LABORATUVAR MALIYETLERININ FAALIYET TABANLI MALIYET YÖNTEMIYLE ANALIZI: BIR KAMU HASTANESINDE UYGULAMA

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 52 - 64, 30.06.2020

Meryem Koçaş , Mehmet Gençtürk

Öz

Gelişen teknoloji, ekonomik şartlar, hastalıkların çoğalması ve sağlıklı olma bilinci sağlık hizmetlerine olan talebi artırmaya başlamıştır. Sağlık hizmetlerine olan talebin artması da sağlığa ayrılan finansmanı yetersiz hale getirebilmektedir. Finansmanın yetersiz kalması ile kalitesiz sağlık hizmeti sunma, sağlık taleplerini karşılayamama, hastanenin sürekliliğini sağlayamama vb. birçok problem ortaya çıkabilmektedir. Son yıllarda kurumların bu problemlere çözüm arayışları artmış ve maliyet alanını tespit etmeye yönelik ilgileri artmıştır. Bu araştırmanın amacı son yıllarda artan laboratuvar maliyetleri ve patoloji laboratuvarının önemi göz önüne alınarak Antalya’daki X kamu hastanesinin patoloji laboratuvarında yapılan vaka başına maliyetleri FTM yöntemi ile hesaplamak ve Sağlıkta Uygulama Tebliği (SUT) fiyatları ile karşılaştırmaktır. Araştırma kapsamına alınan vakalar tüm vakaların % 84’nü oluşturmaktadır. Sonuç olarak örnekleme alınan 16 vakadan; 4’ünün maliyeti SUT fiyatlarından düşük, 12’sinin maliyeti ise, SUT fiyatlarından yüksek bulunmuştur. SUT fiyatlarının vakaların maliyetlerini karşılayamadığı görülmüştür. Ayrıca patoloji laboratuvarı vakalarının maliyetlerini en çok işçilik giderlerinin artırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

hastane maliyet analizi, faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemi, patoloji laboratuvarı

Kaynakça

• Ağırbaş, İ. (2014), “Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi”, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Ağırbaş İ. (2016),” Hastane Yönetimi ve Organizasyon”, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Ağyar, E. (2006), “Hastane İşletmelerinin Yönetimi Açısından Çağdaş Maliyetleme Yöntemlerinden Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Kalite Maliyetlemenin Değerlendirilmesi: Bir Uygulama”, İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Antalya.
• Aird, B. (1996), “Activity Based Cost Management in Health Care Another Fad? International Journal of Health Care Qality Assurrance, 9(4): 16-19. Doi: 10.1108/09526869610124182.
• Ak Ergün, F. (2011), “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Patoloji Laboratuvarı Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Akdoğan, N. (2000), “Tekdüzen Maliyet Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları”, 5. Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Babad, Y.M. ve Balachandran, B.V. (1993), “Cost Driver Optimization Inactivity-Based Costing”, The Accounting Review, 68: 563–564.
• Bakhshayesh, A, (1999), “Hastanelerde Faaliyete Dayalı Maliyetleme”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Ünibersitesi, Ankara.
• Cooper, R. ve Kaplan, R. S. (1988), “How Cost Accounting Distorts Product Cost”, Management Accounting, 69(10): 20-27.
• Cooper, R. ve Kaplan, R. (1992), “Activity-Based Systems: Measuring the Costs of Resource Usage”, Accounting Horizons/September, 6(3): 1-13.
• Emmett, D.D. ve Forget, R. M. C. (2005), The Utilization of Activity-Based Cost Accounting in Hospitals, Journal of Hospital Marketing & Public Relations, 15(2): 79-89. Doı: 10.1300/J37v15n02_06.
• Erdoğan, N. ve Saban, M. (2010), “ Maliyet ve Yönetim Muhasebesi”, Beta Yayınları, 5. Baskı, İstanbul.
• Gupta, M. ve Galloway, K. (2003), “Activity-Based Costing/Management and its ımplications for Operations Management”, College of Business and Public Administration, University of Louisville, Louisville, KY 40292, USA, Technovation 23: 131–138. Www.Elsevier.Com/Locate/Technovation.
• Hansen, D.R. ve Women, M.M. (1995) “Cost Management Accounting and Control”, South Western Collage Publishing, ABD.
• Ildır, A. (2008), “Faaliyet Tabanlı Maliyetleme İle Sağlık İşletmelerinde Maliyet Analizi ve Performans Yönetimi”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Kinney, M.R. ve Raiborn, C.A. (2009), “Cost Accounting: Foundations and Evolutions”, Seventhy Edition, South Western Cengagel Learning, Usa.
• Koçyiğit, Ç. S. (2006), “ Faaliyete Dayalı Maliyet Yöntemi ve Hastane Uygulaması”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lawson, R. A. (2005), “Activity-Based Costing Systems For Hospital Management”, CMA Magazine, 68(5), 3 Charts.
• Nosanchuk, J.S. ve Keefner, R. (1995), Cost Analysis of Point-of-Care Laboratory Testing in a Community Hospital, Clınıcal Chemıstry, Original Article,10(2): 240-243. https://doi.org/10.1093/ajcp/103.2.240.
• Özcan, F. (2006), “ Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Tıbbi Laboratuvar Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.
• Özkan, O. (2014), “Hastanelerde Birim Maliyet Analizi ve Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi’nde Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ridderstolpe, L. Johansson, A. ve Skau, T. (2002), “Clinical Process Analysis and Activity-Based Costing at a Heart Center”, Journal of Medical Systems, 26( 4), August.
• Sözbilir, H. (1986), " Hastanelerde Etkenliği Artırmada Yönetime Yardımcı Bir Araç Olarak Maliyet Bilgilerinin Kullanılması ve Afyon da Bir Örnek Olay Çalışması”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 135, Eskişehir.
• Player, S. (1998), “Activity-Based Analyses Lead to Better Decision Making” Health Care Finans Management, 52(8):66–70.