Cep telefonlarından yayılan 900 MHz elektromanyetik alanın serum kortizol ve testosteron hormonu üzerine etkisi

Yıl 2005, Cilt: 12 Sayı: 1, 52 - 56, 03.04.2009

Ahmet Koyu Gökhan Cesur Fehmi Özgüner Onur Elmas

Öz

SüleymanDemirel Üniversitesi
TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ: 2005 Mart; 12(1)



Cep telefonlarından yayılan 900 MHz elektromanyetik alanın serum kortizol ve testosteron hormonu üzerine etkisi


Ahmet Koyu, Gökhan Cesur, Fehmi Özgüner, Onur Elmas


Özet

Cep telefonu kullanımı her geçen gün hızlı bir şekilde artmakla birlikte günümüzde bu dalgaların insan sağlığına zararları olduğunu bildiren yayınlar ışığında bu konunun önemli bir sağlık problemi haline geldiği görülmektedir. İnsanlığın hizmetinde kullanılan bu cihazların faydalarının yanında zararlı etkileri de ortaya çıkmış ve nöroendokrin sistem üzerine bir takım yan etkilerinin olabileceği düşünülmüştür. Bu çalışmada, 900 MHz dalga frekansında elektromanyetik alanın (EMA) ratlarda, kortizol ve testosteron hormonları üzerine etkisinin olup olmadığını araştırdık. Çalışmamızda, 20 adet Spraque Dowley türü erkek rat kullanıldı. Ratlar, kontrol (K) ve EMA olmak üzere iki gruba ayrıldı. EMA grubundaki ratlar, 4 hafta boyunca haftada 5 gün ve günde 30 dakika 1±04 mW/cm2 gücünde 900 MHz dalga frekansında EMA' a maruz bırakıldı. K grubu da aynı deney ortamında tutuldu, fakat EMA uygulanmadı. Ratların serumlarında, kortizol ve testosteron seviyeleri incelendi. Çalışmamızda elde ettiğimiz bulgulara göre; EMA grubunun kortizol seviyelerinin kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek olduğu görülürken, EMA grubunun testosteron seviyesi ise kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşük bulundu. Sonuç olarak cep telefonlarının yaydığı EMA'nın nöroendokrin sisteme etkileri termal ve stres kaynaklı olabilir. Ancak, bu konudaki fizyolojik ve morfolojik çalışmaların daha ileri düzeylerde yapılması gerekmektedir.



Anahtar kelimeler: 900 MHz, elektromanyetik alan, kortizol, testosteron.



Abstract



Effect of 900 MHz electromagnetic field emitted from cellular phone on serum cortisol and testosterone levels

Using cellular phones increases day by day with the inspired thought of the articles that reports the harmful effects of cellular phones on human health. This is a growing health problem for human being. These vehicles are in the service of mankind and they are useful for man but at the same time they have harmful effects too and it is believed that they may have side effects on neuroendocrine system. In the present study, our aim was to investigate the effects of pulsed 900 MHz electromagnetic field (EMF) on cortisol and testosterone levels of the rat organism. In this study, we have used 20 Spraque Dowley male rats. The rats were separated into two groups as control (C) and EMF group. EMF group was exposed to the carrier frequency of 900 MHz with average power flux density 1±04 mW/cm2, 30 minutes a day and 5 days a week for 4 weeks. C group was kept at the experiment environment but they didn't exposed to magnetic field. Cortisol and testosterone levels were evaluated in serum rats. The findings we have got in this study are; cortisol values at the EMF group was significantly higher than the C group, however, testosterone values were lower at the EMF group when it is compared with the C group. In conclusion, the effect of the EMF waves that is spread out by the cellular phones on neuroendocrine system may be originated from thermal and stress processes. However, physiological and morphological advanced studies has to be done about this subject.



Key words: 900 MHz, electromagnetic field, cortisol, testosterone.

