Psikolojik Sözleşmenin İş Tatmini Üzerindeki Etkisini Belirlemeye yönelik Bir Araştırma

Yıl 2012, Cilt: 17 Sayı: 2, 325 - 351, 01.06.2012

  Yrd.doç.dr.derya Ergun Özler Emre Ünver

Öz

Anahtar Kelimeler

-

PSİKOLOJİK SÖZLEŞMENİN İŞ TATMİNİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu, araştırmanın temel amacını, psikolojik sözleşmenin iş tatmini üzerindeki etkisinin araştırılması oluşturmaktadır. Araştırmada öncelikle; psikolojik sözleşme ve iş tatmini kavramları teorik çerçevede incelenmiş, daha sonra da farklı üniversitelerde görev alan 179 akademik personel üzerine bir anket çalışması uygulanmıştır. Araştırmada, bağımsız değişken olarak psikolojik sözleşmenin işlemsel ve ilişkisel boyutları, bağımlı değişken olarak ise önce iş tatmini ve daha sonra iş tatmininin sekiz boyutu çoklu regresyon analizine tabi tutulmuştur. Yapılan analiz sonucunda; akademik personelin psikolojik sözleşmeye dair tutumları ile iş tatmin düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkinin varolduğu ve bunun yanında; psikolojik sözleşmenin işlemsel ve ilişkisel boyutlarının her ikisinin de iş tatmininin ücretlendirme, terfi, ödüllendirme, iş arkadaşları, yapılan işin niteliği ve iletişim boyutları üzerinde; psikolojik sözleşmenin yalnızca ilişkisel boyutunun ise iş tatmininin denetim ve elde edilen ek fayda boyutları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Søzleşme, İşlemsel Psikolojik Søzleşme, İlişkisel Psikolojik Søzleşme, İş Tatmini, Akademik Personel.

