Isparta İli Yağ Gülü, Rosa damascena Miller, Alanlarında Bulunan Fitofag Arthropod Türleri ve Önemlilerinin Yayılışları

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1, 9 - 25, 16.05.2011

Ozan Demirözer , İsmail Karaca

Öz

Bu çalışma, Isparta ili yağ gülü üretim alanlarında bulunan fitofag türlerin belirlenmesi ve ekonomik açıdan önemlilerinin yayılışlarının ortaya çıkarılması amacıyla 2006-2007 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışma sonucunda, Insecta sınıfının 6 takımına ait 24 familyadan toplam 60, Arachnida sınıfına ait 1 takıma bağlı 2 familyadan 2 olmak üzere toplamda 62 türün varlığı belirlenmiştir. Çalışmada 57 adet örneğin tür düzeyinde teşhisleri tamamlanırken, 5 türün cins düzeyine kadar teşhisleri yapılmıştır. Yapılan literatür çalışmalarında bu araştırmada belirlenen türlerden 20'sinin daha önceden Rosa damascena Miller üretim alanlarında zararlı olarak bildirildiği saptanmıştır. Çalışmada belirlenen türlerden 10'u ise Isparta ili yağ gülü zararlı faunası için yeni kayıt niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yağ gülü, Rosa damascena, zararlı, fitofag

Phytophagous Arthropod Species Associated with Oil Bearing Rose, Rosa damascena Miller, in Isparta Province with Distributional Remarks

Öz

The study is based on field researches made in 2006–2007 in
order to determine the phytophagous arthropod species and the deployment
of those species that are economically important in the oil-bearing
rose production fields in the province of Isparta. As a result, 62
species were determined, 60 of which belongs to 24 families of 6 orders
in Insecta and 2 of which belongs to 2 families of 1 order in Arachnida.
In the study, 57 species were identified up to species level and 5
species were identified up to genus level. It is seen that 20 species of
them are previously identified as pests in Rosa damascena Miller in
production fields in the literature. Ten of the species determined in
the study are recorded as new for the oil-bearing rose pest fauna in the
province of Isparta.

