TÜRKİYE’DE KÜLTÜREL DEĞERLERE DUYARLI EĞİTİM İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: Özel Sayı (Ö1), 169 - 181, 31.03.2022

Seren Kahraman Vangölü , İkbal Tuba Şahin Sak

Öz

Doküman analizi şeklinde planlanan bu çalışmanın amacı, Türkiye’de kültürel değerlere duyarlı eğitim ile ilgili yapılan çalışmaların çeşitli boyutları ile ele alınarak incelenmesidir. Bu kapsamda kültürel değerlere duyarlı eğitim ile ilgili yapılan çalışmalar temel alınarak, 8’i Ulusal Tez Merkezi web sitesinden ulaşılan lisansüstü tez ve 19’u Google Scholar, ResearchGate ve Eric web sitelerinden ulaşılan makale olmak üzere toplam 27 çalışma araştırmanın veri kaynaklarını oluşturmuştur. Mevcut çalışmada elde edilen veriler betimsel analiz tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de kültürel değerlere duyarlı eğitime ilişkin çalışmaların sayısında düzenli bir artış olduğu görülmektedir. Kültürel değerlere duyarlı eğitimin Geneva Gay tarafından 1975 yılında ortaya konduğu düşünüldüğünde Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmaların 2015 yılından itibaren araştırılmaya başlanmış olması ve araştırma sayısının az olması bu konu ile ilgili farkındalığın oldukça geç başladığını göstermektedir. Araştırmaların çalışma grubunu en çok öğretmenlerin oluşturduğu belirlenmiştir. Araştırmalarda kültürel değerlere duyarlı eğitime yönelik dört ölçek geliştirilmiştir. Genel olarak bakıldığında araştırmaların sonuçlarında kültürel değerlere duyarlı eğitime yönelik olumsuz görüşlerin az, olumlu görüşlerin ve çıktıların daha çok olduğu görülmektedir. Bununla birlikte bu tarz bir eğitimin gerekliliği üzerinde durulurken uygulamak için aynı oranda yeterli bilgi ve beceriye sahip olunmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürel değerlere duyarlı eğitim, Doküman analizi

