Spor Yapan ve Yapmayan Bireylerin Biyolojik Ritm ve Somatizasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 100 - 113, 27.03.2019

Armağan Yardımcı Atakan Çağlayan

Öz

Bu çalışmanın amacı, spor yapan ve
yapmayan bireylerin biyolojik ritim ve somatizasyon düzeylerinin bazı
değişkenlere göre, karşılaştırılması ve incelenmesidir. Çalışma grubu,
İstanbul, Ankara ve İzmir illerinden (18 – 35 ve üstü yaş)  150 kadın ve 150 erkek birey katılmıştır.
Araştırmanın kontrol grubunu; hiç spor yapmamış ve herhangi bir
spor ile uğraşmayan 100 birey, minimum 1 senedir, en az haftanın 3 günü spor
yapan (Fitness spor salonu üyeleri) 100 birey ve T.C Gençlik ve Spor
Bakanlığına bağlı federasyonlardaki liglerde lisanlı olarak spor yapan 100
sporcudan oluşturmuştur. Veri toplama
sürecinde Giglio ve ark. (2009)¹⁸  tarafından geliştirilen, Aydemir
ve ark. (2012)⁵ tarafından
Türkçe’ye uyarlanan Biyolojik
Ritim Değerlendirme Görüşmesi (BRDG) ve Minnestota Çok Yönlü Kişilik
Envanteri (MMPI)’den, Türkçe uyarlaması Dülgerler (2000)¹⁴ tarafından
yapılan Somatizazyon Ölçeği  yanında bireylerin cinsiyet, yaş, boy, kilo,
çalışma durumu ve spor yapma durumlarına ilişkin 59 sorudan oluşan bir bilgi
formu kullanılmıştır. Araştırma sonunda, bireylerin biyolojik ritm ile somatizasyon düzeyleri
arasında, negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Düzenli
spor yapan bireylerde, spor yapmayanlara oranla daha
düşük seviyede somatizasyon daha düzenli biyolojik ritm düzeyi görümüştür.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik Ritim, Sirkadiyen Ritim, Somatizasyon, Biyolojik Saat, Spor

