Effects of Whipping Pruning Heights on Rose Oil and Quality in Oil-Bearing Rose (Rosa damascena Mill

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 28 - 31, 11.07.2014

Rafet Sarıbaş Hasan Aslancan Celal Dağıstanlıoğlu Hasan Baydar

Öz

Pruning is one of the factors affecting the yield and quality in cultivation of perennial woody plant. Whipping pruning is used in the oil-bearing rose growing unlike traditional pruning methods applied to perennial woody plants. Growers, who cultivated oil-bearing rose in the Isparta region, were done between November and March to whipping pruning practices regardless of plant growing status and bud number on branch. In this study aimed to determine effects of different whipping pruning heights on the rose oil yield and quality in oil-bearing rose. It was planned as three replicate, five different pruning heights (10, 20, 30, 40, 50 cm) and control (no pruning) treatments. Pruning heights significantly effected on rose yield (decare), oil percentage, oil yield (decare) and pruning waste. Best results were found in non-pruning treatments for rose yield, oil %, oil

Anahtar Kelimeler

Whipping pruning, Oil-bearing rose, Oil composition

Yağ Gülü (Rosa damascena Mill.)'nde Çırpma Budama Yüksekliğinin Gül Yağı Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri

Öz

Budama, çok yıllık odunsu bitki yetiştiriciliğinde verim ve kaliteyi etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Yağ gülü yetiştiriciliğinde, çok yıllık odunsu bitkilere uygulanan klasik budama yöntemlerinden farklı olarak “Çırpma Budama” yöntemi kullanılmaktadır. Isparta yöresinde yağ gülü yetiştiriciliği yapan çiftçiler "Çırpma Budama" uygulamasını Kasım-Mart ayları arasında bitkilerin gelişme durumlarını ve sürgün üzerindeki göz sayılarını dikkate almadan yapmaktadırlar. Bu çalışmayla; farklı çırpma budama yüksekliklerinin yağ gülü (Rosa damascena Mill.) bitkisinde gülyağı verim ve kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 3 tekerrürlü olarak yürütülen, 5 farklı budama yüksekliği (10, 20, 30, 40, 50 cm) ve hiç budama yapılmayan bir uygulama yer almaktadır. Budama yüksekliklerinin dekara gül verimi, yüzde yağ oranı, dekara yağ verimi ve dekara budama artığı üzerine etkisi istatistiki açıdan önemli bulunmuştur. Dekara gül verimi, yüzde yağ oranı ve dekara yağ verimine ilişkin en iyi sonuçlar budama yapılmayan uygulamadan sırasıyla (839 kg/da), (%0.0316), (263 ml/da) olarak, en fazla budama artığı ise 37.04 (kg/da) ile 20 cm uygulamasından elde edilmiştir. Budama yüksekliklerinin gonca ağırlığı üzerine etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Uygulamalardan elde edilen gül yağları gaz kromatogrofisinde (GC/MS) analize tabi tutulmuş ve uçucu yağ kompozisyonunda Citrenellol, Geraniol, Nerol, Linalol gibi monoterpenik alkollerden, Nonadecane, 1- Heptadecene, Heneicosane, Tricosene, Heptadecane ve Eicosane gibi hidrokarbonlardan, Methyl Eugenol gibi eterlerden ile Eugenol gibi fenollerden oluşan 26 farklı bileşen tespit edilmiştir. Öne çıkan bileşenlerden Citrenellol (%21.11-26.93), Geraniol (%14.62-21.45), Nerol (%7.13-11.50), Nonadecane (%10.59-15.27), 1- Heptadecene (%3.44-4.75) ve Heneicosane (%7.63-10.92) arasında değişim göstermiştir. Gül yağı koku kalitesi açısından önemli bir parametre olan Citrenellol / Geraniol (C/G) oranı, uygulamalara göre değişmekle birlikte en düşük 0.99 ve en yüksek 1.81 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çırpma budama, Yağ gülü, Yağ kompozisyonu, GC/MS, gül yağı

Kaynakça

• Başer, K.H.C. 1992. Turkish Rose Oil. Perfumer & Flavorist. 17, 45-52.
• Baydar, H. 2006. Oil-Bearing Rose (Rosa damascena Mill.) Cultivation and Rose Oil Industry in Turkey. Euro Cosmetics. 14, 13-17.
• Baydar, H. 2007. Tıbbi Aromatik ve Keyf Bitkileri bilimi ve Teknolojisi. II. Baskı, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No:51, Isparta.
• Baydar, H. 2009. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 3. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51, 305-332.
• Baydar, H., Göktürk Baydar, N. 2010. Organik ve Konvensiyonel Gül (Rosa damascena Mill.) Yağlarının Koku Kalitesinin Karşılaştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5 (2):9-14, 2010. Bayrak, A., Akgül, A. 1994. “Volatile Oil Composition of Turkish Rose (Rosa damascena)”. J.Sci. Food Agric, 64, 441-448.
• Bektaşoğlu, S. 2006. Uçucu Yağlar, İGEME, Ankara.
• Öztürk, F.P., Karamürsel, D., Emre, M., Kaçal, E. 2008. Türkiye’de Yağ Gülü Yetiştiriciliği ve Yakın Gelecekte Beklenen Gelişmeler. VIII. Ulusal Tarım Ekonomisi Bildirileri, 25-27 Haziran 2008, Bursa.
• Kazaz, S. 1997. Hasat Zamanı ve Hasat Sonrası Bekleme Süresinin Yağ Gülünde (Rosa Damascena Mill.) Yağ Miktarı ve Kalitesine Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, , Isparta.
• Kürkçüoğlu, M. 1995. Türk Gül Yağı, Konkreti ve Absolünün Üretimi ve Özellikleri. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Sarıbaş, R., Aslancan, H. 2011. Yağ Gülü Yetiştiriciliği. Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Yayın No:45, Eğirdir/Isparta.
• Tucker, A.O. and Maciarello, M. 1988. Nomenclature and Chemistry of Kazanlak Damask Rose and Some Potential Alternatives From the Horticultural Trade of North America and Europe. In: Flavors and Fragrances: A World Perspective. Elsevier, Amsterdam, pp. 99-104.
• Widrlechner, M.P. 1981. “History and Utilization of
• Rosa damascena”. Economic Botany, 35 (1), 42-58.