ÖZNEL İYİ OLUŞ VE BENLİK SAYGISININ İLETİŞİM BECERİLERİ ÜSTÜNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ: SİVİL HAVACILIK KABİN HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNDE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 10 - 23, 31.01.2022

Gülbeniz Akduman Gülnaz Karahan

Öz

Doğduğu andan itibaren çevresiyle iletişim kurmaya başlayan insanların iletişim becerisini etkileyen birçok farklı faktör vardır. İletişim becerisi kişinin hem özel hem de iş hayatını etkileyen en temel becerilerden biridir. Sahip olunan bilgi, deneyim ve yetenek ne olursa olsun etkin iletişimle aktarılmadığında doğru sergilenememekte ve başarıya dönüşmemektedir. Öznel iyi oluş (mutluluk) çoğu kişinin ulaşmak istediği, duygu, düşünce ve davranışlarını olumlu etkileyen bir duygu durumudur. Benlik saygısı da kişinin hayatını, duygu ve davranışlarını etkilemesi açısından önemlidir. Sivil havacılık kabin hizmetleri çalışanları uçaklarda yolcuların güvenli, memnun ve huzurlu bir seyahat deneyimi yaşaması için görevlidirler. Yolcularla birebir iletişim kurarak hizmet verdikleri için iletişim becerileri mesleki başarıları için önemlidir. Bu bağlamda araştırmamızın amacı öznel iyi oluş ve benlik saygısının iletişim üstündeki etkisinin sivil havacılık kabin hizmetleri öğrencilerinde incelenmesidir. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılan 195 öğrenciye demografik bilgi formu, mutluluk, benlik saygısı ve iletişim becerilerini ölçen dört bölümden oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Veriler SPSS 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öznel iyi oluş ve benlik saygısının iletişim becerileri üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öznel İyi Oluş (Mutluluk), Benlik Saygısı, İletişim Becerileri, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri

