THE EFFECT OF HEALTH EMPLOYEES FROM THE PERSPECTIVE OF LEARNED RESOURCEFULNESS TO THE STATE AND TRAİT ANXIETY LEVELS

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 101 - 127, 31.12.2020

Ayşe Nur Ata , Ertuğrul Bayer

Öz

Anahtar Kelimeler

Learned Resourcefulness, State Anxiety Level, Trait Anxiety Level

HASTANE ÇALIŞANLARININ PERSPEKTİFİNDEN ÖĞRENİLMİŞ GÜÇLÜLÜĞÜN DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Öz

Öğrenilmiş güçlülük becerisi kişilerin hayatı boyunca karşılaşabileceği olumsuzluklarla ve hayatın stresiyle başa çıkabilme hususunda oldukça önemli bir etkendir. Bundan dolayı bireylerin kişisel gelişiminde oldukça etkili olan öğrenilmiş güçlülük becerisinin, kişilerin durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri üzerinde etkisi vardır. Öğrenilmiş güçlülük becerisi, zor ve stresli durumlarla başa çıkmada ortaya çıkan kontrol mekanizmasıdır. Durumluk kaygı, bireylerin belirli koşullarda kendilerini nasıl hissettiğiyle ilişkili iken, sürekli kaygı da bireylerin belirli bir duruma bağlı kalmadan genel olarak kendini nasıl hissettiğiyle ilgilidir. Bu çalışma hastane çalışanlarının öğrenilmiş güçlülük becerisi ile durumluk ve sürekli kaygıları arasındaki ilişkiyi ölçmek ve değerlendirmek amacıyla 1426 çalışana sahip Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde görev yapan 302 hastane çalışanı ile anket uygulaması gerçekleştirilerek yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, öğrenilmiş güçlülük boyutları ile durumluk ve sürekli kaygı durumları arasında negatif yönlü bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca sosyo-demografik değişkenlerden yaş, cinsiyet, eğitim, hastanedeki görev, meslekteki toplam hizmet süresi ve hastanedeki hizmet süresinin, birçok öğrenilmiş güçlülük boyutu ile durumluk ve sürekli kaygı durumları üzerinde belirleyici olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenilmiş Güçlülük, Durumluk Kaygı Düzeyi, Sürekli Kaygı Düzeyi

Kaynakça

• Akbalık, Ö., (2005), Üniversite Öğrencilerinde Kaygı Belirtileri, İç-Dış Kontrol Odağı İnancı İle Öğrenilmiş Güçlülük Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Diyarbakır.
• Aksu, G., Eser, M. T. ve Güzeller, C. O. (2017), Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. 1. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Atkinson, L. R., Atkinson, C. R., Smith, E. E., Bem, J. D. and Hoeksema, N. S. (2008), Psikolojiye Giriş. (Çev. Y. Alogan), 4. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Balcıoğlu, İ. (2006), “Yaygın Anksiyete Bozukluğu Prognoz ve Başa Çıkma”, içinde N. Dilbaz (Ed), Anksiyete Bozukluklarında Son Gelişmeler, (ss. 59-66), Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Boyacı, K., Şensoy, F., Beydağ, D. K. ve Kıyak, M. (2014), Stress and Stress Management in Health Institutions, Social and Behavioral Sciences, 152 (1): 470 – 475.
• Can, A. (2014), SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, Y. (2007), Ortaöğretim Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülükleri Ve Aile İçi İlişkileri, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çeçen, D. (2017), Yetişkinlerde Bağlanma Stilleri İle Benlik Saygısı Ve Sürekli Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çelik, Ş. (2012), Türkiye’de İllerin Bitkisel Üretiminin Faktör Analizi İle İncelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22(2): 69-76.
• Dağ, İ., (1991), Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği’nin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenilirliği ve Geçerliği, Türk Psikiyatri Dergisi, 2(4): 269- 274.
• Dağlar, K. (2016), Okul Öncesi Çocuklarda Anksiyete Belirtileri İle Annelerinin Bağlanma Biçimleri Ve Ayrılık Anksiyeteleri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ding, Y., Qu, J., Yu, X. and Wang, S. (2014), The Mediating Effects of Burnout on the Relationship between Anxiety Symptoms and Occupational Stress among Community Healthcare Workers in China: A Cross-Sectional Study.PLoS One, 9(9): 1-7.
• Ergenç, G. F. (2015), .Hemşirelerde Öğrenilmiş Güçlülük İş Doyumu Ve Stresle Baş Etme Tarzları İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Gökkaya, B. V. (2015), Ahtapot Kadınlar: Aile Ve İş Yaşamı Kıskacındaki Kadınlar Ve Karşılaştıkları Sorunlar. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10): 233-248.
• Güloğlu, B. ve Aydın, G. (2007), İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük ve Otomatik Düşünce Biçimi Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1): 157-168.
• Güngör, E. (2008), Özel Eğitime Muhtaç Çocukların Anne Ve Babalarının Psikolojik İlişki İhtiyaçları İle Durumluk Ve Sürekli Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
• Karabacak, M. (2013), Teknolojik Değişimin İşgörenler Üzerinde Yarattığı Durumluk Ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kütahya.
• Karaman, S. (2009), Sağlık İle İlgili Programlarda Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Durumluk Ve Sürekli Kaygı Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Kayseri.
• Kartal, H., (2018), Hastane Çalışanlarının Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri Ve İç Dış Kontrol Odağı Arasındaki İlişkinin Yönetsel Açıdan İncelenmesi: Bir Hastane Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Bölümü, İstanbul.
• Kocabaşoğlu, N. (2008), Anksiyete Bozukluklarına Genel Bir Bakış, Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi, 62(1): 175-184.
• Özcan, M. E., Ünal, A. ve Çakıcı, B. A. (2014), Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Stres: Konya Numune Hastanesi Saha Çalışması, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1): 125-131.
• Rosenbaum, M. (1980), A Schedule For Assessing Self-Control Behaviors: Preliminary Findings, Behavior Therapy, 11(1): 109- 121.
• Rosenbaum, M. (1998), Opening Versus Closing Strategies İn Controlling One’s Responses To Experiences, in M. Kofka, G. Weary, et al. (Eds), Personal Control İn Action: Cognitive And Motivational Mechanisms (pp. 61-84), New York: Plenum.
• Shapiro, L. S., Astin, A. J., Bishop, R. S. and Cordava, M. (2005), Mindfulness-Based Stress Reduction for Health Care Professionals: Results From a Randomized Trial, International Journal of Stress Management, 12(2): 164–176.
• Shiri, M., Akhavan, S. and Geramian, N. (2012), Anxiety Disorders and its Types, in V. Olisah (Ed), Essential Notes in Psychiatry (pp. 87-116), InTech.
• Spielberger, C. D. (1966), Theory and Research in Anxiety, in C. D. Spielberger (Ed), Anxiety and Behavior (pp. 3-19), New York: Academic Press.
• Yıldırım, H. M., Gülpınar, Ş. ve Uğuz, Ş. (2012), İş Yaşamında Öğrenilmiş Güçlülük İle İş Stresi Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4 (2): 133-144.