ETİK OLMAYAN ÖRGÜT YANLISI DAVRANIŞLARIN İŞ YERİNDE DIŞLANMA ÜZERİNE ETKİSİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 72 - 86, 29.06.2024

Semanur Oktay , Burçin Nur Özdemir

Öz

İstanbul ili sınırları içerisindeki bir kamu hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarına yönelik gerçekleştirilen bu araştırmanın amacı etik olmayan örgüt yanlısı davranışların iş yerinde dışlanma üzerine etkisini belirlemektir. Söz konusu araştırmaya 205 sağlık çalışanı katılmıştır. Araştırmada verilerin analizi için yüzde, frekans, aritmetik ortalama, ANOVA, t-testi ve pearson korelasyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların etik olmayan örgüt yanlısı davranış ve iş yerinde dışlanma düzeylerinin düşük olduğu saptanmıştır. İş yerinde dışlanma ile sosyo demografik özellikler arasında bir fark saptanamazken, etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar ile görev değişkeni arasında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Buna göre hemşirelerin diğer meslek gruplarına göre daha fazla etik olmayan örgüt yanlısı davranış sergiledikleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar ile iş yerinde dışlanma arasında anlamlı bir korelasyon saptanmamıştır. Bununla birlikte hemşirelerin etik olmayan örgüt yanlısı davranışları diğer meslek gruplarına daha çok sergiledikleri de ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik Olmayan Örgüt Yanlısı Davranışlar, İş Yerinde Dışlanma, Sağlık Çalışanları

Etik Beyan

Çalışmanın yürütülebilmesi için çalışmanın gerçekleştirileceği hastaneden gerekli yazılı izin alınmıştır. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa etik kuruluna başvuru yapılmış olup 2024/05 No'lu Etik Kurulu Onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır

Kaynakça

• Ahmed, M., & Khan, M. I. (2023). Beyond the universal perception: Unveiling the paradoxical impact of ethical leadership on employees’ unethical pro-organizational behavior. Heliyon, 9(11).
• Basaad, S., Bajaba, S., & Basahal, A. (2023). Uncovering the dark side of leadership: How exploitative leaders fuel unethical pro-organizational behavior through moral disengagement. Cogent business & management, 10(2), 2233775.
• Baykoca, R. Z. Ç., ve Sezgin, E. E. (2021). Hastane çalışanlarının işyerinde dışlanma algıları ile çalışan sessizliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 505-519.
• Beauchamp, T. L., & Bowie, N. E. (1983). Ethical theory and business. New York: Prentice Hall.
• Blau, P. (1964). Justice in social exchange. Sociological Inquiry, 34(2), 193–206.
• Castille, C. M., Buckner, J. E., & Thoroughgood, C. N. (2018). Prosocial citizens without a moral compass? Examining the relationship between Machiavellianism and unethical pro-organizational behavior. Journal of business ethics, 149(4), 919-930.
• Cheng, K., Hu, P., Guo, L., Wang, Y., & Lin, Y. (2022). A contingency perspective of pro-organizational motives, unethical pro-organizational behavior, and organizational citizenship behavior. Frontiers in Psychology, 13, 935210.
• De Clercq, D., Haq, I. U., & Azeem, M. U. (2019). Workplace ostracism and job performance: roles of self-efficacy and job level. Personnel Review, 48(1), 184-203.
• Doğan, S. (2022). Sağlık kurumlarında örgütsel özdeşleşme ile etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 3(2), 217-228.
• Eisenberger, N. I., Lieberman, M. D., & Williams, K. D. (2003). Does rejection hurt? An fMRI study of social exclusion. Science, 302(5643), 290-292.
• Enthoven, A. C. (1993). Health care costs: a moral and economic problem. California Management Review, 35(2), 134-151.
• Ferris, D. L., Brown, D. J., Berry, J. W., & Lian, H. (2008). The development and validation of the Workplace Ostracism Scale. Journal of applied psychology, 93(6), 1348.
• Francis, A. G. (2019). Is ‘Business Ethics’ what we Think it is? a Study of the Portuguese’s Social Representation of Business Ethics [Doctoral dissertation]. Universidade de Coimbra.
• Gürsoy, A. (2020). Otel çalışanlarının örgüt yararına ahlaki olmayan davranışları: İş tatmini, lider üye etkileşimi ve örgütsel adaletin rolü. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2655-2668.
• Jones, C., Parker, M., & Ten Bos, R. (2005). For business ethics. Routledge.
• Jones, E. E., Carter-Sowell, A. R., Kelly, J. R., & Williams, K. D. (2009). `I'm out of the loop': ostracism through ınformation exclusion. Group Processes & Intergroup Relations, 12(2), 157-174.
• Jones, T. M. (1991). Ethical decision making by individuals in organizations: An issue-contingent model. Academy of management review, 16(2), 366-395.
• Kaptein, M. (2008). Developing a measure of unethical behavior in the workplace: A stakeholder perspective. Journal of management, 34(5), 978-1008.
• Karagöz, A., & Özgener, Ş. (2018). Örgüt yanlısı etik olmayan davranışlar ile bağlamsal performans arasındaki ilişkide liderin algılanan etik inancının moderatör rolü [Doktora Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Krishnamurthy, P. (2011). An introduction to ethics. Available at SSRN 1781502.
• Lewis, P. (1985). Defining ‘business ethics’: Like nailing jell-o to a wall. Journal of Business Ethics, 4(5), 377–383.
• Li, G. (2018). Workplace ostracism, emotional labor, nurse-patient relationship and turnover intention: A process model of workplace ostracism and its consequence in nursing Professional, (Doctoral thesis), Institute Unversitairo de Lisboa, Lisbon.
• Liu, H., & Xia, H. (2016). Workplace ostracism: A review and directions for future research. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 4(3), 197-201.
• Liu, X., Zhang, H., & Yu, X. (2023). Effects of Workplace Ostracism on Pro-Job Unethical Behavior: The Role of Moral Disengagement, Interpersonal Sensitivity and Self-Serving Political Will. Psychological Reports, 00332941231207775.
• Michalos, A. C., & Poff, D. C. (Eds.). (2012). Citation classics from the journal of business ethics: Celebrating the first thirty years of publication (Vol. 2). Springer Science & Business Media.
• Mumcu, A. (2022). Ahlaki çözülmenin etik olmayan örgüt yararına davranış üzerindeki etkisi: Demografik faktörlerin düzenleyici rolü. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 481-491.
• Özcan, H. M. (2022). İş yerinde dışlanmanın psikolojik performans üzerindeki etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 221-238.
• Preena, R. (2021). Perceived workplace ostracism and deviant workplace behavior: The moderating effect of psychological capital. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences.
• Sharma, V., Mishra, V., & Uppal, N. (2023). Support to sin: a moderated mediation model of perceived organizational support's effect on unethical pro-organizational behavior among Indian nationals. International Journal of Manpower, 44(3), 484-502.
• TDK (Türk Dil Kurumu), Genel açıklamalı sözlük. “Dışlanma”. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 19 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
• Wu, L. Z., Yim, F. H. K., Kwan, H. K., & Zhang, X. (2012). Coping with workplace ostracism: The roles of ingratiation and political skill in employee psychological distress. Journal of Management Studies, 49(1), 178-199.
• Tugay, Ü. Ve Polatci, S. (2023). Aydınlık ve karanlık üçlünün etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar sergileme motivasyonları: Banka personeli üzerine nitel bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 230-259.
• Tugay, Ü. Ve Polatcı, S. (2023). Kurumsal dünyada karanlık ve aydınlık taraf: Kişilik özelliklerinin etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar üzerindeki etkisinin keşfi. Sosyal Mucit Academic Review, 4(4), 503-531.
• Umphress, E. E., & Bingham, J. B. (2011). When employees do bad things for good reasons: Examining unethical pro-organizational behaviors. Organization science, 22(3), 621-640.
• Umphress, E. E., Bingham, J. B., & Mitchell, M. S. (2010). Unethical behavior in the name of the company: the moderating effect of organizational identification and positive reciprocity beliefs on unethical pro-organizational behavior. Journal of Applied Psychology, 95(4), 769.
• Van Beest, I., & Williams, K. D. (2006). When inclusion costs and ostracism pays, ostracism still hurts. Journal of Personality and Social Psychology, 91(5), 918.
• Wang, H., Zhang, Y., Li, P., & Henry, S. E. (2023). You raise me up and I reciprocate: Linking empowering leadership to organizational citizenship behavior and unethical pro‐organizational behavior. Applied Psychology, 72(2), 718-742.
• Wang, X., Zheng, X., & Zhao, S. (2022). Repaying the debt: An examination of the relationship between perceived organizational support and unethical pro-organizational behavior by low performers. Journal of Business Ethics, 179(3), 697-709.
• Waters, J. A., & Bird, F. (1989). Attending to ethics in management. Journal of Business Ethics, 8, 493-497.
• Wiernik, B. M., & Ones, D. S. (2018). Ethical employee behaviors in the consensus taxonomy of counterproductive work behaviors. International Journal of Selection and Assessment, 26(1), 36-48.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism. Annu. Rev. Psychol., 58, 425-452.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism: The kiss of social death. Social and Personality Psychology Compass, 1(1), 236-247.
• Williams, K. D. (2009). Ostracism: A temporal need‐threat model. Advances in experimental social psychology, 41, 275-314.
• Williams, K. D., & Gerber, J. (2005). Ostracism: The making of the ignored and excluded mind. Interaction Studies, 6(3), 359-374.
• Wu, L., Yim, F. H., Kwan, H. K., & Zhang, X. (2012). Coping with Workplace Ostracism:
• Zhang, B., & Xu, D. (2023). Unethical pro-supervisor behavior and employees’ family satisfaction: The roles of workplace ostracism and work–home segmentation preference. Current Psychology, 1-11.
• Zhang, S. (2020). Impact of workplace ostracism on unethical pro-organizational behaviors. Personnel Review, 49(8), 1537-1551.
• Zhao, H., Xia, Q., He, P., Sheard, G., & Wan, P. (2016). Workplace ostracism and knowledge hiding in service organizations. International Journal of Hospitality Management, 59, 84-94.
• Zheng, X., Yang, J., Ngo, H. Y., Liu, X. Y., & Jiao, W. (2016). Workplace ostracism and its negative outcomes. Journal of Personnel Psychology.