Türk-Suud İlişkilerine Katkısı Bakımından Kenan Evren'in Suudi Arabistan Ziyareti

Yıl 2017, Cilt: 2017 Sayı: 1, 105 - 119, 01.06.2017

Mustafa Bostancı

Öz

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesi ve yıkılması üzerine Necid Emiri İbn-i Suud, Hicaz’ı topraklarına katarak kendisini 1926’da Hicaz ve Necid Kralı ilan etmiş, 1932’de ise ülkenin ismini Suudi Arabistan Krallığı olarak değiştirmiştir. Türkiye, İbn i Suud’un Krallığını ilk tanıyan devlet olmuş ve iki ülke arasında 3 Ağustos 1929 tarihinde bir Dostluk Anlaşması imzalamıştır. İki ülke ilişkileri 1970’lerin sonlarına kadar istenilen düzeyde gelişme göstermemiş ve mesafeli bir yaklaşım sergilenmiştir. 1980’li yıllarda ikili ilişkilerde ciddi bir hareketlenme ve yakınlaşma sağlanmıştır. Bu bağlamda Şubat 1984’te Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in yaptığı ziyaretin ardından aynı yılın Eylül ayında Prens Abdullah bin Abdülaziz Türkiye’yi ziyaret etmiş, Mart 1985’te de Başbakan Turgut Özal Suudi Arabistan’a bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Özellikle Kenan Evren’in Ziyareti, geleneksel Türk dış politikasının dışına çıkıldığı izlenimi vermesi bakımından incelenmeye değer niteliktedir. Bu çalışmada Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in ziyareti özellikle dönemin basınına göre aydınlatılmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kenan Evren, Kral Fahd, Türkiye, Suudi Arabistan

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (2007). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Yayınevi, İstanbul. Barlas, M. (21 Şubat 1984 Salı). Türkiye’nin Beklediği. Milliyet: 1. Demiray, M. (2002). Özal Dönemi Türk Dış Politikasının Temel Anlayışları, Türkler, Cilt: XVII, Ankara: 291-300. Ed-Dakuki, İ. (1995). Nahve Hıttatı’n Cedideti’n Lit’taharuki Alel Mustavel İlami Vet-Terbevi Li-Tagyiri Sureti’l Arabi Fil Kütübil Medresiyyeti ve Vesaili’l İlami’t-Türkiyeti (Türk Medyasında ve Okul Kitaplarında Arap İmajını Değiştirmek İçin Eğitim ve Enformasyon Düzeyinde Yeni bir Hareket Planına Doğru), El Alakatü’l Arabiyyetü Et-Türkiyye, Hıvarun Müstakbeliyyün, Merkez-i Dırasati’l Vahdeti’l Arabiyyeti, Beyrut, Kanun-ı Sani/Ocak. El-Casir, M. T. (2002). Türkiye-Meydanu’s-Sıra’i Beyne’ş-Şark Ve’l Garp, Darü’l Fikr Yayınları, Dımaşk. En-Naimi, A. N. (1995). El-Ususül-Vakıiyye, Li Mustakbelil Alakatül Arabiyye-Et-Türkiyye (Türk-Arap İlişkilerinin Geleceğinin Gerçeğe Dayalı Esasları), El Alakatü’l Arabiyyetü Et-Türkiyye, Hıvarun Müstakbeliyyün, Merkez-i Dırasati’l Vahdeti’l Arabiyyeti, Beyrut, Kanun-ı Sani/Ocak. Ersoy, H. & Ersoy, L. (2002). Küreselleşen Dünya’da Bölgesel Oluşumlar ve Türkiye, Ankara: Siyasal Kitabevi. Eş Şemri, A. B. H. (2016). Kıbrıs Sorunun Kral Halid Bin Abdülaziz Döneminde Türk Suud İlişkilerine Yansıması(1975-1982). (Çev. Mustafa Bostancı). Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, C. X, S. 2: 61-80. Ferhavi, F. (2012). Türk-Arap İlişkilerinin Gelişme Dönemleri: Kopukluktan Krizleri İdare Etmeye, Arapça’dan Çeviren: Nazly W. Omer, USAK Stratejik Gündem, Erişim Tarihi: 21.03.2012, www.usakgundem.com. Fırat, M. & Kürkçüoğlu, Ö. (2008). Orta Doğu’yla İlişkiler, Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler ve Yorumlar. Ed. Baskın Oran, C.I, İstanbul: İletişim Yayınları, 615-635. Gönlübol, M. & Kürkçüoğlu, Ö. (1996). 1973-1983 Dönemi Türk Dış Politikası, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995). Ankara: Siyasal Kitabevi, 543-608. Hasgüler, M. & Uludağ, M. B. (1999). Türk-Arap İlişkileri ve Filistin Sorunu. İktisat Dergisi, S. 386: 27-36. Hürriyet Kışlalı, M.A. (1984). Evren’in Değişik Yaklaşımı, Hürriyet, 13. 24 Şubat 1984 Cuma. Martin, L. G. (2002). Türkiye ve Günümüzde Orta Doğu: Ulusal Güvenlik Anlayışı, Çev.Banu Bektaş, Türkler, C. XVII, Ankara: 224-232. Milliyet Oran, B. (2008). 1980-1990 Döneminin Bilançosu, Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler ve Yorumlar, Ed. Baskın Oran, C. II, İstanbul: İletişim Yayınları. Tercüman Tezcan, E. (2008). “1980-1999 Döneminin Dış Politika Sorunları”, Türk Dış Politikası (1919-2008), Ed.Haydar Çakmak, Ankara: Barış Platin Yayınları, 729-737. Türkmen, İ. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu Politikası, Bilgesam, İstanbul. Yağbasan, M. & Günek, A. (2010). “Arap Medyasında Türkiye’nin Değişen Algısı”, Yeditepe University, Global Media Journal-Turkish Editation, Bahar, C. I, S. I, İstanbul: 125-151.