Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Hazırlanan Okuma Kitaplarında Yer Alan Sözcüklerin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 33 - 63, 31.10.2020

Gökçen Göçen , Beyza Gümüş Cansu Kışla Gülten Güdek

Öz

Sözcükler aynı dili konuşanlar arasında iletişimi sağlayan ve tek başına kullanıldıklarında anlam ifade eden ses veya sesler topluluğudur. Dil becerilerinin etkili kullanılmasını amaçlayan yabancı dil öğretiminde, öğrenenler bildikleri sözcükler kadar okuduklarını ve dinlediklerini anlayabilmekte; kendilerini yazarak ve konuşarak ifade edilebilmektedir. Bu anlamda dil öğretimi açısından sözcüklerin öğretimi büyük önem taşımaktadır. Öğrenenler yeni sözcükleri çevreden, öğretim sürecinden, ders ve okuma kitaplarından kazanabilmektedirler. Buna göre kitaplarda hangi sözcüklerin yer aldığını belirlemek, hedef sözcüklerin ortaya konması için önemlidir. Bu önem doğrultusunda çalışmada Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için hazırlanmış okuma kitaplarında yer alan sözcüklerin sayısını, kullanım sıklığını ve dil seviyelerine dağılımını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaçla doküman analiziyle gerçekleştirilen çalışmada A1, A2, B1, B2 ve C1 olmak üzere toplam 8 okuma kitabı incelenmiştir. İncelemenin derinlemesine olabilmesi için çalışma, isim soylu sözcüklerin incelenmesi ile sınırlandırılmıştır. Çalışma sonunda okuma kitaplarında yer alan isim soylu sözcüklerin sayısı ve bunların neler olduğu, sözcüklerin kullanım sıklığı ve dil seviyelerine dağılımı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, Sözcük öğretimi, Yabancılar için Türkçe okuma kitapları, Sözcük sıklığı

Kaynakça

• Açık, F. (2013) Dil politikaları bağlamında Türkçenin öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.) Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (ss. 483-492). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil-ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Baş, B. (2011). Söz varlığı ile ilgili çalışmalarda kullanılacak ölçütler. TÜBAR, XXIX, 27-61.
• Bozkurt, B. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde orta seviye (B1-B2 Düzeyi) hedef sözcük belirleme çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Boylu, E., & Çal, P. (2018). Suriyeli mültecilerin Türkçe kursuna başlamadan önceki söz varlığı durumları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 68-94.
• Demirel, Ö. (2012). Yabancı dil öğretimi. Ankara: Pegem Akademi
• Göçen, G. (2016). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Göçen, G., Gökmen, H., Şahin, B., & Çelebi, M. (2020). Yabancılar için türkçe okuma kitaplarında yer alan fiillerin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(105), 146-172.
• Göçen, G., Karabulut, G., Yıldız Memiş, N., & Darama, M. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarında yer alan ikileme, deyim ve atasözlerinin kullanım sıklığı ve seviyelere göre dağılımı. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 8(2), 112-142.
• Göçen, G., Şen, B., & Duman, S. F. (2020). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarındaki isim soylu kelimelerin kullanım sıklığı. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 8(21), 46-73.
• Göz, İ. (2003). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları
• Güzel, A., & Barın, E. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• İmer, K., Kocaman, A., & Özsoy, A. S. (2011) Dilbilim sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
• Kurudayıoğlu, M. (2005) İlköğretim II. kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurudayıoğlu, M., & Karadağ, Ö. (2005). Kelime hazinesi çalışmaları açısından kelime kavramı üzerine bir değerlendirme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 293-307.
• Özdemirel, A. Y. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce ders kitaplarındaki sözcüklerin kullanım sıklığı bağlamında değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Serin, N. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitapları ile bu kitapları kullanan öğrencilerin söz varlığının karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Vandewalle, J. (1999). Pratik Türkçe öğretiminde karşılaşılan bazı sorunlar ve çözümleri. A. Ü. Tömer Dil Dergisi, 82.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G., & Yılmaz, Y. (2008). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Yılmaz, E. (2014). Temel dil bilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.