Life Quality Levels of The Parents of The Children With Autism Spectrum Disorder Who Take Sport Classes

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 190 - 202, 30.08.2020

Leyla Kaya Güldal Inal Gültekin Mustafa Şahin Özlem Kırandı

Öz

The study aims to evaluate the life quality of parents of children diagnosed with autism spectrum disorder (ASD) who take sports lesson and parents of children diagnosed with autism spectrum who do not take sports lesson. The research was carried out in 4 centers in Istanbul. 80 volunteer individuals, parents of children with ASD diagnosis, who take sports education (n = 40), and those who do not take sports education (n = 40) participated in the study. The Socio-Demographic information form, and Quality of Life in Autism Questionnaire-Parent Version (QoLA) were used in the study. In the first part of the questionnaire, which consists of 2 parts, demographic features are examined, in the second part, Quality of Life in Autism Questionnaire-Parent Version (QoLA) Inventory, developed by Eapen et al. (2014) and adapted to Turkish by Özgür et al. (2017), is located. The skewness coefficient was used in the normality test of scale scores. In our normally distributed data, t-test and ANOVA was used for comparison between groups, while Post Hoc LSD was used for intra-group comparisons. The relationship between the quality of life and the difficulties that children experience with autism as a problem has been associated with Pearson correlation analysis. As a result, it was found that the problems faced in families with children with autism because of ASD are a factor that reduces the quality of life of the parents. Also, the fact that parents see ASD-related difficulties as a problem does not change according to demographic variables in general; it has been found that they differ according to their home, parental education, monthly income level.

Anahtar Kelimeler

Sport, Autism Spectrum Disorder, Parent, Quality of Life

Spor Dersi Alan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Ebeveynlerinin Yaşam Kalitesi Düzeyi

Öz

Araştırmanın amacı spor dersi alan otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanılı çocukların ebeveynleri ile spor dersi almayan otizm spektrum tanılı çocukların ebeveynlerinin yaşam kalitelerinin değerlendirilmesidir. Araştırma İstanbul ilinde bulunan 4 merkezde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya OSB tanılı, spor eğitimi alan (n=40) ve spor eğitimi almayan (n=40) çocukların ebeveynleri olmak üzere 80 gönüllü birey katılmıştır. Araştırma kapsamında Sosyo-Demografik bilgi formu ve Otizmde Yaşam Kalitesi Anketi Anne-Baba Sürümü (OYKA-AB) kullanılmıştır. 2 bölümden oluşan anketin 1. Bölümünde demografik özellikler incelenirken, ikinci bölümde Eapen ve arkadaşları (2014) tarafından geliştirilen ve Özgür ve arkadaşları (2017) tarafından Türkçe’ye uyarlanarak güvenirlik ve geçerlik çalışmaları yapılan Otizmde Yaşam Kalitesi-Ebeveyn Sürümü (OYKA-E) Envanteri yer almaktadır. Ölçekten elde edilen puanın dağılımın normal olup olmadığını belirlemek için verilerin çarpıklığı (skewness) değeri gözönüne alınmıştır. Veriler normal bir dağılım göstermiştir. Gruplar arası karşılaştırmada t- testi ve Anova kullanılırken, Grup içi karşılaştırmalarda Post Hoc LSD kullanılmıştır. Yaşam kalitesi ile çocukların otizme özgü yaşadıkları zorlukları sorun olarak görme arasındaki ilişki pearson korelasyon analizi ile ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, otizmli çocuğa sahip olan ailelerde OSB nedeniyle karşılaşılan sorunların ebeveynlerin yaşam kalitelerini düşüren bir unsur olduğu bulunmuştur. Bunun yanında ebeveynlerin OSB kaynaklı zorlukları problem olarak görme durumlarının da genel anlamda demografik değişkenlere göre değişmediği ancak; yaşadığı ev, ebeveyn öğrenim durumu, aylık gelir düzeyi değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Spor, Otizm Spektrum Bozukluğu, Ebeveyn, Yaşam Kalitesi