Kaynakça

• Abdel-Khalek, A. M. and Tomas-Sabado, J. (2005). Anxiety and Death Anxiety in Egyptian and Spanish Nursing Students, Death Studies, 29, 157-169.
• Akyurt, N. (2009). Sağlıkta İletişim ve Marmara Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İletişim Becerileri, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(11), 15-33.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 7. Basım, Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
• Arslan, E., Erbay, F., ve Saygın, Y. (2010). Yaratıcı Drama ile Bütünleştirilmiş İletişim Becerileri Eğitiminin Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin İletişim Becerilerine Etkisinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 1-8.
• Aydın, B. (1996). Benlik Kavramı ve Ben Şemaları, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 41-47. Aziz, A. (2013). İletişime Giriş, 5. Baskı, İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I. & Vohs, K. D. (2003). Does High Self Esteem Cause Better Performance, Interpersonal Success, Happiness, or Healthier Lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1- 44.
• Blatt, S. J. &Zuroff, D. C. (1992). Interpersonal Relatedness and Self-Definition: Two Prototypes For Depression, Clinical Psychology Review, 12(5), 527-562.
• Brockner, J. (1988). Issues in Organization and Management Series. Self-esteem at Work: Research, Theory, and Practice. Lexington Books/D. C: Heath and Com.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 14. Baskı. Ankara: PEGEM Akademi.
• Cha, K. (2003). Subjective Well-Being Among College Students, Social Indicators Research, 62(1), 455-477.
• Cheng, F. & Lam, D. D. (2010). How Is Street Life? An Examination of the Subjective Wellbeing of Street Children in China, International Social Work, 53, 353-365.
• Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self-esteem, San Francisco: W. H. Freeman and Company.
• Cüceloğlu, D. (2008). Yeniden İnsan İnsana, 38. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çeçen, A. R. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordamada Bireysel Bütünlük (Tutarlılık) Duygusu, Aile Bütünlük Duygusu ve Benlik Saygısı, Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 4(1), 19-30.
• Danış, M. Z. (2006). Davranış Bilimlerinde Ekolojik Sistem Yaklaşımı, Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 3(9), 45-53.
• Diener, E. (1984). Subjective Well-being, Psychological Bulletin, 95, 542–575.
• Diener, E. & Diener, M. (1995). Cross-Cultural Correlates of Life Satisfaction and Self- Esteem, Journal of Personality and Social Psychology, 68, 653-663.
• Diener, E., Diener, M. and Diener, C. (1995). Factors Predicting The Subjective Well-Being of Nations, Journal of Personality and Social Psychology, 69, 851–864.
• Diener, E., Suh, E., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective Well-being: Three Decades of Progress, Psychological Bulletin, 125, 276-302.
• Diener, E.& Lucas, R. E. (2000). Explaining Differences in Social Levels of Happiness: Relative Standarts, Need Fullfilment, Culture, and Evaluation Theory, Journal of Happiness Studies, 1, 47-78.
• Diener, E., Scollon, N. C. & Lucas, R. E. (2003). The Evolving Concept of Subjective Well-Being: The Multifaceted Nature of Happiness, Advances in Cell Aging and Gerontology, 15, 187–219.
• Diener, E., Oishi, S. & Lucas, R. E. (2003). Personality, Culture, and Subjective Wellbeing: Emotional and Cognitive Evaluations of Life, Annual Review of Psychology, 54, 403-425.
• Doğan, T. (2006). Üniversite Öğrencilerinin İyilik Halinin “Maneviyat” ve “Serbest Zaman” Boyutlarının İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 1-16.
• Doğan, T. (2011). Two-Dimensional Self-Esteem: Adaptation of the SelfLiking/Self-Competence Scale into Turkish, a Validity and Reliability Study. Education and Science, 36(162), 126-137.
• Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). Oxford Mutluluk Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin Üniversite Öğrencilerinde İncelenmesi, Düşünen Adam: The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25, 297-304.
• Doğan, T. ve Eryılmaz, A. (2013). İki Boyutlu Benlik Saygısı ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 107-117.
• Erdağ, T. ve Yaslioglu, M. (2020). Tecrübeli ve Sinyor Kabin Görevlileri Kapsamında Kabin Ekibi Çatışma Yöntemleri: Bir Havayolunda Kalitatif Araştırma, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 35-58.
• Ersanlı, K. ve Balcı, S. (1998). İletişim Becerileri Envanterinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Türk PDR (Psikolojik Danışma ve Rehberlik) Dergisi, 10, 7-12.
• Erşan, E., Doğan, O. ve Doğan, S. (2009). Beden Eğitimi ve Antrenörlük Bölümü Öğrencilerinde Benlik Saygısı Düzeyi ve Bazı Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi, Klinik Psikiyatri Dergisi, 12(1), 35-42.
• Fredrickson, B. L. (2003). The Value of Positive Emotions, American Scientist, 91, 330-335.
• Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-And-Build Theory of Positive Emotions, American Psychologist, 56, 218-226.
• Fuller, J. B., Marler, L., Hester, K., Frey, L., & Relyea, C. (2006). Construed External Image and Organizational Identification: A Test of The Moderating Influence of The Need for Self- esteem, Journal of Social Psychology, 146(6), 701-716.
