İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ UYGULAMALARININ ÇALIŞANLAR TARAFINDAN ALGILANIŞININ ÖRGÜTE BAĞLILIKLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE BİR İŞLETME ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 73 - 94, 01.12.2022

Berkay Aksu , Halil İbrahim Özmen

Öz

Örgütlerin başarılı olabilmesi için sadece nitelikli eleman yeterli değildir. Çalışanların örgüte bağlı ve çalışma isteklerinin olması gerekmektedir. Kurumların Başarısı ancak örgütle duygusal bağ kuran çalışanlar aracılığı ile sağlanabilir. İnsan kaynakları yönetimi örgütlerde insanların ardındaki insanlar olarak, örgüte bağlı ve çalışma isteğine sahip çalışanlarla ilgili süreçte temel sorumlu olarak düşünülebilir. Bu çalışmada, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir işletmedeki çalışanların insan kaynakları yönetimi uygulamalarına yönelik algılarının örgüte olan bağlılıkları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu çerçevede öncelikle insan kaynakları yönetimi kavramı ve örgütsel bağlılık kavramı açıklanmıştır. Kavramsal yapı çerçevesinde insan kaynakları yönetimi uygulamalarının çalışanlar tarafından algılanışının örgüte olan bağlılıkları üzerindeki etkilerine yönelik bir araştırma yapılmıştır. Araştırma otomotiv sektöründe faaliyet gösteren kurumsal bir işletmenin yedek parça deposunda görev yapan çalışanlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, işletmenin çalışanları tarafından algılanan insan kaynakları uygulamaları ile çalışanların örgüte olan bağlılıkları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çalışanlarda insan kaynakları yönetimi uygulamalarına ilişkin farkındalık ve algı arttıkça örgütsel bağlılık da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Kaynakları Yönetimi, Örgütsel Bağlılık, Otomotiv Sektörü

