Okul Sporlarına Katılan Ortaöğretim Öğrencilerinin Sporda Ahlaktan Uzaklaşma Durumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 8 - 19, 28.04.2020

Serhat Turan

Öz

Bu
araştırmanın amacı okul sporlarına
katılan ortaöğretim öğrencilerinin sporda ahlaktan uzaklaşma durumlarının bazı
değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma tarama modelinde
gerçekleştirilmiş ve 1016 katılımcı gönüllü olarak yer almıştır. Katılımcılara
kişisel bilgi formu ve ‘’ Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği’’
uygulanmıştır. Verilerin analizinde t-testi, One Way Anova testi ve Tukey HSD
testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet açısından kızlar lehine
anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca okul türü değişkeni açısından
da meslek lisesinde öğrenim gören öğrencilerin ortalama puanları Anadolu ve
imam hatip liselerinde öğrenim gören öğrencilerin ortalama puanlarından anlamlı
derecede yüksek bulunmuştur (p<.05).

Anahtar Kelimeler

Spor, ahlak

Kaynakça

• Akandere M, Baştuğ G, Güler DE (2009). Orta öğretim kurumlarında spora katılımın çocuğun ahlaki gelişimine etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1): 59–68.
• Akbuğa, T., (2018). Ortaöğretimde Okul Takımlarında Oynayan Öğrencilerin Ahlaki Karar Alma Tutumlarının Araştırılması. Yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Amedahe, F.K. & Owusu-Banahene, N.O., (2007). Sex Differences İn The Forms Of Aggression Among Adolescent Students İn Ghana. Research İn Education. 78: 54-64.
• Bandura, A., (1991). Social Cognitive Theory Of Moral Thought And Action. In W.M. Kurtines & J.L. Gewirtz (Eds.), Handbook of moral behavior and development: Volume 1: Theory (pp. 45-103). Psy-chology Press, NY: Taylor and Francis.
• Bandura, A., (1999). Moral Disengagement İn The Perpetration Of İn Humanities. Personality And Social Psychology Review. 3(3): 193-209.
• Campano, J.P., & Munakata, T., (2004), Anger And Aggression Among Filipino Students. Adolescence. 39 (156): 757-764.
• Cecchini, JA, Montero, J., Alonso, A., Izquierdo, M. & Contreras, O., (2007). Effects Of Personal And Social Responsibility On Fair Play İn Sports And Self-Control İn Schoo-Aged Youth. European Journal Of Sport Science. 7(4): 203-211.
• Christine, N. & Kim, Y.S., (2005). Improving Socialization Through Sport An Analytic Rewiew Of Literature On Aggression And Sportsmanshi. Physical Educator, 62(3).
• Clarke, O., & Quill, M., (2003). Researching Sport Education in Action: A Case Study. European Physical Education Review, 9(3), 253-266.
• Çakır, H.İ., (2014). Liseler Arası Müsabakalara Katılan Sporcu Öğrencilerin Saldırganlık Durumlarının Araştırılması (Rize İli Örneği). Yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Çavdar, S., (2018). Lise Öğrencilerinin Öfke Kontrolleri, Saldırganlık Eğilimleri Ve Tolerans Düzeylerinin Spora Katılım Açısından Değerlendirilmesi. Doktora tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Dolaşır, S., (2006). Antrenörlük Etiği ve İlkeleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Drewe BS (2000). The logical connection between moral education and physical education. Journal of Curriculum Studies, 32(4): 561–573.
• Erşan, E.E., Doğan, O. ve Doğan, S. (2009). Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Sosyodemografik Açıdan Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 31, 231–238.
• Esentürk, O.K., İlhan, E.L., ve Çelik, O.B., (2015). Examination Of High School Students’ Sportsmanlike Conducts In Physical Education Lessons According To Some Variability. Science. Movement and Health. 15 (2, Supplement): 627-634.
• Gessmann, R., (1995). Fair Play – Eine wichtige Erziehungsaufgabe und ihre Umsetzung im Sportunterricht. Fairness und Fair Play, Hrsg.: Volker Gerhardt; Manfred Laemmer, 1. Aufl., Sankt Augustin: Academia-Verlag. 138-155.
