Instagram Kullanıcısı Meme Kanseri Kadın Hastalar Üzerine Vaka Analizi: Anlam, Hastalık Anlatısı ve Hikayeleştirme Kavramlarının İrdelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 17, 01.07.2024

Gülçin Eren , Serhat Ulağlı

Öz

Bu makale “Dijitalleşme Sürecinde Dönüşen Hasta Rolleri: Meme Kanseri Hastalarının Sosyal Medya Paylaşımları Üzerine İletişimsel Bir Analiz” adlı doktora tezindeki araştırmanın bir bölümünden üretilmiş olup, yazarlar tarafından oldukça değerli görülen araştırma bulgularından bazı kısımları içermektedir. Dijital dönüşümlerle birlikte dijital paylaşım oranları artış göstermektedir. Sosyal medya kullanımında ise geçmişte daha az sıklıkla ve sosyal grupla paylaşılabilen hastalık deneyimlerinin, günümüzde Instagram üzerinden hastalar tarafından sıklıkla paylaşılabildiği gözlenmiştir. Bu değişim hastalık ve hasta rolleri hakkındaki anlamların değişimlerinin sosyal medya üzerinden okunabileceği bir zemin hazırlamıştır. Bu çalışma, meme kanseri hastalığını deneyimlemiş 20 kadın katılımcı üzerinden yaşamın anlamsal arayışı, kollektif anlamlar ve hastalık anlatıları arasında bir bağ kurmayı hedeflemektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak 20 katılımcıyla yapılan görüşme kayıtları deşifre edilmiş, tematik başlıklara ayrılmış ve yorumsamacı fenomonoloji yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Görüşme soruları konunun hassasiyeti nedeniyle psikolog ve psikiyatristlerden alınan geri bildirimlerle yapılandırılmıştır. Etik kurul onayı ekte sunulmuştur. Kanser hastalığı ve kanser paylaşımları evrenini analiz edilebilecek ve anlamlı bir sonuç yaratabilecek bir örnekleme indirgemek gerekmiştir. Yapılan ön gözlem sonucunda daha yoğun paylaşımların meme kanseri kadınlar tarafından yapıldığı gözlenmiştir. Bu nedenle instagram üzerinde tüm kanser paylaşımlarını analiz etmek yerine, kadınlar arasında yaygınlığı yüksek olan bir hastalık olarak “meme kanseri” seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anlam, Hastalık Anlatısı, Meme Kanseri, Instagram, Medyada Savunuculuk.

Etik Beyan

Çalışmada etik kurallara uyulmuştur. Etik kurul onayı beyan edilmiştir.

Destekleyen Kurum

Çalışmada herhangi bir kurum ya da kuruluştan destek alınmamıştır.

Teşekkür

Bu makale, hastalık hikâyelerini benimle ve toplumla paylaşan cesur kadınlar sayesinde var olmuştur. Kendilerine teşekkür ederim.

Instagram User Case Study on Female Breast Cancer Patients: Examining The Concepts of Meaning, Illness Narrative and Storytelling