Kaynakça

• Acar, A. C. (2008), İnsan kaynakları planlaması ve işgören seçimi. C. Uyargil vd. (Eds.), İnsan Kaynakları Yönetimi (s. 85-160). Beta Yayınları.
• Acar, A. G. (2000). Etik değerlerin kurumsallaştırılması üzerine bir araştırma, [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Afshari, L., Young, S., Gibson, P., & Karimi, L. (2020). Organizational commitment: exploring the role of identity. Personnel Review, 49(3), 774-790.
• Akbıyık B. S. (2012). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının örgüte bağlılığa katkısında çalışma şekillerinin rolü: Konaklama işletmelerinde bir araştırma. [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Akçakanat, T. (2009), İnsan kaynakları yönetiminde performans değerlendirme: Isparta il emniyet müdürlüğünde bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Akyıldız, H. ve Güngör, İ. (2004). İş değerlendirmesinde puan yönteminin sorunları ve bir model önerisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 31-52.
• Arciniega, L. M., & González, L. (2006). What is the influence of work values relative to other variables in the development of organizational commitment?. International Journal of Social Psychology, 21(1), 35-50.
• Armstrong, M. (2006). Handbook of human resource management practice. KoganPage.
• Arslan, M. (2001). İş ve meslek ahlakı. Nobel Yayın Dağıtım.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Nobel Yayın Dağıtım.
• Bayram L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, (59), 125-139.
• Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. American Journal of Sociology, 66(1), 32-42.
• Bingöl, D. (2013). İnsan kaynakları yönetimi. Beta Yayınları.
• Brett, J. F., Cron, W. L., & Slocum, J. W. (1995). Economic dependency on work: A modarator of the relationshio between organizational commitment and performance. Academy Of Managemet, 38(1), 261-271.
• Canman, D. (1995). Çağdaş personel yönetimi, Yayın No: 260. TODAİE Yayınları.
• Ceylan, A. ve Demircan, N. (2002). Çalışanların örgüte bağlılığı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilere yönelik bir araştırma, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 31(1), 57-70.
• Chang, E. (2005). Employee’s overall perception of HRM effectiveness. Human Relations, 58(4), 523-544.
• Çakır Ö. (2006). Ücret adaletinin iş davranışları üzerindeki etkileri. Kamu-İş Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası Yayınları.
• Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Nobel Yayın Dağıtım.
• Çopur, Z., Varlı, B., Avşar, M. ve Şenbaş, M. (2006). Ege Üniversitesi Hastanesi'nde çalışan ev idaresi personelinin iş kazası geçirme durumunun incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(2), 155-176.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 179-194.
• Durna, U. ve Veysel, E. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Erdoğdu, E. (2013). İnsan kaynakları yönetiminde personel seçimi ve psikoteknik testlerin önemi. [Yüksek Lisans Tezi]. Atılım Üniversitesi.
• Galetic, L., & Nacinovic, I. (2007). Ethical issues of compensation management in Croatian enterprises. Seventh International Conference on Enterprise in Transition. Croatia.
• Gautam, T., Van Dick, R., & Wagner, U. (2001). Organizational commitment in Nepalese settings. Asian Journal of Social Psychology, 4(3), 239-248.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Pearson Educcation.
• Gülten, G. (2018). Çalışma hayatında örgütsel bağlılık ve iş tatmini. [Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Güney, S. (2007). Yönetim ve organizasyon. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hassan, S. (2016). Impact of HRM practices on employee’s performance. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 6(1), 15-22.
• Haznedar, B. (2006) İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Firma Performansına Etkileri. [Yüksek Lisans Tezi]. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Hill, L. A. (2014). Bir Çalışanı İşe Almak. Optimist Yayınları.
• Hrebiniak, L. G., & Alutto, J. A. (1972). Personal and Role-Related Factors in the Development of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 17(4), 555–573.
• Ichniowski, C., Shaw, K., & Prennushi, G. (1997). The effect of human resource management practices on productivity: A study of steel finishing lines. American Economic Review, 87, 291–313.
• İmamoğlu, E. (2017). Belediyelerde insan kaynakları yönetimi: Beylikdüzü belediyesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• İzgi, C. (2013). İnsan kaynakları yönetiminde çalışanların performansının değerlendirilmesi süreci ve otel işletmelerinde bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Kağnıcıoğlu, D. (2001). İnsan kaynakları yönetimi ve değişen endüstri ilişkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 13-42.
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Dinamik Akademi Yayın Dağıtım.
• Karasu, Y. (2009). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının etik açıdan çalışanlar tarafından algılanışı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisine yönelik bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Kayış, A. (2006). Güvenirlilik Analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde. Asil Yayınları.
• Kaynak, T. (1989). İnsan kaynakları planlaması. Alfa Yayınları.
