DİYET POSASININ HASTALIKLAR İLE OLAN İLİŞKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 6 - 17, 01.12.2017

Kevser Karlı

Öz

Diyet posası, bitkisel yiyeceklerin yapısında bulunan suda çözünebilen ve çözünemeyen şeklinde
sınıflandırılan, insan sindirim enzimleri tarafından sindirilemeyen veya kısmen sindirilen besin bileşikleridir.
Başlıca diyet posası kaynakları kuru baklagiller, sert kabuklu meyveler, tahıllar, sebze ve
meyvelerdir. Günümüzde hızlıca hazırlanan ve hazır şekilde tüketilen yiyeceklerin fazlaca tercih edilmesi,
diyet posası içeren besin alımı azalmaktadır. Diyet posasının alımının azalması obezite, diyabet,
kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve bağırsak hastalıkları gibi çeşitli hastalıkların risk faktörlerini
arttırmaktadır. Diyet posasının fizyolojik özelliklerinden bazıları gastrik boşalmayı geciktirmek,
doygunluk hissi yaratmak, yemek yeme isteğini azaltmak, ince bağırsakta viskoziteyi arttırarak basit
karbonhidratların emilimini azaltmak ve kan glikozunu düşürücü etki göstermesidir. Ayrıca diyet posası,
bağırsaklarda emilen kolesterol miktarını da azaltmaktadır. Bazı kanser türlerine karşı koruyucu
olduğu da ileri sürülmektedir. Özellikle konstipasyonun beslenme tedavisinde kritik öneme sahip
olan diyet posasının her gün belirli miktarlarda alınması gerekir. Diyet posası alım miktarları yaş ve
cinsiyete göre değişkenlik göstermekle birlikte günlük 25-30 gram arasındadır. 50 gramın üzerinde
diyet posasının alımı önerilmemektedir. Beslenmede diyet posasının alım miktarlarına dikkat etmek
sağlığın korunması ve iyileştirilmesi açısından oldukça önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

Diyet Posası, obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, kanser, bağırsak hastalıkları

THE RELATIONSHIP WITH DIETARY FIBERS AND DISEASES

Öz

Dietary fiber is a food compound composed of water-soluble and insoluble parts of vegetal foods, which
are either not digested or partially digested by human digestive enzymes. Major dietary sources are
legumes, nuts, grains, vegetables and fruits. Today, the amount of food intake containing dietary fiber is
steadily decreasing as a large number of fast-prepared or ready-to-eat foods are consemed. Decreased
intake of dietary fiber enhances risk factors for a variety of diseases e.g. obesity, diabetes, cardiovascular
diseases, cancer and intestinal diseases. Some of the physiological characteristics of the dietary fiber
include delaying gastric emptying, creating a sense of satiety, reducing the sense of hunger, decreasing
the absorption of simple carbohydrates and reducing blood glucose. Dietary fiber also reduces the amount
of cholesterol absorbed in the intestines. It is believed that it protects the organism from some types of
cancer. Especially in the dietethical therapy of the constipation, dietary fibers are given in high amounts.
The intake of dietary fiber varies according to age and sex and is between 25-30 grams per day. It is not
recommended that the daily intake of dietary fiber supplements be over 50 grams per day. It is important
to be careful about the amount of the daily intake of dietary fibers in order to protect one’s health.

Anahtar Kelimeler

Dietary fiber, obesity, diabetes mellitus, cardiovascular diseases, cancer, intestinal diseases

