Görsel Sanatlar Dersi Öğretmenlerinin Etik Tutum ve Davranışları

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 37 - 56, 30.06.2023

Mehmet Emin Kıyat Ahmet Yayla

https://doi.org/10.58667/sedder.1300131

Öz

Bu çalışmanın amacı, görsel sanatlar dersi öğretmenlerinin öğretmenlik meslek etiğine yönelik görüşlerini tespit ederek etik tutum ve davranışlarının eğitim öğretim süreçlerine etkisini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada görsel sanatlar öğretmenlerinin etik davranışları araştırılmıştır. Nitel bir çalışma olan araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılı, Van ili devlet okullarında hali hazırda görsel sanatlar dersine giren 7 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeden elde edilen veriler, nitel veri analizi yöntemlerinden betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Ayrıca Borgatti, Everett ve Freeman tarafından geliştirilen Ucinet 6 programı aracılığıyla etik bağlamında görüşmeye katılanların ön plana çıkardıkları kavramlar da görselleştirilerek tanımlayıcı düzeyde analiz yapılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcılar etiğin ve öğretmenlik meslek etiğinin; yazılı olmayan kurallar olduğunu, eşitlik, evrensel ahlaki boyutunun bulunduğunu, sorumlulukların farkında olunması gerektiğini, sevgi ve saygı temelinde geliştiğini / gelişmesi gerektiğini, ayrıca öğretmenlerin tüm meslekleri geliştirdiğinden etik bağlamında çok daha önemli olduğunu belirtmişlerdir. Araştırmada görsel sanatlar öğretmenlerinin mesleki etik ilkeleri konusunda farkındalık düzeylerinin iyi düzeyde olduğu ve görsel sanat eğitiminin, bireyde ve dolayısıyla da toplumda etik ilke ve değerlerinin inşasında oldukça önemli bir yere sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Eğitim, Görsel Sanatlar, Görsel Sanatlar Öğretmenliği

