Stranger Than Paradise Filmi Üzerine Minimalist Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 36 - 65, 01.06.2018

Tamer Dağaş

Öz

Minimalizm, daha az aslında daha çoktur, felsefesi ile 1960'larda
Amerika'da ortaya çıkan bir sanat akımıdır. İlk olarak kendini plastik
sanatlarda gösterdikten sonra diğer sanat dallarında da etkin bir anlatı
biçimine dönüşmüştür. Bu çalışmada ilk olarak minimalizmin tarihsel
olarak ortaya çıkışı ve sinema sanatındaki yansımaları, bağımsız sinema
ve minimalizm ekseninde ele alınacaktır. Jim Jarmusch sinemasının yapı
taşlarını oluşturan filmlerinde minimal ögelere sıkça rastlanması ve
Jarmusch'un 'bağımsız sinema' yapan bir yönetmen olması sebebi ile
bağımsız sinema ve minimalizm ilişkisi, ağırlıklı olarak Jarmusch
sineması üzerinden değerlendirilecektir. Jarmusch'un ilk uzun metrajlı
filmi olan Stranger Than Paradise bağımsız film yapım sürecinin sonunda
ortaya çıkıp, içinde minimalist ögeleri belirgin bir şekilde barındırması
sebebi ile örneklem olarak seçilmiştir. Jarmusch sinemasının genel
hatlarını ve Stranger Than Paradise filminin minimalist ögelerini ortaya
çıkarabilmek adına, filmin minimalist anlatı kodları, niteliksel içerik
analizi yöntemi kapsamında değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Bağımsız Sinema, Jim Jarmusch, Minimalist Sinema, Minimalizm, Stranger Than Paradise

Kaynakça

• Abisel, Nilgün ve Eryılmaz Tuğrul (2011). “Sinemanın Çağdaşlaşması: Yeni Gerçekçilik, Yeni Dalga” Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar, der. Murat İri. İstanbul: Derin.
• Andrew, Geoff (1998). Stranger Than Paradise. London: Prion.
• Biryıldız, Esra (2016). Sinemada Akımlar. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Coşkun, E.Esen (2017). Dünya Sinemasında Akımlar. Ankara: Phoenix Y.
• Hertzberg, Ludvig (der.) (2007). Jim Jarmusch. Çev., Selim Özgül. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Holm, D.K (2011). Bağımsız Sinema, Çev., Barış Baysal. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Kaya, İlyas (2011). Sinemada Minimalizm ve 2000 Sonrası Türk Sinemasında Minimalist Yaklaşımlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keser, Nimet (2009). Sanat Sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• King, Geoff (2005). American Independent Cinema. Tauris: London-New York
• Koluaçık, İhsan ve Coşkun, Sena (2016). “Türk Sineması Minimalizm İlişkisi 'Tatil Kitabı' Örneği”. Asos Congress Bildiri Kitabı. Vol.1 (1913- 1923).
• Kovacs, A. Balint (2010). Modernizmi Seyretmek Avrupa Sanat Sineması, 1950-1990. Çev., Ertan Yılmaz. Ankara: DeKi Yayınları.
• Linnett, Richard (1985). “As American as You Are: JIM JARMUSCH AND 'STRANGER THAN PARADISE'”. Cinéaste. Vol.14 (No.1). (pp. 26-28)
• Özdoğru, Pelin(2004). Minimalizm ve Sinema. İstanbul: Es Yayınları.
• Sevindi, Koray (2017). “Amerika'da Bir Yabancı Jim Jarmusch”. Hayal Perdesi. Vol.56, Ocak-Şubat. (ss. 54- 59).
• Sözen, Mustafa (2013). “Minimal Sinema Anlatısı ve Bunun Türk Sinemasındaki İzdüşümleri'.Akdeniz Sanat Dergisi. Vol. 3(79-92).
• Tanyeli, Uğur ve Sözen, Metin (2015). Sanat Kavramları ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Teksoy, Rekin (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi ( II.Cilt ). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Yeres, Artun(der.) (2005). Göstermenin Sorumluluğu 80 Dünya Yönetmeni. İstanbul: Don Kişot Yayınları.
• http://www.bagimsizsinema.com/bagimsiz-sinema-nedir.html. Erişim tarihi: 11.02.2018
• Ateş, Sevil (2014). “Maleviç ile Sanatı Felsefeyle Okuyun. ''http://sanatkaravani.com/malevic-ile-sanati-felsefeyle-okuyun/. Erişim tarihi: 21.02.2018
• “Jim Jarmusch”.http://www.imdb.com/name/nm0000464/. Erişim tarihi: 21.02.2018
• Onur Ünlü Söyleşisi: https://www.youtube.com/watch?v=pzv0jGjzGZk. Erişim tarihi: 15.02.2018
• Villella, Fiona A. (2001). “Lost in Paradise: The Cinema of Jim Jarmusch”. http://www.screeningthepast.com/2014/12/lost-in-paradise- the-cinema-of-jim-jarmusch/. Erişim tarihi: 22.05.2018