Kaynakça

• Akdem, F., Akel, B.S. (2014). Otizmli Bireylerin Bakım Verenlerinin Yaşam Kalitesi ve Zaman Yönetimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(3), 121–129.
• Altıntaş, B. (2010). Trabzon il merkezinde otizm tanısı ile eğitim gören çocukların ailelerinde stres, tükenmişlik düzeyi ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Balkanlı, N. (2008). Otistik Çocuğu Olan Ve Olmayan Annelerde Yaşam Kalitesi Yaşam Doyumu Ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki ilişkinin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Bashir A., Bashir U., Lone A. & Ahmad, Z. (2014). Challenges faced by families of autistic children. İnternational journal of interdisciplinary research and innovations 2 (1), 64–68
• Borazancı- Person, S. (2000). “AQ Otistik Zekâ ve Seviyeleri Otizm”. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 001–214.
• Çam, O., Özkan, Ö. (2009). Otistik çocuk sahibi ailelerin yaşam kalitelerinin incelenmesi. 12.Sayı, Cilt 6, Sayı 2 İzmir.
• Güleç-Aslan, Y., Cihan, H., & Altın, D. (2014). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuk Sahibi Annelerin Deneyimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 96–111.
• İnce, G. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Spor İle İlgili Görüşleri. Anakara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, Cilt:18, Sayı:1 S:109–124
• Kanner, L. (1943). Autistic Disturbancs Of Affective Contact.Nervous Child.
• Karpat, D. (2011). Yaygın Gelişimsel Bozukluğu Tanısı Alan Çocukların Ebeveynlerinin Yaşadığı Yas Tepkilerinin, Evlilik Uyumlarının Ve Sosyal Destek Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kat, H. (2009). Bireysel sporcularla takım sporcularının stres düzeyleri ve problem Çözme becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Koegel, R. L., ve Koegel, L. K. (2005). Pivotal response treatments for autism: Communication, social, and academic development. Baltimore: Paul H. Brookes.
• Köksal, G., Kabasakal, Z. (2012). Zihinsel Engelli Çocukları Olan Ebeveynlerin Yaşamlarında Algıladıkları Stresi Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, s. 72.
• McAuley, P. K. Hopke, J. Zhao & S. Babaian (2012) Comparison of the effects of e-cigarette vapor and cigarette smoke on indoor air quality, Inhalation Toxicology, 24:12, 850–857, DOI: 10.3109/08958378.2012.7247284.
• Mengütay, S. (1997). Morpa spor ansiklopedisi. Cilt 2. 0stanbul: Orhan Ofset. 156–249.
• Meral, B, Cavkaytar, A (2014). Otizmli Çocuk Ailelerinin Aile Yaşam Kalitesi Algıları. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (3), 1363–1380.
• Özgür, B. G., Aksu, H., & Eser, E. (2017). Otizmde Yaşam Kalitesi Anketi Anne-Baba Sürümünün Türkçe Geçerliliği ve Güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(4), 344.
• Rehm, J., Kanteres, F., & Lachenmeier, D. W. (2010). Unrecorded consumption, quality of alcohol and health consequences. D Drug and Alcohol Review (July 2010), 29, 426–436 DOI: 10.1111/j.1465-3362.2009.00140.xarT. R.
• Temel, G., Yıldız, T., Turan, M. B., & Karaoğlu, B. (2017). Sporun Otistik Çocuklarda Saldırganlık ve Sosyal Uyum Düzeyleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi. İÜ Spor Bilimleri Dergisi, Cilt (Vol) 7, Sayı (No) 3 1303-1414
• UNICEF Eğitim Kitabı (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Bireylerle Etkileşen Bakım Personeli, Eğitici Ve Ailelerin Eğitimi Programı, Türkiye
• Üstüner Top, F. (2009). Otistik çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları sorunlar ile ruhsal durumlarının değerlendirilmesi: Niteliksel araştırma. Çocuk dergisi 9 (1), 34–42
• Vergili, Ö., Oktaş, B., & Koçulu, E. (2015). Engelli Çocuğun Bağımsızlık Düzeyinin Kendisine Bakım Verenler Üzerindeki Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesi Açısından Etkisinin İncelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon A.D, Kırıkkale, Türkiye.