• Gökçiçek, S., (2015). Ortaöğretim Kurumlarında Spor Yapan ve Yapmayan Öğrencilerin Saldırganlık Tutumlarının Araştırılması (Samsun İli Örneği). Yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Güner, B.Ç., (2006). Takım Sporları ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Gündoğdu, R., (2010). 9. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme, Öfke ve Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3) 257-276.
• Gürpınar, B., (2015). Sporda Ahlaktan Uzaklaşma Ölçeği Kısa Formunun Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ankara Üniv Spor Bil Fak. 13 (1): 57-64.
• Hacıcaferoğlu, S., Selçuk, M. H., Hacıcaferoğlu, B. ve Karataş, Ö. (2015). Ortaokullarda İşlenen Beden Eğitimi ve Spor Derslerinin, Sportmenlik Davranışlarına Katkısının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS). Special Issue 4. Doi : 10.14486/IJSCS431
• Hançerlioğlu, O., (2010). Felsefe Sözlüğü. 18. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hastie. P. A., (2000). An Ecological Analysis Of A Sport Education Season. Journal Of Teaching İn Physical Education. 19. 355-373.
• Hastie, P. A., & Buchanan A. M. (2000). Teaching Responsibility Through Sport Education: Prospects Ot A Coalition. Research Quarterly For Exercise And Sport. 71. 25-35.
• Hastie, P. A, & Trost, S. G, (2002). Student Physical Activity Levels During; A Season Of Sport Education. Pediatric Excercise Science. 14, 64-74.
• Hassandra, M., Bekian, A & Sakellariou, K., (2007. Physical Education Teacher’s Verbal Aggression And Student’s Fair Play Behavior. Physical Educator. 64(2).
• Hon, J., (1994). Teaching Fair Play: The Essence Of Sport”, Journal Of Physical Education. 65 (7): 70-73.
• Kafalı, S., Hünkar, İ., Keçeci, O. ve Demiray, E., (2017). Bireysel Spor ve Takım Sporu Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Araştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10(50): 386-390.
• Kampf S., (2005). A Study Of Division 1 Men’s College Basketball Official’s Perceptions Of Sportsmanship. Doctorate Thesis. New York: State University of Buffalo.
• Kavussanu, M. & Roberts, G.C., (2001). Moral Functioning İn Sport: An Achievement Goal Perspective. Journal Of Sport And Exercise Psychology. 23: 37-54.
• Kaya, E.Ö., (2010). 18-25 Yaş Arası İşitme Engelli Sporcuların Stres ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keskin, C., (2015). Liseler Arası Müsabakalara Katılan Sporcu Öğrencilerin Saldırganlık Durumlarının Araştırılması (Zonguldak -Kozlu Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kleiber, D.A. & Roberts, G.C., (1981). The Effects Of Sport Experience İn The Development Of Social Character: A Preliminary İnvestigation. Journal Of Sport And Exercise Psychology. 3: 114-22.
• Koç, Y., ve Güllü, M., (2017). Lise Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Spormetre, 15(1): 19-30.
• Lancelotta, G.X. & Vaughn, S., (1989). Relation between types of aggression sociometric peer and teacher perception. Journal of Educational Psychology. 81(1): 86-90.
• Laker, A., (2001). Developing Personal, Social And Moral Education Through Physical Education - A Practical Guide For Teachers. Routledge, London and New York.
• Lee, M. J., Whitehead, J. & Ntoumanis, N., (2007). Development Of The Attitudes To Moral Decision-Making İn Youth Sport Questionnaire (AMDYSQ). Psychology Of Sport And Exercise. 8(3): 369-392.
• Lodl, K., (2005). Development A Game Plan For Good Sportsmanship. New Direction For Youth Development. 108(9): 127-134.
• MacPhail, A., Kirk, D., & Kinchin, G., (2004). Sport Education: Promoting Team Affiliation Through Physical Education. Journal Of Teaching İn Physical Education. 23: 106-122.
• Miller, B.W., Roberts, G.C., & Ommundsen, Y. (2004). Effect Of Motivational Climate On Sportspersonship Among Competitive Youth Male And Female Football Football Players. Scandinavian Journal Of Medicine & Science İn Sports. 14(3): 193-202.
