Dinlenmeye Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu Türkçe Versiyonu’nun Psikometrik Özellikleri

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 62 - 74, 30.06.2025

Nuri Türk , Hasan Batmaz , Caner Doğrusever

https://doi.org/10.58667/sedder.1712764

Öz

Bu çalışmanın amacı, Dinlenmeye Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu’nu Türkçe’ye uyarlamaktır. Araştırmanın örneklem grubunu 554 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Uygun örnekleme yöntemiyle yürütülen çalışmanın veri toplama araçları arasında Dinlenmeye Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu, Boş Zaman Suçluluğu Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği bulunmaktadır. Güvenirlik analizi sonuçları Dinlenmeye Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu’nun alt boyutlarıyla birlikte Cronbach Alfa değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermiştir. Geçerlilik analizleri kapsamında yapılan DFA sonuçlarına göre ölçeğin iyi uyum indekslerine sahip olduğu saptanmıştır. Yakınsak-ıraksak geçerliliği sonuçlarının da istenen düzeyde çıkması, çalışmanın yöntemine özgünlük katmıştır. Ölçüt geçerliliği sonuçları, dinlenmeye tahammülsüzlüğün alt boyutları (olumsuz duygular, sosyal karşılaştırma, takıntılı düşünme, bilişsel önyargı) ile boş zaman suçluluğu arasında pozitif; yaşam doyumu arasında ise negatif anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Genel olarak araştırma sonuçları, Dinlenmeye Tahammülsüzlük Ölçeği Kısa Formu’nun Türk kültüründe güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle çalışma sonuçlarının, dinlenmeye tahammülsüzlük ile ilgili özelde Türkiye genelde dünya literatürünü genişletip zenginleştirdiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Dinlenmeye tahammül, boş zaman, suçluluk

Psychometric Properties of Turkish Version the Rest Intolerance Scale Short Form

Öz

This study aims to adapt the Rest Intolerance Scale Short Form into Turkish. The sample group of the study consists of 554 university students. The data collection tools used in the study, which was conducted using convenient sampling methods, include the Rest Intolerance Scale Short Form, the Leisure Quilt Scale, and the Life Satisfaction Scale. The reliability analysis results show that the Cronbach's Alpha values of the Rest Intolerance Scale Short Form, along with its sub-dimensions, are at an acceptable level. According to the DFA results obtained within the scope of validity analyses, it was determined that the scale has good fit indices. The fact that the convergent-divergent validity results are at the desired level adds originality to the study's methodology. Criterion validity results indicate positive significant relationships between the sub-dimensions of rest intolerance (negative feelings, social comparison, obsessive thinking, cognitive bias) and leisure quilt, and negative significant relationships with life satisfaction. Overall, the research results demonstrate that the Rest Intolerance Scale Short Form is a reliable and valid measurement tool in Turkish culture. Therefore, the results of this study can be said to enhance and enrich the literature related to rest intolerance, specifically in Turkey and generally worldwide.

