-1001.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) http://www.tuik.gov.tr/ Erişim Tarihi: 25.10.2017.Ünsal, E. (2005). Makro İktisat. Ankara: İmaj Kitabevi.Wade, R. H. (2001). The Rising Inequality of World Income Distribution. Finance and Development, 38 (4), 37-39.Yang, X. & Zhang, D. (2003). Economic Development, International Trade and Income Distribution. Journal of Economics, 78 (2), 163-190.Yar, F. (2015). Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Yoksulluk. Toplum ve Ekonomileri Çalışma Merkezi. Global Politika Analizi 2, 1-30. Erişim Tarihi: 25.10.2017, http://www.academia.edu/12123039/T%C3%BCrkiye_de_Gelir_Da%C4%9F%C4%B1l%C4%B1m%C4%B1_ve_Yoksulluk_By_Fatih_Yar_Zengingönül, O. (2004). Küreselleşme. Ankara: Adres Yayınları.