Öz

Kaynakça

• Baban, E. (2020). Hepimiz aynı sürüdeyiz (1 b.). Destek Yayınları.
• Berger, P., & Luckmann,T. (2018). Gerçekliğin sosyal inşası. (3b.). (F. Özpilavcı, & M. Muhittin, Çev.). İstanbul: Atıf.
• Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat.
• Chandler, D., & Munday, R. (2018). Medya ve iletişim sözlüğü. (1b.).(B.Taşdemir, Çev.). İletişim.
• Couser, G. (1997). Recovering bodies: Illness, disability and life writing. The Unversity of Wisconsin Press. Çınarlı, İ. (2019). 21. Yüzyıl için sağlık iletişimi. Nobel.
• Çöker, D. O. (2016). Paul Riceour felsefesinin habercilik pratikleri bağlamında etik olanakları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Demirtaş, M. (2022). Sosyal benlik. George Herbert Mead: Seçilmiş eserler 1896-1929 (ss. 89-96) içinde. Kabalcı.
• Eagleton, T. (2013). Hayatın anlamı (3 b.). (K. Tunca, Çev.). Ayrıntı.
• Erdem, R., Değerli, H., & Değerli, H. (2020). Toplumal perspektiften sağlık ve hastalık anlatıları. R. Erdem , S. Bostan, & A. Yılmaz, Sağlık iletişimi makro perspektif (ss. 189-205) içinde. Nobel.
• Eroğul, C. (2014). Birey nedir?. Yordam.
• Fischer, G. N. (2022). Sosyal ssikolojinin temel kavramları (1 b.). (M. I. Durmaz, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Frank, A. (1995). The wounded storyteller: Body, illness and ethics. University of Chicago Press.
• Frankl, V. E. (2019). İnsanın anlam arayışı (69 b.). (S. Budak, Çev.) Okyanus.
• Frankl, V. (2021). Anlam istenci: Logoterapinin temelleri ve logoterapi uygulamaları. (M. Yalçınkaya, Çev.) Totem.
• Freud, S. (2014). Uygarlığın huzursuzluğu (5 b.). (H. Barışcan, Çev.). Metis.
• Fuchs, C. (2015). Dijital emek ve Karl Marx (1 b.). (E. Kalaycı, Çev.). Notabene bilişim.
• Fulford, R. (2014). Anlatının gücü: Kitle kültürü çağında hikayecilik. Kollektif.
• Garro, L. C. (1994). Narrative representation of chronic illness experience: Cultural models of illness, mind, and body in stories concerning the temporomandibular joint. Social Science Medical, 6(38), 775-788. https://doi.org/10.1016/0277-9536(94)90150-3
• Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. Perseus Books Group.
• Giddens, A., & W.Sutton, P. (2018). Sosyolojide temel kavramlar (3 b.). (A. Esgin, Çev.) Phoenix.
• Goffman, E. (2021). Günlük yaşamda benliğin sunumu (2 b.). (B. Cezar, Çev.). Metis.
• Goffman, E. (2019). Damga: Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. (Ş.Geniş & L.Ünsaldı, Çev.). Heretik.
• Goffman, E. (2004). Günlük yaşamda benliğin sunumu. (B.Cezar, Çev.). Metis.
• Goody, J. (2018). Mit, ritüel ve söz. (D. Sezgi, Çev.). Küre yayınları.
• Harter, S. (2019). Benliğin inşaası: Gelişimsel ve sosyokültürel temeller. (M. Kandermir, Çev.). Pegem Akademi. doi:10.14527/9786053185628
• Hartley,J., & McWilliam,K. (2009). Computational power meets human contact. J. H. McWilliam (Dü.) Story circle: Digital storytelling around the world (ss. 3-16) içinde. Wiley Blackwell.
• Heiss, R., & Rudolph, L. (2022). Patients as health influencers: motivations and consequences of following cancer patients on Instagram. Behaviour & Information Technology, 806-815. https://doi.org/10.1080/0144929X.2022.2045358
• Husserl, E. (2012). Ideas: General introduction tu pure phenomenology. Routledge.
• Jung, C. G. (2018). İnsan ve sembolleri (3 b.). (H. M. İlgün, Çev.). Kabalcı.
• Jurecic, A. (2012). Illness as narrative. University of Pittsburgh Press.
• Kalın, İ. (2021). Açık ufuk. İnsan yayınları.
• Kleinman, A. (2020). The illness narratives: Suffering, healing and the human condition. HachetteBookGroup.https://books.google.com.tr/books?id=mvbNDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
• Kristeva, j. (2018). Hannah Arendt- Yaşam bir anlatıdır. (2b.). (N. Dümelli, Çev.). İletişim.
• Lambert, J. (2013). Digital storytelling: Capturing lives, creating community (4 b.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351266369
• Lune, H., & L Berg, B. L (2017). Qualitative research methods for the social sciences (9th ed.). Pearson Education Limited. http://law.gtu.ge/wp-content/uploads/2017/02/Berg-B.-Lune-H.-2012.-Qualitative-Research-Methods-for-the-Social-Sciences.pdf
• Magana, D., & Matlock, T. (2018). How Spanish speakers use metaphor to describe their experiences with cancer. Discourse&Communication, 12(4), 1-18. https://doi.org/10.1177/17504813187714
• McBride, H. L. (2021). Anneler, kızları ve beden algısı. (G. Korkmaz, Çev.). Okyanus.
• Mead, G. H. (2022). Zihin benlik ve toplum. Cem Yayınevi.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma -Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.). (3. baskı). Nobel Yayınları.
• Morva, O. (2016). Ben, kendim ve dijital benliğim: Dijital iletişim çağında benlik kavramlaştırması üzerine. N. Timisi. Dijital: Kavramlar, olanaklar, deneyimler içinde. Kalkedon.
• Mosher, C.E.,& Danoff-Burg, S. (2009). Cancer patients versus cancer survivors: Social and emotional consequences of word choice. Journal of Language and Social Psychology, 28(1), (s.72–84). https://doi.org/10.1177/0261927X08325762
• Poyraz, E. (2020). Kişilerarası iletişimde benlik, kimlik, kendini bilmek. Efe Akademi.
• Sart, G. (2015). Fenomenoloji ve yorumlayıcı fenomenolojik analiz. F. N. Bayyurt (Dü.). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde. Anı.
• Smith,J. (2009). Interpretative phenomenological analysis: Theory, method, research. Sage.
• Sontag, S. (2005). Metafor olarak hastalık: Aids ve metaforları. Agora Kitaplığı.
• Stepnisky, G. R. (2019). Çağdaş sosyoloji kuramları ve klasik kökleri (1 b.). (I. E. Howison, Çev.) Deki.
• Storr, W. (2018). Selfie tutkusu (1 b.). (Ö. Onan, Çev.). Doğan Kitap.
• Storr, W. (2020). Hikaye anlatıcılığın bilimi (2 b.). (E. F. Güçlü, Çev.). Timaş.
• Sur, H. (2020). Sağlık hizmetlerinde algı yönetimi. R. Erdem, S. Bostan, & A. Yılmaz. Sağlık iletişimi makro perspektif (ss. 146-156) içinde. Nobel.
• Terzioğlu, A. (2018). Küreselleşme, kanser ve hastalık anlatıları: Bilinçli/bilinçsiz hastadan biyolojik vatandaşlığa geçiş. Neoliberalizm ve mahremiyet (s. 123). Içinde. Metis.
• Tecim, E. (2018). Sağlık sosyolojisi. (1 b.). Çizgi.
• Tilly, C. (2018). Neden: Düşünce ve davranışımızın altında yatan nedenler (1 b.). (A. Fethi, Çev.). Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Turner, M. (1996). The literary mind. Oxford University Press.
• Ulağlı, S. (2018). "Öteki" nin bilimine giriş imgebilim. Motto yayınları.
• Yanardağ, R. (2021). Kronik üveit hastalığı olan çocuk ve ailelerinin hastalık anlatılarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldız, M., & Gülpınar, M. A. (2019, Eylül-Aralık). Tıp eğitiminde insani boyut ve anlatı tıbbının imkanları. Tıp Eğitimi Dünyası, 123-134. doi:10.25282/ted.569519