• Kırlak, Ö. (2018). Tekstil sektöründe yer alan işletmelerde işten ayrılma, oryantasyon eğitimi, çalışan mutluluğu ve örgütsel bağlılık üzerine bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
• Koys, D. J. (1988). Human resource management and a culture of respect: Effects on employees' organizational commitment. Employee Responsibilities and Rights Journal, 1(1), 57-68.
• MacDuffie, J. P. (1995). Human resource bundles and manufacturing performance: Organizational logic and flexible production systems in the world auto industry. Industrial and Labor Relations Review, 48(2), 197-221.
• Maurer, T. J., & Tarulli, B. A. (1994). Investigation of perceived environment, perceived outcome, and person variables in relationship to voluntary development activity by employees. Journal of applied psychology, 79(1), 3-14.
• Mellor, S., Mathieu, J. E., Barnes-Farrell, J. L., & Rogelberg, S. G. (2001). Employees' nonwork obligations and organizational commitments: A new way to look at the relationships. Human Resource Management, 40(2), 171-184.
• Mendeş, M., Subaşı, S., & Başpınar, E. (2005). Bilimsel çalışmalarıda P-değerinin rapor edilmesi (P<0.01?, P<0.05?, P>0.05?). Tarım Bilimleri Dergisi, 11(4), 359-363.
• Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326.
• Meyer, J. P., & Smith, C. A. (2000). HRM practices and organizational commitment: Test of a mediation model. Canadian Journal of Administrative Sciences, 17(4), 319-331.
• Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1984). Testing the side-bet theory of organizational commitment: Some methodological considerations, Journal of Applied Psychology, 69(3), 372-378.
• Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Mucuk, İ. (2008). Modern işletmecilik. Türkmen Kitabevi.
• Mutlu, S. (2016). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının çalışanlar tarafından algılanışı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisine yönelik bir uygulama, [Yüksek Lisans Tezi]. Toros Üniversitesi.
• Özçelik, O. (2008). Eğitim ve Geliştirme, C. Uyargil vd. (Eds.), İnsan Kaynakları Yönetimi (s.163-210). Beta Yayınları.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 113-130.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2013). Örgütsel Davranış. Ekin Yayınevi.
• Özutku, H., Veysel, A. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşim teorisi çerçevesinde, yönetici-ast etkileşimi ile örgütsel bağlılık boyutları ve iş performansı arasındaki ilişki: Ampirik bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
• Paşamehmetoğlu, A. ve Yeloğlu, H. O. (2013). Motivasyon. Ü. Sığrı ve S. Gürbüz (Ed.), Örgütsel Davranış içinde (s.137-174). Beta Yayınları.
• Pehlivan, B. (2008) İnsan kaynakları yönetiminde performans değerlendirmesi ve maliye bakanlığı çalışanlarına yönelik bir çalışma. [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Pehlivan, İ. (1991.) Örgütsel stres kaynakları ve verimlilik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 791-802.
• Pfeffer, J. (1998). Seven practices of successful organizations. California Management Review, 40(2), 96–124.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
• Robertson, I. T., & Smith, M. (2001). Personnel selection. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 74(4), 441–472.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Eğitim, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Ege Akademik Bakış, 7(2), 613-628.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ezgi Kitabevi.
• Shapiro, S. S., & Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (Complete Samples), Biometrika, 52(3/4), 591-611.
• Shore L.Y., Barksdale K., & Shore T. H. (1995). Managerial perceptions of employee commitment to the organization. Academy of Management Journal, 38(6), 1593-1615.
• Staufenbiel, T., & König C. J. (2010). A model for the effects of job insecurity on performance, turnover intention, and absenteeism. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(1), 101–117.
• Stum, D. L. (1999). Workforce commitment: Strategies for the new work order. Strategy & Leadership, 27(1), 4–7.
• Tansky, J. W., & Cohen, D. J. (2001), The relationship between organizational support, employee development, and organizational commitment: An empirical study. Human Resource Development Quarterly, 12(3), 285-300.
• Türker, A. (1998). İşletme yöneticileri için toplam kalite yönetimi ve insan kaynakları. Türkmen Kitapevi.
• Uslu, A. (2012). Örgütsel bağlılık, daimi ve geçici işçilerin örgütsel bağlılık algıları üzerinde bir araştırma ve Muş Şeker Fabrikası'nda bir alan çalışması. [Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Uyargil, C., Adal, Z., Ataay, İ. D., Acar, A. C., Özçelik, A. O., Sadullah, Ö. ve Tüzüner, L. (2008). İnsan kaynakları yönetimi. Beta Yayınları.
• Uyguç, N. ve Çımrın, D. (2004). DEÜ araştırma ve uygulama hastanesi merkez laboratuvarı çalışanlarının örgüte bağlılıklarını ve işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 19(1), 91-99.
• Uysal, G. (2005). İnsan kaynakları uygulamaları ve örgütsel bağlılık üzerine bir araştırma. [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Ünsalan, E. ve Şimşeker, B. (2021). İnsan Kaynakları Yönetimi. Detay Yayınları.
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428.
• Yakut, S. (2015). İş tatmini ve örgütsel bağlılık ve meslek liselerinde bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi]. Kültür Üniversitesi.
• Yüksel, Ö. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Gazi Kitapevi.