Kaynakça

• 1. ANDERSON, Neil and SCHALK, Rene, (1998) The Psychological Contract in Retrospect and Prospectž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 19, Special Issue: The Psychological Contract At Work, pp: 637-647.
• 2. ARSLAN, H., Bader ve ULAŞ, Dilber, (2004), İstihdamın Korunması ve İşten Ñıkarılanlara Uygulanan Yardımlarž, Ege Akademik Bakış Dergisi, C: 4, Sa: 1-2, Ocak- Temmuz, ss: 102-114.
• 3. BARUTÑUGİL, İsmet, (2004), Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınevi, İstanbul.
• 4. BAYRAKTAROĞLU, Serkan, MESCİ, Muammer, (2010), Örgþtlerde Psikolojik Søzleşme İle İş Tatmini Arasındaki İlişki: Bir Devlet Üniversitesi Örneğiž, 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi Bildiriler, 6-8 Mayıs, Zonguldak, ss: 447-452.
• 5. BOZKURT, Öznur, BOZKURT, İlhan, (2008), İş Tatminini Etkileyen İşletme İéi Faktørlerin Eğitim Sektørþ Aéısından Değerlendirilmesine Yønelik Bir Alan Araştırmasıž, Doğuş Üniversitesi Dergisi, C: 9, Sa: 1, ss: 1-18.
• 6. BÖLÜKBAŞI, Gþl Ayşe, YILDIRTAN, Ñakmur Dina, (2009), Yerel Yønetimlerde İş Tatminini Etkileyen Faktørlerin Belirlenmesine Yønelik Alan Araştırmasıž, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C: 27, Sa: 2, ss: 345-366.
• 7. CHANG, Cheng-Ping, HSU, Po-Chiun, (2009), “The Psychological Contract of The Temporary Employee In The Public Sector In Taiwanž, Social Behavior and Personality ProQuest Psychology Journals, Vol: 37, No: 6; pp: 721-728.
• 8. ÑALIŞKAN, Zekeriya, (2005), İş Tatmini: Malatyaœda Sağlık Kuruluşları Üzerinde Bir Denemež, DAUM Dergisi, C: 4, Sa: 1, Ekim, ss: 9-18.
• 9. DUNAHEE, Michael, H., WANGLER, Lawrence, A., (1974), The Psychological Contract: A Conceptual Structure for Management/Employee Relationsž, Personnel Journal, Vol. 53, No: 7, (pre-1986); Jul., pp: 517-524.
• 10. http://yogm.meb.gov.tr/devletogretimelemani.htm (Erişim Tarihi: 31.10.2010).
• 11. GENÑ, Nurullah, KOCASARAÑ, Sertan ve DOĞAN, Mþslþm, (2008), Psikolojik Søzleşme İle Örgþtsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yønelik Bir Araştırmaž, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 16-18 Mayıs, İstanbul, ss: 837-845.
• 12. HERRIOT, P. and PEMBERTON, C., (1995), New Deals: The Revolution in Managerial Careers, Wiley, Chichester. İéinde: GUEST, David, E., (1998), Is The Psychological Contract Worth Taking Seriously?ž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 19, Special Issue: The Psychological Contract at Work, pp: 649-664.
• 13. KNIGHTS, Anna, Janice, KENNEDY, Jean, Barbara, (2005), Psychological Contract Violation: Impacts on Job Satisfaction and Organizational Commitment Among Australian Senior Public Servantsž, Applied H.R.M. Research, Vol: 10, No: 2, pp: 57-72.
• 14. KOÑ, Ahmet, (2007), Örgþtlerde Ödþllendirme Sistemlerinin İş Tatmini İle İlişkisine Yønelik Bir Araştırmaž, Dumlupınar Üniversitesi SBE, Yþksek Lisans Tezi, Kþtahya.
• 15. LU, Hong, WHILE, E. Alison, BARRIBALL, K. Louise, (2005), Job Satisfaction Among Nurses: A Literature Reviewž, International Journal of Nursing Studies, Vol: 42, pp: 211-227.
• 16. MAO, Huiyuan, LIU, Xin, GE, Hua, (2008), Evading Tactics of Psychological Contract Violationsž, Asian Social Science, Vol. 4, No. 11, Nov., pp: 26-29.
• 17. MILLWARD, Lynne, J., HOPKINS, Lee, J., (1998), Psychological Contracts, Organizational and Job Commitment”, Journal of Applied Psychology, Vol: 28, No: 16, pp: 1530-1556.
• 18. MİMAROĞLU, Hande, (2008), Psikolojik Søzleşmenin Personelin Tutum ve Davranışlarına Etkileri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırmaž, Çukurova Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Adana.
• 19. MORRISON, E., David, (1994), Psychological Contracts and Changež, Human Resource Management, Vol. 33, No. 3, (1986-1998); Fall, pp: 353-372.
• 20. NELSON, Lindsay, TONKS, Graeme, WEYMOUTH, Joshua, (2006), The Psychological Contract and Job Satisfaction: Experiences of a Group of Casual Workersž, Research and Practice in Human Resource Management, Vol:14, Issue: 2, pp:18-33.