Anahtar Kelimeler

Rest intolerance, leisure, quilt, life satisfaction

Kaynakça

• Arslan, G., Türk, N., & Kaya, A. (2024). Psychological vulnerability, emotional problems, and quality-of-life: Validation of the brief suicide cognitions scale for Turkish college students. Current Psychology, 43(24), 21009-21018. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05913-w
• Aydoğdu, F., & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Balducci, C., Alessandri, G., Zaniboni, S., Avanzi, L., Borgogni, L., & Fraccaroli, F. (2021). The impact of workaholism on day-level workload and emotional exhaustion, and on longer-term job performance. Work & Stress, 35(1), 6-26. https://doi.org/10.1080/02678373.2020.1735569
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Cheung, G. W., & Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural Equation Modeling, 9(2), 233–255. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0902_5
• Civitci, N., & Civitci, A. (2015). Social comparison orientation, hardiness and life satisfaction in undergraduate students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205, 516-523. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.09.062
• Çelik, M., & Türk, N. (2024). Bağlanma Stilleri Ölçeği Kısa Formu’nun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Journal of History School, 17(LXXIII), 3121-3141. https://dx.doi.org/10.29228/joh.78675
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263229
• DeVellis, R.F. (2017). Scale development: Theory and applications. Sage Publications.
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Flett, G. L., Nepon, T., Hewitt, P. L., Su, C., Yacyshyn, C., Moore, K., & Lahijanian, A. (2024). The Social Comparison Rumination Scale: Development, psychometric properties, and associations with perfectionism, narcissism, burnout, and distress. Journal of Psychoeducational Assessment, 42(6), 685-704. https://doi.org/10.1177/07342829241238300
• Fornell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Gilbert, W., Tóth-Király, I., Garn, A., & Morin, A. J. (2025). Revisiting Kernis’ contingent self-esteem scale: Scale improvement and development of a short (K-CSES-S) and very short version (K-CSES-VS). Current Psychology, 1-26. https://doi.org/10.1007/s12144-025-07523-6
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2014). Multivariate data analysis with readings. Prentice Hall.
• Han, B. C. (2017). The scent of time: A philosophical essay on the art of lingering. John Wiley & Sons.
• Han, J., Jeong, S., Hur, T., & Kim, M. (2023). How women differently felt guilt from men in Korea: Focusing on the influence of demographic factors and leisure motivation. Health Care for Women International, 44(1), 28-45. https://doi.org/10.1080/07399332.2020.1743995
• Kline RB (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Press.
• Kuykendall, L., Tay, L., & Ng, V. (2015). Leisure engagement and subjective well-being: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 141(2), 364–403. https://doi.org/10.1037/a0038508
• Koo, H. J. (2023). American Idle: An examination of leisure guilt, time use, and well-being. University of California, Irvine.
• Newman, D. B., Tay, L., & Diener, E. (2014). Leisure and subjective well-being: A model of psychological mechanisms as mediating factors. Journal of Happiness Studies, 15, 555-578. https://doi.org/10.1007/s10902-013-9435-x
• Sağlam, A. (2023). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi-oluşun sosyal medya kullanımı, sosyal karşılaştırma ve koşulsuz kendini kabul düzeyleri açısından incelenmesi [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Shrestha, N. (2021). Factor analysis as a tool for survey analysis. American Journal of Applied Mathematics and Statistics, 9(1), 4-11.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Allyn and Bacon.
• Tonietto, G. N., Malkoc, S. A., Reczek, R. W., & Norton, M. I. (2021). Viewing leisure as wasteful undermines enjoyment. Journal of Experimental Social Psychology, 97, 104198. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2021.104198
• Türk, N., & Çelik, M. (2024). Psychometric Properties of the Turkish Adaptation of Stress Mindset Measure. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(Supplement 1), 293-302. https://doi.org/10.18863/pgy.1541853
• Türk, N., Arslan, G., Kaya, A., & Yildirim, O. (2025a). Uncertainty and well-Being in Turkish adults: Exploring the role of religiosity and psychological symptoms. Journal of Religion and Health, 1-22. https://doi.org/10.1007/s10943-025-02279-6
• Türk, N., Yildirim, M., Batmaz, H., Aziz, I. A., & Gómez-Salgado, J. (2025b). Resilience and meaning-centered coping as mediators in the relationship between life satisfaction and posttraumatic outcomes among earthquake survivors in Turkey. Medicine, 104(10), e41712. https://dx.doi.org/10.1097/MD.0000000000041712
• Wang, F., Song, H., Meng, X., Wang, T., Zhang, Q., Yu, Z., ... & Wu, Y. (2025). Development and validation of the long and short forms of the rest intolerance scale for college students. Personality and Individual Differences, 233, 112869. https://doi.org/10.1016/j.paid.2024.112869
• Wang, F., Zhu, X., Pi, L., Xiao, X., & Zhang, J. (2024). Patterns of participation and performance at the class level in English online education: A longitudinal cluster analysis of online K-12 after-school education in China. Education and Information Technologies, 29(12), 15595-15619. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12451-2
• Wong, B. (2020). Why you don’t need to explain your reason for taking a day off [online post]. Huffpost.https://www.huffpost.com/entry/dont-need-explain-reason-taking-day off_l_5fac30f5c5b635e9de9e4d3a
• Yılmaz, O. (2024). Algılanan helikopter ebeveyn tutumlarının yaşam doyumuna etkisinde bilişsel esneklik ve sosyal karşılaştırmanın aracı rolü. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].