Türkiye’de Elektrik Piyasasının Yeniden Yapılanması Sürecine Bir Bakış

Yıl 2010, Cilt: 2010 Sayı: 1, 1 - 30, 01.06.2010

Cem Doğru

Öz

20 yılı aşkın süredir dünyada bazı ülkelerin elektrik piyasalarını yeniden yapılandırmaya ve tesislerini özelleştirmeye çalıştıkları gözlenmektedir. Özellikle İngiltere, Amerika ve AB’ye üye birçok ülke elektrik piyasalarında çeşitli düzenlemeler ve yasalar yapmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda bu ülkelerdeki elektrik piyasalarının rekabetçi bir yapıya kavuşmuştur.

Bu çalışmanın temel amacı, ülkemizdeki elektrik piyasasındaki özelleştirme uygulamalarının ve elektrik piyasanın yeniden yapılanmasını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma ilk olarak dünyadaki elektrik piyasasının tarihsel gelişimi ve mevcut durumu, özellikle 1980’lerden sonraki yeniden yapılanmasını tartışmaktadır. Daha sonra ülkemizdeki elektrik piyasasının tarihsel gelişimi, yeniden yapılanması, özelleştirme ve hukuki dayanakları, 2001 yılında yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu ve kanundan sonraki gelişmeler ele alınmaktadır. Çalışmanın son bölümünde özelleştirme süreci, yeniden yapılanma sırasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elektrik piyasası, özelleştirme, yeniden yapılanma, regülasyon

Kaynakça

• Al-Sunaidy, A., Green, R. (2006), Electricity deregulation in OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) countries, Energy 31 (2006), s.769–787 Bacon, Robert (1999), A Scorecard for Energy Sector Reform in Developing Countries, Energy and Development Report 1999, World Bank, s.50-55 Devlet Planlama Teşkilatı, Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Belgesi, http://mevzuat.dpt.gov.tr/ypk/2004/03.pdf (erişim tarihi: 22.06.2005) Doğru, Cem, Elektrik Sektöründe Regülasyon, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), 306 sayfa, 2002 Doğru, Cem (2007), Dünyada ve Türkiye'de Bağımsız Düzenleyici Kurulların Gelişimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9 Sayı:1 Yıl:01 Ocak-31 Mart 2007, s. 135-150 Dünya, 02.06.2003 Dünya Enerji, Temmuz 2001 Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Dünyada ve Türkiye’de Enerji Piyasası Reformları, http://www.epdk.org.tr/yayin_rapor/piyasagelisim/enerjiform/enerjireformlari.pdf, (erişim tarihi: 23.09.2005) Energy Information Administration (1997), Electricity Reform Abroad and U.S. Investment, http://www.eia.doe.gov/emeu/pgem/electric/061697.pdf , (erişim tarihi: 03.03.2002) Ferguson, Ross, Wilkinson, William ve Hill, Robert (2000), “Electricity Use and Economic Development”, Energy Policy 28, s.923-934 Gülen, S. Gürcan (2000), Dünya Elektrik Pazarları ve Türkiye, Dünya Enerji, Yıl:1 Sayı:1, Kasım 2000, s.51-52 International Energy Agency (1999), Electricity Market Reform An IEA Handbook Joskow, Paul L. (1997), “Restructring, Competition and Regulatory Reform in the U.S. Electricity Sector”, Journal of Economic Perspectives, Volume 11 Number 3, s.119-138 Kilci, Metin (1998), Ek ve Değişiklikleri ile Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme Mevzuatı, Devlet Planlama Teşkilatı, http://ekutup.dpt.gov.tr/kit/kilcim/mevzuat (erişim tarihi: 30.02.2003) Mc Govern, T., Hicks, C. (2004), Deregulation And Restructuring of The Global Electricity Supply Industry And ,Its Impact Upon Power Plant Suppliers, International Journal of Production Economics, Volume 89, Issue 3, 18 July 2004, s.321-337 Michaels, Robert J., Electricity and Its Regulation, http://www.econlib.org/library/Enc/ElectricityandItsRegulation.html, (erişim tarihi:23.10.2009) Newberry, David M. (2002), Privatization, Restructuring and Regulat,on of Network Utilities, Cambridge: MIT Pres Reprint O’Donnell, Earle H. (2009), Electricity Regulation 2009 in 34 Jurisdictions Worldwide, Getting The Deal Through, http://www.gettingthedealthrough.com, (erişim tarihi: 10.09.2009) Sevaioğlu, Osman (2001), Elektrik Sektöründe Rekabet ve Yeni Elektrik Piyasası Kanunu, Perşembe Konferansları 13, Rekabet Kurumu, Ankara, s.53-85 Steiner, Faye (2000), Regulation, Industry Structure and Performance In The Electricity Supply Industry, OECD, (http//:www.olis.oecd.org/olis/2000doc.nsf), (erişim tarihi:11.01.2001) Stigler, George J. (1971), "The Theory of Economic Regulation", Bell Journal of Economics and Management Science Şensoy, M. Ufuk, Sevaioğlu, Osman (1994), Elektrik Sektörünün Devletçi Bir Yapıdan Rekabete Açık Bir Yapıya Kavuşturulması İçin Yapılması Gerekenler ve Özelleştirme Modeli, Türkiye 6. Enerji Kongresi 17-22 Ekim 1994 Teknik Oturum Tebliğleri 4, s. 233-244 TEİAŞ (2009), Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu (2009-2018), www.teias.gov.tr/projeksiyon/KAPASITEPROJEKSIYONU2009.pdf, (erişim tarihi:01.10.2009) Ültanır, Mustafa Özcan (1998), 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’nin Enerji Stratejisinin Değerlendirilmesi, Türkiye Sanayicileri ve İşadamları Derneği Yiğitgüden, H. Yurdakul (1999), Türkiye’de Elektrik Enerjisi Sektöründe Özelleştirme Politikaları ve Çalışmaları, İTO Zenginobuz, Ünal, Oğur, Serhan (1999), Türkiye Elektrik Sektöründe Yeniden Yapılanma, Özelleştirme ve Regülasyon, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı, http://www.tesev.org.tr/projeler/kamu_devlet_metin_teblig5.php, (erişim tarihi: 19.04.2003) http://www.etbk.gov.tr http://www.epdk.gov.tr