• Pılz, Gunter A., (1995). Zum Problem Struktureller Bedingungen Fur Unfairness: Eine Empirische Analyse. Fairness Und Fair Play, Hrsg.: Volker Gerhardt; Manfred Laemmer, 2. Aufl., Sankt Augustin: Academia-Verlag. 173-190.
• Sezer, U., Ektirici, A, Özbal, A.F., ve Atlı, K., (2015). Evaluatıon Of The Sportsmanshıp Behavıors Of The Secondary School Students In Terms Of Dıfferent Varıables. Journal of International Sport Sciences 1(1).
• Shields, D.L. & Bredemeier, B., (1995). Character Development And Physical Activity. Human Kinetics, Champaign.
• Siedentop, D., Hastie, P. A., & Van D.M., (2004). Complete Guide To Sport Education. Champaign, IL: Human Kinetics.
• Staub, E., (1978). Positive Social Behavior And Morality. Vol. 1: Social And Personal İnfluences. New York, NY: Academic Press.
• Strikwerda-Brown, J., & Taggart., A., (2001), No Longer Voiceless And Exhausted: Sport Education And The Primary Generalist. ACHPER Healthy Lifestyles .Lournal 48(4): 14-17.
• Stornes, T., & Bru, E., (2002). Sportspersonship And Perceptions Of Leadership. An İnvestigation Of Adolescent Handball Players’ Perceptions Of Sportspersonship And Relations With Perceived Leadershi. European Journal Of Sport Science. 6(2): 1–15.
• Tekeli, H., (2017). Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersinde Sportmenlik Davranışlar Sergileme Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tsai, E., & Fung, L., (2005). Sportspersonship İn Youth Basketball And Volleyball Players. The Online Journal Of Sport Psychology. 7 (2).
• Tucker, LW, & Parks, J.B., (2001). Effects Of Gender And Sport Type On İntercollegiate Athletes' Perceptions Of The Legitimacy Of Aggressive Behaviors İn Sport. Sociology Of Sport Journal. 18 (4): 403-413.
• Tutkun, E., Güner, B.Ç., Ağaoğlu, S.A., ve Soslu, R., (2010). Takım Sporları ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi. 1(1): 23-29.
• Uluışık, V., (2015). Spor Yapan ve Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Stres ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi (Burdur İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ural, H.Ş., (1998). Epistemolojik Açıdan Değerler ve Ahlak. Doğu Batı Dergisi. 1 (4): 41-49.
• Vallerand, R.J., & Losier, G.F., (1994). Self-Determined Motivation and Sportsmanship Orientations: An Assessment Of Their Temporal Relationship. Journal Of Sport And Exercise Psychology. 16: 229-245.
• Yalçın, F., (2015). Çeşitli Parametrelerde Orta Öğretim Öğrencilerinin Saldırganlık ve Şiddet Eğilim Düzeylerinin Belirlenmesi (Aydın İli İncirliova İlçesi Örneği). Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yapan, H.T., (1992). Spor Ahlakı -Beden Eğitimi Dersinde Ahlaki Eğitim-. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldıran, İ., (2005). Fair Play Eğitiminde Beden Eğitiminin Rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD). X (1): 3-16.
• Yılmaz, S. (2013). Spor Yapan ve Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri İle Saldırganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul İli Bayrampaşa İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wallhead, T. L., & Ntoumanis, N., (2004). Effects of a Sport Education İntervention On Students' Motivational Responses İn Physical Education. Journal Of Teaching İn Physical Education. 23: 4-18.
• Weiss M.R., & Bredemeirer, B.J., (1990). Moral Development İn Sport. Exercise And Sport Science Reviews. 18: 331-378.
• Wells, M. S., Ellis, G. D., Paisley, K. P., & Arthur-Banning, S. G., (2005). Development And Evaluation Of A Program To Promote Sportsmanship İn Youth Sports. Journal Of Park And Recreation Administration. 23(1): 1-17.
• Wells, S.M., Arthur-Banning, S.G., Paisley, K.P., Ellis, G.D., Roark, M.F.. & Fisher, K., (2008). Good (Youth) Sports: Using Benefits-Based Programming To İncrease Sportsmanship. Journal Of Park And Recreation Administration. 26(1): 1-21.