Türkiye’de Çocuk Edebiyatı Konulu Doktora Tezlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı (Ö2), 134 - 143, 31.03.2023

Nurcihan Kübra Boyraz

Öz

Bu araştırma, Türkiye’de bugüne kadar hazırlanmış olan çocuk edebiyatı odaklı doktora tezleri üzerinde ayrıntılı çözümleme yaparak geçmiş incelemeleri devam ettirme ve çocuk edebiyatı hakkında yeni yapılacak olan araştırmalara kaynak oluşturma amacını taşımaktadır. Bu amaçla Türkiye’de çocuk edebiyatı hakkında yapılmış olan doktora çalışmaları yıl, üniversite, alan, konu, incelenen tema, konu alınan yazar/şair, kullanılan yöntem açılarından incelenmiştir. Araştırmada, analitik araştırma yöntemi benimsenmiştir. Veri kaynağı olarak YÖKTEZ’de erişime açılmış ve başlığında “çocuk edebiyatı” anahtar kelimesi kullanılan 1992-2022 yılları arasında gerçekleştirilmiş 42 doktora tezi ele alınmıştır. Tezler yıllara göre dağılım, üniversite, bilim dalı dağılımları açısından betimsel olarak incelenmiştir. Tezler içeriği ve konu dağılımı açısından ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda çocuk edebiyatı konulu doktora tezlerinin giderek artan bir eğilime sahip olduğu, çoğunlukla Ankara, Gazi ve Atatürk üniversitelerindeki Türkçe Eğitimi bilim dalında gerçekleştirildiği bulgularına ulaşılmıştır. Ayrıca tezlerde yazar-eser incelemelerine, çocuk edebiyatının bağımlı değişkenler üzerindeki etkilerine ve doğrudan kuramsal inceleme konularının öne çıktığı görülmüştür. Büyük oranda nitel yöntemlerin benimsendiği tezlerde son yıllarda karma yöntem desenlerinin benimsenmesi dikkat çekmektedir. Bulgular ışığında gelecek tez çalışmalarında nicel araştırma yöntemleri daha fazla benimsenebilir. Çocuk edebiyatı eserlerinin sıklıkla kullanıldığı eğitim basamakları olan okul öncesi eğitimi ve sınıf öğretmenliği bilim alanlarında da doktora tezleri gerçekleştirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, doktora tezleri, analitik araştırma, Children, doctoral dissertations, analytical research

Examination of Doctoral Dissertations on Children's Literature in Türkiye

Öz

This research aims to continue the past studies by making a detailed analysis of the doctoral dissertations focused on children's literature prepared so far in Turkey and to create a source for new research on children's literature. For this purpose, doctoral studies on children's literature in Turkey were examined in terms of the year, university, field, subject, theme, author/poet, and method used. The analytical research method was adopted in the research. As a data source, 42 doctoral dissertations made between 1992-2022, made accessible in YÖKTEZ, and using the keyword "children's literature" in their titles, were discussed. The theses were analyzed descriptively in distribution by years, university, and branch of science. The theses were subjected to content analysis regarding content and subject distribution. As a result of the research, it has been found that doctoral theses on children's literature have an increasing trend and are mostly carried out in Turkish Education at Ankara, Gazi, and Atatürk universities. In addition, it has been seen that author-work analysis, the effects of children's literature on dependent variables, and direct theoretical analysis issues are prominent in theses. In recent years, mixed method designs have been adopted in theses where qualitative methods have been adopted to a large extent. In light of the findings, quantitative research methods can be adopted more in future thesis studies. It can be recommended to carry out doctoral theses in preschool education and classroom teaching, which are the educational steps where children's literature works are frequently used.

Anahtar Kelimeler

Children, doctoral dissertations, analytical research

Kaynakça

• Aytekin, H. (2008). Çocuk edebiyatında ölüm teması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 89-102.
• Balcı, A. (2012). Türkiye'de çocuk edebiyatı üzerine hazırlanan lisansüstü tezler hakkında bir meta-analiz çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 195-206.
• Balta, E. E. (2019). Çocuk edebiyatı üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların içerik analizi (2011-2018 yılları). Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 463-489
• Baş, B., & Biros, Y. (2019). Çeviri çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan değerler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1095-1114.
• Bayazıt, Z. (2012). Çocuk edebiyatı alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. S. Sever (Ed.), 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 307-314). Ankara: Ankara Üniversitesi ÇOGEM.
• Beldağ, A., & Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî eser kullanımı: nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 953-981.
• Can, D., ve Durmaz, B. (2023). An analysis of teachers’ beliefs about the ıntegration of children’s literature into mathematics education. International Joırnal of Science and Mathematics Education, 21, 489–512.
• Demircan, C. (2007). Çocuk edebiyatı konulu lisansüstü çalışmalar ile ilgili bir durum araştırması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 23-35.
• Demircan, C. (2008). Çocuk edebiyatına yönelik bir bibliyografya denemesi (1960-1980). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 165-187.
• Durmaz, B., Can, D., & Özer, A. (2022). Matematik öğretimi ve çocuk edebiyatı bütünleştirmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(34), 377-394.
• Dündar, H., & Hareket, E. (2017). Türkiye’de çocuk hakları bağlamında yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimlerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 77-94.
• Göçmen, A. (1995). Çocuk edebiyatı makaleler bibliyografyası (1953-1991). Yayımlanmamış lisans tezi. Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İzmir.
• Gürel, Z., & Şimşek, T. (2005). Çocuk edebiyatı üzerine bir bibliyografya denemesi. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104-105.
• Keklik, S., & Kuru, H. (2016). Ayşe Yamaç’ın çocuk romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 217-237.
• Kuran, B. Ş., & Ersözlü, N. Z. (2009). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-17.
• McMillan, J, H. (2004). Educational research: Fundamentals for the consumer. Boston, Pearson Education, Inc
• Nicholson, J. I., & Pearson, Q. M. (2003). Helping children cope with fears: Using children's literature in classroom guidance. Professional School Counseling, 7(1), 15-19.
• Oğuzkan, A. F. (2000). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Otmar, Ö., & Erdem, A. (2019). Yalvaç Ural’ın çocuk edebiyatı eserlerinde hayvan sevgisi değeri. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 7-34.
• Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. Tudem yayıncılık.
• Sevim, O. (2020). Çocuk edebiyatıyla ilgili lisansüstü çalışmalardaki eğilimler: Bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 124-144.
• Sınar, A. (2006). Türkiye’de çocuk edebiyatı çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(7), 175-225.
• Songören, S. (2011). Yabancı dil öğretiminde çocuk edebiyatı. Uluslararası İnsani Bilimler Dergisi, 1(8), 1725-1730.
• Şahin, Ç., & Toprak, E. (2021). İlkokul düzeyinde çocuk edebiyatına ilişkin yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 225-241.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilim Araştırmaları, (13), 161.
• Türkben, T. (2019). Etkinliklerle çocuk edebiyatı yapıtlarının Türkçe öğretiminde kullanılması. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 160-179.
• Yakar, F. A. (2019). Türkiye’de çocuk edebiyatı alanında yapılan lisansüstü çalışmaların içerik ve yöntem açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Yazıcı, N. (2013). Çocuk edebiyatı alanında üniversitelerde yapılan lisans sonrası çalışmalar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 441-452.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.