Kaynakça

• [1] Adan, A., & Natale, V. (2002). Gender differences in morningness-eveningness preference. Chronobiology International, 19(4), 709-720.
• [2] Adan, A., & Sanchez-Turet, M. (2001). Gender differences in duirnal variations of subjective activation and mood. Chronobiology International, 18(3), 491-502.
• [3] Afonso L. D. S. Dos Santos., J. F.B., Lopes J. R., Tambelli R., Santos E. H. R., Back F. A., Barreto L. M., Perrout de Lima J. R. (2006). Maximal Heart Rate on Treadmill at Different Times, Rev. Bras. Med. Esporte, 12 (6) : 285-289.
• [4] Akkurt S., Gür H., Küçükoglu S. (1996). Performans Test Sonuçlarının Diurnal Görünümü, Spor Hekimliği Dergisi, 31 (3): 93-105.
• [5] Aydemir Ö., Akkaya C., Altınbaş K., Kora K., Sücüllüoğlu D., Akdeniz F., Kalaycı F., Oral E.T., Vahip S. (2012). Biyolojik ritm değerlendirme görüşmesinin türkçe sürümünün güveninirliği ve geçerliliği. Anadolu Psikiyatri Derg; 13:256-261
• [6] Baxter C., Reilly T. (1983). İnfluence of Time of Day on All-Out Swimming, Brit.J. Sports Med. 17 (2) : 122-127. [7] Bearpark, H., & Michie, P. (1987). Changes in morningness-eveningness scores during adolescence and their relationship to sleep/wake disturbances. Chronobiologia, 14, 151.
• [8] Bernard T., Giacomoni M., Gavarry O., Seymat M. & Falgairette G. (1998). 77 (1-2)133-138. 65.
• [9] Bessot N. et al. (2006) . Effect of Pedal Rate and Time of Day on the Time to Exhaustion from High - Intensity Exercise, Chronobiology International, 23 (5) : 1009–1024.
• [10] Bolat T.,(2010). Bir Hastanede Çalışan Sağlık Personelinin Kişilik Özelliklerinin Somatizasyon Belirtileri Üzerine Etkisi. Marmara Üniverstesi Sağlık Bilimleri Psikiyatri Hemsireliği Anabilimdalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul (Danışman: Yrd.Doç.Dr. Gül Ünalbarlas).
• [11] Carskadon, M. A., Vieira, C., & Acebo, C. (1993). Association between puberty and delayed phase preference. Sleep, 16(3), 258-262.
• [12] Chelminski, I., Ferraro, F. R., Petros, T., & Plaud, J. J. (1997). Horne and Ostberg Questionnaire: A score distribution in a large sample of young adults. Personality and Individual Differences, 23(4), 647-652
• [13] DGucht V., Fischler B. (2002). Somatization: A Critical Review of Conceptual and Methodological Issues. Psychosomatics, 43: 1-9.
• [14] Dülgerler Ş. (2000). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinde Somatizasyon Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik ve Güvenirliği. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik YO, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, (Danışman: Yrd.Doç.Dr.Gönül Özgür). [15] Ekemen N. (2006). Kadınlarda 15-49 Yaş Arası Dönemde Ruhsal Durumun Belirlenmesi Erciyes Üniverstesi Fizyoloji Anabilimdalı Doktora Tezi, İstanbul, (Danışman: Prof.Dr. Ümit Sevig).
• [16] Eker, A., Sevindi T., Tuncer R., Kahraman M., & Keskin A. Sporun Bedensel Engelli Bireylerin Ruhsal Durumları Üzerine Etkisinin Araştırılması. 11. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 2010; Ek.16 274-275 [17] Folkard, S., Knauth, P., Monk, T. H., & Rutenfranz, J. (1976). The effect of memory load on the circadian variation on performance efficiency under a rapidly rotating shift system. Ergonomics, 19, 479-488.
• [18] Giglio LM, Magalhães PV, Andreazza AC, Walz JC, Jakobson L, Rucci P, et al. Development and use of a biological rhythm interview. J Affect Disord 2009; 118: 161-5
• [19] Gözcelioğlu, P.E.A. (2012). Koroner Anjigrafi Uygulanan hastalarda Somatizasyon ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• [20] Hidalgo, M. P., Caumo, W., Posser, M., Coccaro, S. B., Camozzato, A. L., & Chaves, M. L. F. (2009). Relationship between depressive mood and chronotype in healthy subjects. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 63(3), 283-290.
• [21] Howard R (1997) Syndromes of depression in the elderly. Depression in Elderly People, R Howard (Ed), Martin Dunitz Ltd, United Kingdom, s.33.
• [22] Ishihara, K., Honma, Y., & Miyake, S. (1990). Investigation of the children’s version of the morningness-eveningness questionaire with primary and junior high school pupils in Japan. Perception and Motor Skills, 71, 1353-1354.
• [23] İnaanç, B.İ. (1997), Kaygı ve Stres, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(16):9-14 .
• [24] Jeffrey C.H., Michael R., & Michael W.Y. (2017). Nobel Time For The Circardian Clock-Nobel Prize İn Medicine.
• [25] Kerkhof, G. A. (1985). Inter-individual differences in the human circadian system: A review. Biological Psychology, 20, 83-112
• [26] Kesebir S. (2004). Depresyon ve Somatizasyon. Klinik Psikiyatri; Ek 1.14-19
• [27] Kim, S., Dueker, G. L., Hasher, L., & Goldstein, D. (2002). Children’s time of day preference: age, gender and ethnic differences. Personality and Individual Differences, 33, 1083-1090.
• [28] Karasar Niyazi. (1986). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Bilim Kitapevi, Ankara, 80.
• [29] Köknel, Ö., Kaygıdan Mutluluğa Kişilik, Birinci Baskı, Altın Kitaplar Matbaası, İstanbul, 1982, s.159.
• [30] Nakao M., Fricchione G., Zuttermeister PC., Myers P., Barsky AJ., Benson H.: Effects of Gender and Marital Status on Somatic Symptoms of Patients Attending a Mind/Body Medicine Clinic. Behavioral Medicine 2001, 26: 159-168.
• [31] Neubauer, A. C. (1992). Psychometric comparision of two ciacadian ryhthn questionnaires and their relationship with personality. Personality and Individual Differences, 13, 125-132.
• [32] Özenli, Y., Yoldaşcan, E., Topal, K. ve Özçürümez, G. (2009). Türkiye’de Bir Eğitim Fakültesinde Somatizasyon Bozukluğu Yaygınlığı ve İlişkili Risk Etkenlerinin Araştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10: 131-136
• [33] Saatçi, E., Akpınar, E.(2006). Çukurova Üniversitesi Öğrencilerinde Psikiyatrik Belirti Taraması. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 10(1) s. 7-13
• [34] Selvi Y., Besiroglu L., Aydın A. (2011). Kronobiyoloji ve Duygudurum Bozuklukları. Psikiyatride Güncel YaklaŞımlar, 3 (3) : 368-386.
• [35] Şenel, F. (2008). Biyolojik Saat. Bilim ve Teknik. (Aralık),67
• [36] Waterhouse J., Drust B., Weinert D., Edwards B., Gregson W., Atkinson G., Kao S., Aizawa S., Reilly T. (2005). The Circadian Rhythm of Core Temperature : Origin and Some Implications for Exercise Performance, Chronobiology International, 22 (2) : 207–225.
• [37] Weinberg, S., & Gould, D. (2015). Introduction to psychological skills training. Foundations of sport and exercise psychology. Champaign. IL: Human Kinetics, 247-271.
• [38] Weipeng ve ark., 2011). Weipeng, T., Newton, J.M. and McGuian, R.M. (2011). Circadian Rhythms in Exercise Performance: Impliciations for Hormonal and Muscular Adaptation. Journal of Sports Science and Medicine, (10), 600.
• [39] Wilson DR, Widmer RB, Cadoret RJ ve ark.(1983) Somatic symptoms: a major feature of depression. J Affect Disord, 5:199-207
• [40] Yücel B, Polat A. (2007). Somatizasyon Bozukluğu ve Farklılaşmamış Somatoform Bozukluk, Psikiyatri Temel Kitabı, Güleç C, Köroğlu E (Ed), Hekimler Yayın Birliği, 369-76