• 21. ÖZGEN, Mimaroğlu, Hande, ÖZGEN, Hþseyin, (2010), Psikolojik Søzleşme ve Boyutlarının İş Tatmini, Örgþtsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkileri: Tıbbi Satış Temsilcileri Üzerinde Bir Araştırmaž, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 19, Sa: 1, ss: 1-19.
• 22. ROBINSON, L., Sandra, (1996), Trust and Breach of The Psychological Contractž, Administrative Science Quarterly, Vol: 41, No: 4, Dec., pp: 574-599.
• 23. ROBINSON, L., Sandra, KRAATZ, Matthew, S., ROUSSEAU, Denise, M., (1994), Changing Obligations and The Psychological Contract: A Longitudinal Studyž, Academy of Management Journal, Vol: 37, No: 1, Feb., pp: 137-152.
• 24. ROBINSON, L., Sandra, ROUSSEAU, M. Denise, (1994), Violating The Psychological Contract: Not The Exception but The Normž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 15, No: 3, May., pp: 245- 259.
• 25. ROBINSON, L., Sandra, MORRISON, Wolfe, Elizabeth, (2000), The Development of Psychological Contract Breach and Violation: A Longitudinal Studyž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 21, No: 5, Aug., pp. 525-546.
• 26. ROUSSEAU, M. Denise, TİJORİWALA, A. Snehal, (1998), Assessing Psychological Contracts: Issues, Alternatives and Measuresž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 19, Special Issue: The Psychological Contract at Work, pp: 679-695.
• 27. ROUSSEAU, Denise, M., WADE-BENZONI, Kimberly, A., (1994), Linking Strategy and Human Resource Practices: How Employee and Customer Contracts Are Createdž, Human Resource Management, Vol: 33, No: 3, (1986-1998); Fall; pp: 463-489.
• 28. SABUNCUOĞLU, Zeyyat, TÜZ, Melek, (2001), Örgütsel Psikoloji, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• 29. SAYLI, Halil, (2002), Örgþtsel Değişimde Psikolojik Søzleşme İhlalleri ve Bir Uygulama Örneğiž, Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Afyon.
• 30. SEVİMLİ, Figen, İŞCAN, Faruk, Ömer, (2005), Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Aéısından İş Doyumuž, Ege Akademik Bakış Dergisi, C:5, Sa: 1, ss: 55-64.
• 31. SPECTOR, E., Paul, (1985), Measurement of Human Service Staff Satisfaction: Development of the Job Satisfaction Surveyž, American Journal of Community Psychology, Vol.: 13, No: 6, pp: 693-713.
• 32. ŞAHİN, DİL, Meltem, (2010), Psikolojik Søzleşme, (Editør: N.Derya Ergun Özler) Örgütsel Davranışta Güncel Konular, , Ekin Yayınevi, Bursa
• 33. THEODOSSIOU, I., ZANGELIDIS, A., (2009), Career Prospects and Tenure-Job Satisfaction Profiles: Evidence From Panel Dataž, The Journal of Socio-Economics, Vol: 38, pp: 648-657.
• 34. THOMAS, C. David, AU, Kevin, RAVLIN, C. Elizabeth, (2003), Cultural Variation and The Psychological Contract”, Journal of Organizational Behavior, Vol: 24, No. 5, Special Issue: Employment Relationships: Exchanges between Employees and Employers, Aug, pp. 451-471.
• 35. THOMAS, Helena D. C., ANDERSON, Neil, (1998), Changes in Newcomersœ Psychological Contracts during Organizational Socialization: A Study of Recruits Entering the British Armyž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 19, Special Issue: The Psychological Contract At Work, pp: 745- 767.
• 36. TURNLEY, H., William, FELDMAN, C., Daniel, (2000), ReExamining The Effects of Psychological Contract Violations: Unmet Expectations and Job Dissatisfaction As Mediatorsž, Journal of Organizational Behavior, Vol: 21, No: 1, Feb., pp: 25-42.
• 37. TUTAR, Hasan, YILMAZ, M., Kemal, (2003), Genel İletişim Kavramlar ve Modeller, 4. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• 38. TÜKELTÜRK, Şule Aydın, PERÑİN, Nilþfer Şahin, GÜZEL, Berrin, (2009), Örgþtlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırmaž, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Mayıs, Eskişehir, ss: 688-692.
• 39. TÜRKER, Erkan, (2010), Psikolojik Søzleşme ile Örgþtsel Bağlılık İlişkisi: Sağlık Ñalışanları Üzerinde Bir Uygulamaž, Atatürk Üniversitesi SBE, Yþksek Lisans Tezi, Erzurum.
• 40. YAZICIOĞLU, Yahşi ve ERDOĞAN, Samiye, (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• 41. ZHAO, Hao, WAYNE, J. Sandy, GLIBKOWSKI, C. Brian, BRAVO, Jesus, (2007), The Impact of Psychological Contract Breach on WorkRelated Outcomes: A Meta-Analysisž, Personnel Psychology; Vol: 60, No: 3, Autumn, pp: 647-680.