• Gilman, R. & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of Adolescents Who Report Very High Life Satisfaction, Journal of Youth and Adolescence, 35(3), 311-319.
• Greenberg, J., S., Sheldon, Pyszczynski, T., Rosenblatt, A., Burling, J., Lyon, D., Simon, Linda, & Pinel, E. (1992). Why Do People Need Self-Esteem? Converging Evidence That Self-Esteem Serves an Anxiety-Buffering Function, Journal of Personality and Social Psychology, 63, 913-922.
• Gün, E. (2006). Spor Yapanlarda ve Spor Yapmayan Ergenlerde Benlik Saygısı, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Günay, A. (2016). Kabin Ekiplerinde İş Doyumu ve Tükenmişlik Sendromu, Anadolu Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. ICAO (1996). ICAO Training Manual Part E-1 Cabin Attendant’s Safety Training. ICAO Training MANUAL part E-1 Cabin Attendant’s Safety Training Second Edition. 7192, 1.2, 1.4, 1.5.
• Karaırmak, Ö. & Siviş-Çetinkaya, R. (2011). Benlik Saygısının ve Denetim Odağının Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi: Duyguların Aracı Rolü, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 30-41.
• Kırık, A. M. ve Sönmez, M. (2017). İletişim Mutluluk İlişkisinin İncelenmesi, İnif E- Dergisi. 2(1), 15-26.
• Kocovski, N. L. & Endler, N. S. (2000). Social Anxiety, Self-regulation, and Fear of Negative Evaluation, European Journal of Personality, 14(4), 347-358.
• Korkut O., Fidan & Bugay, A. (2014). İletişim Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 51-64.
• Kumcağız, H., Yılmaz, M., Balcı Çelik, S. & Aydın Avcı, İ. (2011). Hemşirelerin İletişim Becerileri: Samsun İL Örneği, Dicle Tıp Dergisi, 38(1), 49-56.
• Kuppens, P., Realo, A. & Diener, E. (2008). The Role of Positive and Negative Emotions in Life Satisfaction Judgment Across Nations, Journal of Personality and Social Psychology, 95, 66-75.
• Kwan, C. K. & Kwok, Silvia Y. C. L. (2021). The Impact of Childhood Emotional Abuse on Adolescents’ Subjective Happiness: The Mediating Role of Emotional Intelligence, Applied Research in Quality of Life, 16(1), 1-15.
• Locaso, P. (2021). What You Were Taught About “Happiness” Isn’t True, Harvard Business Review. Erişim Tarihi: 18.02.2021, https://hbr.org/2021/01/what-you-were-taught-about-happiness-isnt-true
• Lyubomirsky, S., King, L, & Diener, E. (2005). The Benefits of Frequent Positive Affect: Does Happiness Lead to Success? Psychological Bulletin, 131, 803-855.
• Mäkikangas, A. & Kinnunen, U. (2003). Psychosocial Work Stressors and Well-being: Self-esteem and Optimism as Moderators in a One-year Longitudinal Sample, Personality and Individual Differences, 35(3), 537-557.
• Mruk, C. J. (2006). Self-esteem Research, Theory and Practice: Toward a Positive Psychology of Self-Esteem, New York: Springer Publication.
• Myers, J. E., Sweeney, T. J. & Witmer, J. M. (2000). The Wheel of Wellness Counseling for Wellness: A Holistic Model for Treatment Planning, Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-267.
• Quatman, T. & Watson, C. M. (2001). Gender Differences in Adolescent Self-esteem: An exploration of Domains, The Journal of Genetic Psychology, 161(1), 93-117.
• Parasuraman, A. P., Zeithaml, V. A. & Berry, L. L. (1985). A Conceptual Model of Service Quality and Its Implications for Future Research, Journal of Marketing, 49(4), 41-50.
• Rosenberg, M. (1965). Society and The Adolescent Self-Image, Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is Everything, or is it? Explorations on The Meaning of Psychological Well-Being, Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
• Schimmack, U. & Diener, E. (2003). Predictive Validity of Explicit and Implicit Self- Esteem for Subjective Well-Being, Journal of Research in Personality, 37, 100-106.
• Şahin, F. Y. (1998). Grupla İletişim Becerileri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerine Etkisi, Eğitim ve Bilim, 22(110), 12-19.
• TDK, www.tdk.gov.tr, Erişim Tarihi: 14.12.2021.
• Toy, S. (2007). Mühendislik ve Hukuk Fakülteleri Öğrencilerinin İletişim Becerileri Açısından Karşılaştırılması ve İletişim Becerileriyle Bazı Değişkenlerin Arasındaki İlişkiler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Tutar, H. ve Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Whelan, A., Haywood, P. & Galloway, S. (2007). Low Self‐esteem: Group Cognitive Behaviour Therapy, British Journal of Learning Disabilities, 35(2), 125-130.
• Ullman, C. & Tatar, M. (2001). Psychological Adjustment among Israeli Adolescent Immigrants: A Report on Life Satisfaction, Self-Concept, and Self-Esteem, Journal of Youth and Adolescence, 30(4), 449-463.
• Yıldız, M. A. (2010). Sokakta Çalışan ve Çalışmayan İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Benlik Saygısı, Yaşam Doyumu ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi (Diyarbakır İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Yıldız, M. A. ve Baytemir, K. (2016). Evli Bireylerde Evlilik Doyumu ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Aracılık Etkisi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 67-80.
• Yıldız, M. A. & Büyükşahin Çevik, G. (2016). Evli Bireylerin Evlilik Doyumlarının ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi, International Journal of Human Sciences, 13(1), 227-242.