Kaynakça

• 1- Anderson, J. W., Baird, P., Davis, R. H., Ferreri, Jr. S., Knudtson, M., Koraym, A., Waters, V., Williams, C. L., ‘’Health Benefits of Dietary Fiber”, Nutrition Reviews, 67(4), 188–205, 2009.
• 2- Baysal, A., Beslenme, 13. Baskı, 29, Hatipoğlu Yayınları, Ankara, 2011.
• 3- Dağıstan, A., Gözüm, S., ‘’Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kardiyovasküler Hastalık Riskinin Belirlenmesi ve Yönetimi”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(6), 2016.
• 4- Demirci, M., Gıda Kimyası, Yenilenmiş 5. Baskı, 51-52, Onur Grafik, İstanbul, 2010.
• 5- Dülger, D., Şahan, Y., ‘’Diyet Lifin Özellikleri ve Sağlık Üzerindeki Etkileri”, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(2), 147-157, 2011.
• 6- Farvid, M. S., Eliassen, A. H., Eunyoung, C., Liao X,Chen, W.Y., Willett, W. C., ‘‘Dietary Fiber Intake in Young Adults and Breast Cancer Risk’’, American Academy of Pediatrics, 137(3), e20151226, 2016.
• 7- Fernandez-Gines, J.M., Fernandez-Lopez, J., Sayas-Barbera, E., Sendra, E., Perez- Alvarez., J.A., ‘’Lemon Albedo As a New Source of Dietary Fiber: Application to Bologna Sausages’’, Meat Sci. 67, 7-13, 2004.
• 8- Freeman, B. B., ‘’Dietary Fiber and Energy Regulation’’, The Journal of Nutrition, 13(2), 272- 275, 2000.
• 9- Gönder, M., Akbulut, G., ‘’Güncel Akdeniz Diyeti ve Potansiyel Sağlık Etkileri’’, Türkiye Klinikleri J Health Sci, 2(2), 110-20, 2017.
• 10- Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi, Yenilenmiş 1. Baskı, 86, Merdiven Reklam ve Tanıtım, Ankara, 2015.
• 11- İnce, M., Remzi, F. H., ‘’Kronik Kabızlık ve Diyet’’, TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(1), 71-76, 2011.
• 12- Karaçil, M. Ş., Akbulut, G., ‘’Tip 2 Diabetes Mellitus ve Βeta Glukan’’ Beslenme ve Diyet Dergisi, 41(3), 242-246, 2013.
• 13- Karaoğlu, M. M., Kotancılar, H. G., ‘’Tahıl Ürünlerinin Sağlığımız Açısından Önemi’’, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 101-108, 2001.
• 14- Köseler E., ‘’Ülseratif Kolitte Nutrisyon’’, Güncel Gastroenteroloji, (20)3, 263-266, 2016.
• 15- Lu, L., Huang, Y. F., Wang, M. Q., Chen, D. X., Wan, H., Wei, L. B., Xiao, W., ‘’Dietary Fiber Intake Is Associated with Chronic Kidney Disease (CKD) Progression and Cardiovascular Risk, But Not Protein Nutritional Status, In Adults with CKD’’, Asia Pac J Clin Nutr, 26(4), 598-605, 2017.
• 16- Mahalle, N., Garg, M. K., Naik, S. S., Kulkarni, M. V., ‘’Association of Dietary Factors with Severity of Coronary Artery Disease’’, Clinical Nutrition Espen, 15, 75-79, 2016.
• 17- Memiş, E., Şanlıer, N., ‘’Glisemik İndeks ve Sağlık İlişkisi’’, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 17-27, 2009.
• 18- Neilsen, S. J. J., Trak- Fellermeier, M. A., Joshipura, K., ‘’The association between dietary fiber ıntake and crp levels, us adults 2007–2010’’, The FASEB Journal, 31(1), 2017.
• 19- Özdemir M., Sarıtaş A. E., ‘’Kısa Barsak Sendromu ve Nutrisyon’’, Güncel Gastroenteroloji, 20(3), 289- 295, 2016.
• 20- Salmeron, J., Manson, J. E., Stampfer, M. J., ‘’Dietary fiber, glycemic load, and risk of non insulindependent diabetes mellitus in women’’, The Jama Network, 277(6), 472-477, 1997.
• 21- Samur, G., Kalp Damar Hastalıklarında Beslenme, 1. Baskı, 16, Klas Matbaacılık, Ankara, 2008.
• 22- Samur, G., Mercanlıgil, S. M., Diyet Posası ve Beslenme, 2. Baskı, Reklam Kurdu Ajansı, 7-16, Ankara, 2012.
• 23- Thompson, S. V., Hannon, B. B., Bir, R., Holscher, H. D., ‘’Effects of Isolated Soluble Fiber Supplementation on Body Weight, Glycemia, and Insulinemia in Adults with Overweight and Obesity: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials’’, The American Journal of Clinical Nutrition, 106(6), 1514-1528, 2017.
• 24- Slavin, J. L., ‘’Dietary Fiber and Body Weight’’, Nutrition, 21(3) 411-418, 2005.
• 25- Sylvetsky, A. C., Edelstein, S. L., Walford, G., Boyko, E. J., Horton, E. S., Ibebuogu, U. N., Knowler, W. C., Montez, M. G., Temprosa, M., Hoskin, M., Rother, K. I., Delahanty, L. M., Diabetes Prevention Program Research Group., ‘’A High Carbohydrate, High-Fiber, Low-Fat Diet Results in Weight Loss among Adults at High Risk of Type 2 Diabetes’’The Journal of Nutrition, 147(11), 2060-2066, 2017.
• 26- Tümer, G., Çolak, R., ‘’Tip 2 Diabetes Mellitusda Tıbbi Beslenme Tedavisi’’ Journal of Experimental and Clinical Medicine, 20(1), 12-15, 2011.
• 27- Türkay, Ö., Saka, M., ‘’Konstipasyon ve Diyet’’, Güncel Gastroenteroloji, 20(3), 234-239, 2016.
• 28- Türker, P. R., Günaldı, S. D., ‘’Crohn Hastalığı ve Tıbbi Beslenme’’, Güncel Gastroenteroloji, (20)3,267-273, 2016.
• 29- Williams, C. L., Bollella, M., Wynder, E. L., A New ‘’Recommendation for Dietary Fiber in Childhood’’, American Academy of Pediatrics, 96(5), 985, 1995.
• 30- Zhao, R., Wang, Y., Huang, Y., Cui, Y., Xia, L., Rao, Z., Zhou, Y., Wu, X., ‘’Effects of Fiber and Probiotics on Diarrhea Associated with Enteral Nutrition in Gastric Cancer Patients: A Prospective Randomized and Controlled Trial’’, Medicine, 96(43), 8418, 2017.