Anahtar Kelimeler

900 MHz, elektromanyetik alan, kortizol, testosteron

Kaynakça

• Hossmann KA, Hermann DM. Effects of electromagnetic radiation of mobile phones on the central nervous system. Bioelectromagnetics 2003;24:49-62
• Canseven AG, Atalay SN. Manyetik alanýn dokuya etkisi. Biliþim Toplumuna Girerken Elektromanyetik Kirlilik Etkileri Sempozyumu 1999;89-5
• Yasser M, Randa MM, Belacy SH, Abou-El-Ela Fadel MA. Effects of acute exposure to the radiofrequency fields of cellular phones on plasma lipid peroxide and antioxidase activities in human erythrocytes. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 2001;26:605-08
• Irmak MK, Fadillioglu E, Guleç M, Erdogan H, Yagmurca M, Akyol O. Effcets of electromagnetic radiation from a cellular telephone on the oxidant and antioxidant levels in rabbits. Cell Biochem Funct 2002;20:279-83
• Rothman KJ. Epidemiological evidence on health risks of cellular telephones. The Lancet 2000;356(November):25
• Özen Þ. Mikrodalga frekanslý EM radyasyona maruz kalan biyolojik dokularda oluþan ýsýl etkinin teorik ve deneysel incelenmesi. Doktora Tezi 2003;Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleþme Y Müh
• De Seze R, Peray PF, Miro L. GSM radiocellular telephones do not disturb to secretion of antepituitary hormones in humans. Bioelectromagnetics 1998;19:271- 78
• Radon K, Parera D, Rose DM, Jung D, Vollrath L. No effects of pulsed radio frequency electromagnetic fields on melatonin, cortisol and selected markers of the immune system in man. Bioelectromagnetics 2001;22:280-87
• Graham C. Kansas Midwest araþtýrma Enstitüsü. Bilim ve Teknik Dergisi Aðustos 1998.
• Lotz WG, Podgorski RP. Temperature and adrenocortical responses in rhesus monkeys exposed to microwaves. J Appl Physiol 1982;53:1565-571
• Lotz WG, Michaelson SM. Temperature and corticosterone releationship in microwaves exposed rats. J Appl Physiol 1978;44:438-45
• Lu ST, Lebda N, Pettit S, Michaelson SM. Microwave- induced temperature corticosterone and thyrotropin interrelationships. J Appl Physiol 1981;50:399-05
• Moustafa YM, Moustafa RM, Belacy A, Abou-El-Ela SH, Ali FM. Effects of acute exposure to the radiofrequency fields of mobile phones on plasma lipid peroxidase and antioxidase activities in human erythrocytes. J Pharmaceut Biomed Analy 2001;26:605- 08
• Mann K, Wagner P, Brunn G, Hassan F, Hiemke C, Röschke J. Effects of pulsed high-frequency electromagnetic fields on the neuroendocrine system. Neuroendocrinology 1998;67:139-44
• Udintsev NA, Moroz VV. Mechanism of reaction of the hypophyseo-adrenal system to the stress of exposure to an alternating magnetic field. JPRS L 1976;69:93
• Arnetz BB, Berg M. Melatonin and adrenocorticotropic hormone levels in video display unit workers during work and leisure. J Occup Environ Med 1996;38(11):1108-110
• Lotz WG. Temperature and adrenocortical responses in rhesus monkeys exposed to microwaves. J Appl Physiol 1982;53(6):1565-571
• Zalyubouskaya NP. Biological effects of millimeter- range radio waves. Vrach.Delo 1977;3:116
• Margonato V, Veicsteinas A, Conti R, Nicolini P, Cerretelli P. Biologic efects of prolonged exposure to ELF electromagnetic fields in rats.I. 50 Hz electric fields. Bioelectromagnetics 1995;16:343-55
• Navakatikian MA, Tomashevskaya. Biological effects of electric and magnetic fields.Sources and Mechanisms. Academic Press 1994