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akbel, B. A. (2021). Güzel sanatlar eğitimi çalışmaları. H. S. Köse, E. Tokdil ve H. Keten (Ed). Güzel sanatlarda güncel konular, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Akdemir, A. B., & Kılıç, A. (2021). Nitel makalelerin yöntem analizi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2):486-502.
• Akın, H. (2021), Özü fıtrata dönük bir ayet olarak çocuk. Çocuk ve Medeniyet, 6(12), 121-128.
• Aktan, C. C. (2009). Ahlak ve ahlak felsefesine giriş. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 1(1), 38-59.
• Aktaş, K. (2014). Etik-Ahlâk ilişkisi ve etiğin gelişim süreci. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 22-32.
• Altunışık, M. A. (2018). Bireysel-Toplumsal farklılıklar ve ahlâkî görecelik sorunu. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (10), 261-282.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Yıldırım, E., & Bayraktaroğlu, S. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi
• Arslan, M. (2018). Meslek etiği ve öğretmenlik meslek etiğine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Akdeniz Üniversitesi.
• Atay, T. (2017). Sosyal Antropolojide yöntem ve etik sorunu: klasik etnografiden diyalojik etnografiye doğru. Moment Dergi, 4(1), 189-206.
• Biçer - Olgun, H. (2021). Kültürün sosyal inşası ve benliğin kültürel kuruluşu: Sosyalizasyon sürecinde aile, benlik ve kültür ilişkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(39), 492-532
• Borgatti, S.P., Everett, M. G., & Freeman, L.C. (2002). Ucinet 6 for Windows: Software for Social Network Analysis. Harvard, MA: Analytic Technologies.
• Buyurgan, S ve Buyurgan, U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi, Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Cevizci, A., (1999). Etiğe giriş, İstanbul: Paradigma
• Crank, J., & Caldero, M. (2000). Police ethics: The corruption of noble cause, Cincinnati: Anderson Publishing
• Çayır, A., & Değirmenci-Gündoğmuş, H. (2016). Öğrencilerin bakış açısıyla hayat boyu öğrenme: nitel çalışma. Turkish Studies , 11(3), 2599-2612.
• Çelebi, N. (2012). Sosyolojimizin tarihini yazarken. İstanbul University Journal Of Sociology, 3(10), 71-79.
• Çelebi, N., & Akbağ, M. (2012). Genel liselerde çalışan öğretmenlerin etik davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. International Online Journal of Educational Sciences,4(2), 425-441.
• Çelikkaya, H. (2009). Eğitim bilimlerine giriş: Eğitimcilik ve öğretmenlik, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çelikkol, S. (2015). Aristoteles’te etik göreciliğin eleştirisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1),161-172.
• Çinemre, S. (2014). Kohlberg'in ahlak gelişim teorisine yönelik bazı eleştiriler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(28), 69-99.
• Demir, O. Ö. (2009), Nitel Araştırma Yöntemleri. K. Böke (Ed) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Alfa: İstanbul, ss.287-318.
• Demirel, Ö. (2015). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem.
• Demirel, Ö., & Kaya, Z. (2006). Eğitim bilimine giriş. İstanbul: Pegem
• Ekinci, A., & Öter, Ö. M. (2012). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki ve Özel Alan Yeterlikleri, Eğitim Fakültelerinin Öğretmen Yetiştirme Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. Erişim tarihi: 25.10.2022, [http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/Ogretmen_Adaylari_iç_mizampaj]
• Erdem, A. R., & Altunsaray, M. (2016). Eğitimde niteliği belirleyen önemli bir etken: Eğitim etiği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23,21-30.
• Erdem, R. E. (2013) Öğretmenlik meslek etiğinin irdelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(15), 185-203.
• Ersoy, A. (1983). Sanat Kavramlarına Giriş. İstanbul: Beta
• Ertürk, S. (1988). Türkiye'de eğitim felsefesi sorunu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 36-56.
• Eskicumalı, A. (2002). Öğretmenlik mesleğine giriş, Ankara: Pegem.
• Fischer, E. (1995). Sanatın Gerekliliği. (Çev: Cevat Çapan) İstanbul: Payel.
• Giddens, A. (1999), Toplumun kuruluşu – yapılaşma kuramının ana hatları, (Çev. Hüseyin Özel), Ankara: Bilim ve Sanat
• Gül, D., & Gökçe, Ö. (2008). Örgütsel etik ve bileşenleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 377-389.
• Gözütok, D. (1999). Öğretmenlerin etik davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1–2), 83–99.
• Işık, C. (2013). Kültür Sosyolojisi: Toplumsalı Anlamada Bir Zorunluluk. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(2), 151-169.
• Karademir, F. (2018). Ahlak ve etik göstergelerinin Türkçedeki sözlük bilimsel serüveni. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, (9), 1-32.
• Karakuş, M., & Alev, S. (2016). Öğretmenlerin bireysel ve örgütsel değerleri ile izlenim yönetimi taktikleri seçimi arasındaki ilişki düzeyi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 137-152.
• Katırancı, M.(2020). Görsel sanatlar öğretimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kılıç, R. (1996). Ahlakın dini temeli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Mahmutoğlu, A. (2009). Etik ve ahlak, benzerlikler, farklılıklar ve ilişkiler. Türk İdare Dergisi, 81(463), 225-249.
• Mercin, L., & Alakuş, A. O. (2007). Birey ve toplum için sanat eğitiminin gerekliliği. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9:14–20.
• Mercin, L., & Alakuş, A. O. (2009). Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi. Ankara: Pegem.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). Öğretmenlik meslek etiği ilkeleri başlıklı genelgeleri
• Neuman, W. L. (2006), Social research methods: Qualitative and quantative approaches, Boston: Pearson.
• Obuz, Ü. (2009). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Çukurova Üniversitesi.
• Örenel, S. (2005). Öğretmenlerin mesleki etik ilkeleri kapsamındaki davranışlarının ilköğretim ve orta öğretim öğrencilerinin algılarıyla değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Marmara Üniversitesi.
• Özcan, Y., & Özbay, Ö. (2002), Sosyolojide yöntem. İ. Sezal (Ed) Sosyolojiye giriş, Ankara: Martı, ss.57-94.
• Özlem, D. (2014), Etik-Ahlak felsefesi. İstanbul: Notos
• Özsoy, V. (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi Resim İş Eğitiminin Tarihsel ve Düşünsel Temelleri. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
• Özyürek, A., & Begde, Z. (2016). Öğretmen ve Anne-Baba Tutumlarının Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Problem Çözme Becerilerine Etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 204-232.
• Pieper, A. (1999). Etiğe giriş, (Çev: Veysel Atayman-Gönül Sezer), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sakin, A. (2007). Okul öncesi öğretmenlerin mesleki etik davranışlar hakkındaki görüşleri ile ahlaki yargı düzeyleri ve öğretmenlik tutumlarının incelenmesi, [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Marmara Üniversitesi
• Selçuk, Z (1991). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Server
• Silverman, D. (1997), The Logics of Qualitative Research. G. Miller and R. Dingwall (Edt.). Context and Method in Qualitative Research, Sage:Londan, pp.12-26.
• Şakar, M. C. (2010). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin etik görüşlerinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Şen, M.L. (1998), Kamu yönetiminde yozlaşmanın önlenmesinde yönetsel etik yaklaşımı. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şengül, B. (2013) Öğretmenlerin etik davranışlarının incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Marmara Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2022), Türkçe Sözlük, Eğitim [https://sozluk.gov.tr/] (Erişim tarihi: 17/10/2022).
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2022), Türkçe Sözlük, Etik [https://sozluk.gov.tr/] (Erişim tarihi: 17/10/2022).
• Türkcan, B. (2011). Görsel sanatlar öğretimi dersindeki uygulamaların meslek yaşamında kullanılabilirliğine ilişkin sınıf öğretmeni adaylarının görüşleri. Education Sciences, 6(1), 91-105.
• Uçan A. (1995). Türkiye’de güzel sanatlar fakültelerinin yeniden planlanması ve eğitim programlarının yeninden düzenlenmesi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi 10. Yıl Etkinlikleri Sempozyumu, 15-17 Mayıs 2005, Eskişehir, Türkiye
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlak. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 39-50.
• Wallace, R.A. Ve Wolf, A. (2004), Çağdaş Sosyoloji Kuramları, (Çev.L.Elburuz, M.R.Ayas), İzmir: Punto
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2003), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yüksel, M. (2015). Etik kodlar, ahlak ve hukuk. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), 9-26.
• Zengin, M. (2015). Herkes için geçerli uygun değerleri belirlemek ve öğretmek mümkün mü? değer eğitimi yaklaşımları bağlamında bir analiz. Uluslararası İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Sempozyumu, 19-21 Haziran 2014, Erzurum, Türkiye