ÇALIŞANLARIN HASTA BİNA SENDROMU YAŞAMA DURUMLARININ İNCELENMESİ: HATAY DEVLET HASTANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 138 - 149, 31.12.2020

Sevil Aslan Şeyma Gülistan

Öz

Modern yaşamda insanların hayatlarını kapalı mekânlarda geçirmeleri bina kaynaklı sağlık problemlerine açık olmalarına neden olmaktadır. ''Hasta Bina Sendromu (HBS)'' olarak nitelendirilen bu durum yüksek risk düzeyine sahip hastanelerde de yaşanabilmektedir. Buna istinaden bu çalışmada, Hatay Devlet Hastanesi çalışanlarının HBS yaşama durumları, görülen semptomlar ve nedenleri araştırılmıştır. 230 hastane çalışanının katıldığı çalışma, 58 soruluk anket ile geçekleştirilmiştir. Anket verileri SPSS 21 paket programı kullanılarak analiz edilmiş, ortanca değeri, en küçük ve en büyük değer aralıkları, sayı ve yüzde üzerinden değerlendirilmiştir. Katılımcıların %53’ü 18-30 yaş aralığında, %53’ü kadın, %52,6’sı evli, %74,8’i üniversite mezunu ve %35,7’si destek personelidir. Aynı zamanda %55,2’si 1-10 yıldır aynı kurumda çalışmakta olup çalışma süresi boyunca aynı bina ve odada görev yapmaktadır. Dahası, %87’si günde 8 saat, %86,4’ü günlük çalışma süresinin çoğunu kapalı ortamda geçirmektedir. Katılımcıların % 26,5’i çalışma ortamını az stresli olarak değerlendirirken %25’i fazla stresli olarak değerlendirmiştir. Çalışanların % 48,7’si çalışma odası konforunun yeterli olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların %57,4’nün solunum yolu hastalıklarından birine sahip olduğu görülmüştür. En çok görülen HBS semptomları değerlendirildiğinde sırasıyla yorgunluk, genel adele-eklem ağrısı, uyku hali ve baş ağrısı şeklinde tespit edilmiştir. Katılımcıların 92,2’sinin HBS nedeniyle kendi kendine ilaç kullanmadığı ve % 96,1’inin doktora başvurmadığı tespit edilmiştir. Hastanelerde HBS’nin yaşanmasının önüne geçilmesi fiziksel özelliklerin (havalandırma ve ısıtma sistemlerinin iyileştirilmesi, çalışma alanının genişletilmesi, araç-gereçlerin ergonomik seçimi vb.) düzenlenmesiyle mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Hasta Bina Sendromu, Binanın Fiziki Özellikleri, İç Ortam Kirleticileri

Kaynakça

• Aytaç, S. ve Tüfekçi, U. (2018). Hasta Bina Sendromu’nun azaltılmasında ergonomik önlemlerin önemi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6: 137-142.
• Bourbeau, J. Brisson, C. and Allaire, S. (1996). Prevalance of the sick buildings syndrome symptoms in office workers before and after being exposed to a building with an improved ventilation system. Occupational and Environmental Medicine, 53: 204-10.
• Çobanoğlu, N. ve Kiper, N. (2006). Bina içi solunan havada tehlikeler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49: 71-75.
• Demirarslan, K.O. ve Başak, S. (2018). Hasta Bina Sendromu kavramı literatür araştırması ve çeşitli mekânların iç hava kalitelerinin karşılaştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(2), 190-201.
• Erdoğan Zeydan, Z., Zeydan, Ö. ve Yıldırım, Y. (2009). Hasta Bina Sendromu. IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, Tepekule, İzmir, 6-9 Mayıs 2009, 587-595.
• Eriksson, N.M., and Stenberg, B.G.T. (2006). Baseline prevalance of symptoms related to indoor environment, Scandinavian Journal of Public Health, 34: 387-396.
• Kubo, T., Mizoue, T., Ide, R., Tokui, N., Fujino, Y., Minh, P.T., Shirane, K., Matsumoto, T., and Yoshimura, T. (2006). Visual display terminal work and Sick Building Syndrome- the role of psychosocial distress in the relationship, Journal of Occupational Health, 48: 107-112.
• Menteşe, S., Böce T., Mutlu, M.B., Özdemirpençe, S.S., Nişancı, S.Y., Palaz, E., Çetin, B., Taşdibi, D., Selçuk, B. ve Karagöz, S. (2013). Havadan kaynaklı bakteri seviyesinin Çanakkale’deki ev, yurt ve okullarda mekansal değişimi 1865-1892, 11. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, 17-20 Nisan 2013, 1873.
• Muhic, S. and Butala, V. (2004). The influence of indoor environment in office buildings on their occupants: expected–unexpected, Building and Environment, 39: 289-96.
• Nordström, K. Norback, D. and Akselsson, R. (1995). Influence of indoor air quality and personal factors on the sick building syndrome in Swedish geriatric hospitals. Occupational and Environmental Medicine, 52:170-6.
• Ooi, P.L., Goh, K.T., Phoon, M.H., Foo, S.C., and Yap, H.M. (1998). Epidemiology of Sick Building Syndrome and its associated risk factors in Singapore. Occupational and Environmental Medicine, 55: 188-193.
• Otlu, M. (2008). Turgut Özal Tıp Merkezi çalışanlarında Hasta Bina Sendromu görülme sıklığı ve etkileyen faktörler. Uzmanlık Tezi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Malatya. Özyaral, O. ve Keskin, Y. (2009). Sağlık çalışanları ve Sıkıcı Hastane Sendromu. Sağlık
• Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu (SDP) Aralık-Ocak-Şubat 2008-2009 tarihli SD Dergi 9. sayıdan alıntılanmıştır. http://sdplatform.com/Dergi/932/Hasta-bina-sendromu.aspx. Erişim Tarihi: 26.12.2020.
• Redlich, C.A., Sparer, J. and Cullen, M.R. (1997). Sick-building Sydrome, The Lancet, 349(5): 1013-1016.
• Uçar, A. ve Taşdemir, M. (2016). Hasta Bina Sendromu. SD (Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü) Dergisi, Mart-Nisan-Mayıs 2016 tarihli 38.sayıda, sayfa 28-31 arasında yayınlanmıştır. https://www.sdplatform.com/Dergi/215/Saglik-calisanlari-ve-sikici-hastane-sendromu.aspx. Erişim Tarihi: 26.12.2020.
• Yabana Kiremit, B. (2018), Hasta Bina Sendromunun sağlık çalışanları üzerine etkileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1): 665-682.
• Yaprak, G. (2016), Sağlık kurumlarında iş sağlığı ve iş güvenliği Hasta Bina Sendromunun sağlık çalışanları üzerinde etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Yücel, A., Aycan, S., Özkan, S. ve Vaizoğlu, S. (2011). Bir kamu hastanesi çalışanlarında Hasta Bina Sendromu. Sağlık ve Toplum Dergisi; 21(3): 19-27. https://silo.tips/download/bir-kamu-binas-alanlarnda-hasta-bina-sendromu. Erişim Tarihi: 26.12.2020.