Anahtar Kelimeler

Oil Bearing Rose, Rosa damascena, pest, phytophagous, Isparta

Kaynakça

• Anonymous, 2010. Süleyman Demirel Üniversitesi, Gül ve Gül Ürünleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Raporu, 10 s.
• Acatay A., 1969a. Gül (Rosa damascena L.) ve gül yağı, Özaydın Matbaası, İstanbul, 63 s.
• Acatay A., 1969b. Schadlinge von Rosa damascena Mill. in der Turkei, Anzeige or schadlingskunde und pflanzenschutz vereinigt mit schadlingsbekampfung (Deutsch), Journal of Pest Science, 42 (4), 49-53.
• Altınok M.A., 2004. Isparta ili yağ güllerinde zararlı Rhodococcus perornatus (Cockrell and Parrott) (Homoptera: Coccidae)’un biyolojisi popülasyon gelişmesi, yayılışı, doğal düşmanları ve mücadelesi üzerine araştırmalar, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 104 s.
• Demirözer O., Kaydan M.B., Karaca I. and Ben-Dov Y. 2009. First records of armoured scale insects (Hemiptera: Coccoidea: Diaspididae) from the oil-rose, Rosa damascena, in Turkey, Hellenic Plant Protection Journal, 2 (1), 33-35.
• Japoshvili G., Karaca İ., 2002. Coccid (Homoptera: Coccoidea) species of Isparta province, and their parasitoids from Turkey and Georgia, Turkish Journal of Zoology, (26), 371-376.
• Karaca İ., Japoshvili G., Demirözer O., 2003. Rose soft scale (Hemiptera: Coccidae) and it’s parasitoid in Isparta province (Turkey), Proceedings of the Georgian Academy Sciences, Biolgical Series B, Vol.1, No: 1-2, 77-81.
• Schedl K.E., 1968. Borkenkäfer aus der Türkei, Journal of Pest Science, 41 (2), 21-24.
• Tuatay N., 1963. Isparta ve Burdur bölgesi yağ güllerinin başlıca zararlıları, kısa biyolojileri ve savaş metodları üzerinde araştırmalar, Tarım Bakanlığı, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, No: 39, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 76 s.
• Zeki H., Tamer A., Örmeci K.Ş., Bozkır M.Ç., Toros S., 1999. Isparta ilinde yağ güllerinde (Rosa damascena Miller) zarar yapan Perotis chlorana (Lap. et Gory) (Coleoptera: Buprestidae)’nın biyolojisi ve mücadelesi üzerinde araştırmalar, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (23), 165-182.
• Ülgentürk S., Kaydan M.B., Zeki C., Toros S., 2001. Rhodococcus perornatus (Cockerell Parrott) (Homoptera: Coccidae) yağ güllerinin yeni bir zararlısı, Türkiye Entomoloji Dergisi, 25 (2), 127- 132.
• Steiner H., 1962, Methoden zur untersuchung der populations dynamik in obstanlagen. Entomophaga, 7 (13), 207-214.
• Atlıhan R., Özgökçe M.S., 2003. Van ili şekerpancarı alanlarındaki zararlı ve yararlı türlerin saptanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (1), 9-14.
• Ay R., 2005. Determination of susceptibility and resistance of some greenhouse populations of Tetranychus urticae Koch to chlorpyrifos (dursban 4) by the petri dish–potter tower method. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, (78), 139–143.
• Ay R., 2006. Antalya ili örtüaltı sebze üretim alanlarında zararlı olan Tetranychus urticae Koch populasyonlarının bazı akarisitlere karşı tepkileri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 12 (3), 301-306.
• Çıkman E., Yücel A., Çobanoğlu S., 1996. Şanlıurfa ili sebze alanlarında bulunan akar türleri, yayılışları ve konukçuları, Türkiye III. Biyolojik Mücadele Bildirileri, İzmir, 517-525.
• Dinçer J., 1971. Ege bölgesi pamuklarında kırmızıörümceklere [Tetranychus urticae Koch.] karşı ilaç denemeleri, Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, 17 s.
• Dinçer J., 1975. Ege bölgesi’nde pamuklara arız olan tetranychidae (Kırmızıörümcek) familyası türleri, tanınmaları ve kimyasal savaş eşiği tayini üzerinde araştırmalar, Gıda-Tarım Hayvancılık Bakanlığı Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Araştırma Eserleri Serisi, T. B. No: (25), 39 s.
• Gençer N.S., Coşkuncu K.S., Kumral N.A., 2005. Bursa ilinde incir bahçelerinde görülen zararlı ve yararlı türlerin saptanması, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 24-30.
• Gençsoylu İ., Öncüer C., 2002. Pamuk alanlarında doğal düşmanların sokucu-emicilerin populasyon gelişimine etkisinin saptanması, Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, Erzurum, 147-160.
• Göven M.A., Çobanoğlu S., Güvan B., Topuz M., 1999. Ege bölgesi bağ alanlarındaki akar faunası üzerinde araştırmalar, Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, Adana, 491-500.
• Karaat Ş., Göven M.A., Mart C., 1992. Güneydoğu Anadolu projesi (G.A.P.) alanına giren illerde pamuk zararlılarına karşı entegre mücadele düzeni, Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Adana, 183-191.
• Kasap, İ., Çobanoğlu, S., 2007. Mite (Acari) fauna in apple orchards of around the lake Van basin of Turkey, Türkiye Entomoloji Dergisi, 31(2), 97-109.
• Kısmalı, Ş., Madanlar, N., Yoldaş, Z., Gül, A., 1999. İzmir (Menemen)’de örtüaltı çilek yetiştiriciliğinde kırmızıörümceklere karşı avcı akar Phytoseilus persimilis A.-H. (Acarina: Phytoseiidae)’in uygulanma olanakları, Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 201- 214.
• Kumral N.A., Kovancı B., 2005. Seasonal population dynamics of the two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) under acaricide constraint on eggplant in Bursa province (Turkey). Acarologia, 45 (4), 295-301.
• Madanlar N., Yoldaş Z., 1996. Menemen (İzmir)’de açık alanlarda çilek bitkisinin topraküstü böcek ve akar faunası ile bunların populasyon gelişimi üzerinde araştırmalar, Türkiye III. Biyolojik Mücadele Bildirileri, İzmir, 52-59.
• Öncüer C., Durmuşoğlu E., Karsavuran Y., 1992a. Sanayi domateslerinde zararlılara karşı uygun mücadele programlarının geliştirilmesi üzerinde çalışmalar, Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Adana, 319-328.
• Öncüer C., Karsavuran Y., Yoldaş Z., Durmuşoğlu E., 1992b. Sanayi domateslerinde zararlılar, yayılış ve bulaşma oranları üzerinde araştırmalar, Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Adana, 705-713.
• Öncüer C., Yoldaş Z., Madanlar N., Gül A., 1994. İzmir’de sebze seralarında zararlılara karşı biyolojik savaş uygulamaları, Türkiye IV. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, Erzurum, 395-407.