Kaynakça

• Alhanachi, S., De Meijer, L.A.L., Severiens, & S.E. (2021). Improving culturally responsive teaching through professional learning communities: A qualitative study in Dutch pre-vocational schools. International Journal of Educational Research, 105(2021), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2020.101698
• Aranson, B., & Laughter, J. (2016). The theory and practice of culturally relevant education: a synthesis of research across content areas. Review of Educational Research. 86(1), 163-206. doi: 10.3102/0034654315582066
• Banks, J. (1993). Multicultural education: historical development, dimensions, and practice. Review of Research in Education, 19, 3-49. doi: 10.2307/1167339
• Beckett, K. (2011). Culturally relevant teachıng and the concept of educatıon. Phılosophıcal Studıes in Educatıon, 2011(42). 65-75.
• Bergeron, B. (2008). Enacting a culturally responsive curriculum in a novice teacher's classroom: Encountering disequilibrium. Urban Education, 43(4), 4-28. doi: 10.1177/0042085907309208
• Brown, J. C. (2017). AMetasynthesis of the complementarity of culturally responsive and inquiry-based science education in K-12 settings: Implications for advancing equitable science teaching and learning. Journal Of Research In Scıence Teachıng. doi: 10.1002/tea.21401
• Çelik, O. T. (2020). Kültürel çeşitlilik ve eğitim. Nayir, F. (Ed.). Kültürel Değerlere Duyarlı Eğitim (ss.1-52). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Chu, S. Y., & Garcia, S. (2014). Culturally responsive teaching efficacy beliefs of inservice special education teachers. Remedial and Special Education, 35(4), 218- 232. doi: 10.1177/0741932513520511
• Chiu, C. L., Sayman, D., Carrero, K. M., Gibbon, T., Zolkoski, S. M., & Lusk, M. E. (2017). Developing culturally competent preservice teachers. Multicultural Perspectives, 19(1), 47–52.
• Ebersole, M., Kanahele-Mossman, H., & Kawakami, A. (2016). Culturally responsive teaching: examining teachers’ understandings and perspectives. Journal of Education and Training Studies, 4(2), 97-104. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v4i2.1136
• Gaiasa, L. M., Lindstrom Johnsonb, S., Bottianic, J. H., Debnamd, K. J., & Bradshaw, C. P. (2019). Examining teachers' classroom management profiles: incorporating a focus on culturally responsive practice. Journal of School Psychology, 76(2019), 124-139. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2019.07.017
• Gay, G. (2013). Teaching to and through cultural diversity. Curriculum Inquiry, 43(1). doi: 10.1111/curi.12002
• Kana’iaupuni, S., Ledward, B., & Jensen, U. (2010). Culture-based education and its relationship to student outcomes. Honolulu: Kamehameha Schools, Research & Evaluation Division.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi: “Kavramlar İlkeler Teknikler” (26. Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Karataş, K. (2020a). Kültürel değerlere duyarlı öğretmen ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1761-1775. doi: 10.17755/esosder.735068
• Karataş, K. (2020b). Kültürel değerlere duyarlı pedagojinin temel eğitime yansımaları. Milli Eğitim Dergisi, 49(228). 107-127.
• Karataş, K., & Oral, B. (2016). Kültürel değerlere duyarlı pedagoji. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(34), 431-447.
• Karataş, K., & Oral, B. (2017). Kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of Educational Sciences Research, 7(2), 257-268. http://ebad-jesr.com/
• Kathleen, E. (2017). Examining the culturally responsive teaching self-efficacy of teacher candidates in hawaii. Yayınlanmamış doktora tezi. Walden University, College of Education.
• Kotluk, N., & Kocakaya, S. (2018). Türkiye için alternatif bir anlayış: kültürel değerlere duyarlı eğitim. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 749-789. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.86
• Ladson-Billings, G. (1992). Culturally relevant teaching: The key to making multicultural education work. Grant C. A. (Ed.), Research and multicultural education (pp. 102-118). London: Falmer Press.
• Nayir, F., & Sarıdaş, G. (2020). Çok kültürlü eğitim, kültürlerarası eğitim ve kültürel değerlere duyarlı eğitime ilişkin kavramsal bir inceleme. The Journal Of International Social Research, 13(70), 1307-9581.
• Özcan, A. S. (2018). Çokkültürlülük bağlamında Türkiye’nin Suriyeli öğrencilere yönelik eğitim politikası. Pesa Internatıonal Journal Of Socıal Studıes, 4(1), S.17-29. https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2018.4.1.02
• Paksoy, E. E. (2017). Kültürel değerlere duyarlı eğitim bağlamında öğretmen deneyimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Parks, B. L. H. (2019). Examınıng teacher vıews and practıces related to culture in the preschool classroom. Yayınlanmamış doktora tezi. Unıversıty Of Southern Calıfornıa. ProQuest: 27668883
• Reid, J. L., Kagan, S. L., & Scott-Little, C. (2017). New understandings of cultural diversity and the implications for early childhood policy, pedagogy, and practice. Early Child Development and Care. doi: 10.1080/03004430.2017.1359582
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. doi: 10.33400/kuje.843306
• Schonleber, N. S. (2007). Culturally congruent teaching strategies: voices from the field. Culturally Congruent Teachıng, 4(1), 239-264. Tezcan, M. (1978). Kültür ve Eğitim İlişkileri. Kültür ve Eğitim İlişkileri | Tezcan | EĞİTİM VE BİLİM (ted.org.tr)
• Tomita, L. M. N. (2017). Culture-based education: transformation and program transition. Northcentral University, Graduate Faculty of the School of Behavioral Health Sciences, San Diego
• Toplu-Demirtaş, E. (2020). Kişilik ve Kişiliğin Temel Kavramları. Gençtanırım-Kurt, D. ve Çetinkaya-Yıldız, E. (Ed.), Kişilik Kuramları (ss.2-33). Ankara: Pegem Akademi
• Villegas A. M., & Lucas, T. (2002). Preparıng culturally responsıve teachers rethınkıng the currıculum. Journal of Teacher Education, 53(1), 20-32. doi: 10.1177/0022487102053001003.
• Warren, C. A. (2018). Empathy, teacher dispositions, and preparation for culturally responsive pedagogy. Journal of Teacher Education, 69(2), 169-183. doi: 10.1177/0022487117712487.
• Yalçın, İ. (2020). Kişilik Kuramlarına Genel Bakış. Gençtanırım-Kurt, D. ve Çetinkaya-Yıldız, E. (Ed.). Kişilik Kuramları (ss. 34-65). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.